→
buille
buillí (29)
→
fóir
Chuaigh mé fhéin ag déanamh fóirínt air, agus ba mhó na buillí a d'eirigh liom ná leis fhéin. 'Ar ndó' deir siad é: ní theagann fear an eadarascáin saor
→
calm
Má sheasann sé in a chalm mharbh mar seo i bhfad eile, caithfe sib a dhul ar na buillí = a dhul ag iomramh.
M'anam muise gur maith é faoi na chuid buillí, dhá chúiliallta dhá bhfuil a leigean amach. = sé'n t-abhras a bhainfeá as a chuid cainnte féin, go bhfuil sé lághach, socair, ach tá sé buailteach 'na dheidh sin.
+
→
buille
Is maith é faoi na chuid buillí = tá sé buailteach.
TUILLEADH (21) ▼
Glacfa mé gach's a bhfuighe mé ach buillí.
Glac chuile shórt ach buillí.
Fan ó na buillí, má tá do leas ar dhia = má tá an t-ádh ort, fan as achrann; coinnigh óna buillí, ar uain, nó ar éigin.
Níl aon-chomhairleachan air sin, ach buillí = ní smachtócha tada é, ach buillí.
Tá neamh-shuím déanta aige anois, de na buillí, le na bhfuair sé aca(b).
Seachain thú fhéin ar na buillí ar chuma ar bith.
Sábháil mé ar na buillí.
Déan tárrtháil dhom ar na buillí.
Ní raibh coisint a' bith agham ar na buillí, a bhí 'teacht orm, mar bheadh Dia dhá rádh leo(b).
Fuair sé na buillí céadtacha, a's má fuair fhéin, ní bhfuair sé a chomhairleachan in a dheidh sin.
'Siúd é an 'dia aithnighthear' — é fhéin a's a chuid buillí diabhalta = is fiú é 'sheachaint, mar tá an t-an-bhuille go deo aige; is cóir fanacht ó'n a bhuille, mar ní éadáil a' bith é.
Má theigheann sé ar bhualadh chor a' bith, buillí marbhthacha a thiubharfas sé uaidh.
Leig de do chuid buillí spleádhacha ormsa anois. Má tá tú ag iarraidh achrainn, buail ceart mé.
Tá sé ar na buillí aige anois = tá sé ar na puinntí aige anois (am); ionann's é; indáil le; beagnach.
Ceist: 'bhfuil sé an dó fós? Freagra: 'tá sé ar na buillí aige anois'.
Níl sé in am scuireadh fós, ach tá sé ar na buillí aige.
Níl sé in am gluaiseachta fós, ach is gearr go mbí sé ar na buillí aige.
Ní baileach go bhfuil sé an deich, ach tá sé ar na buillí aige.
Níl sé in a lá fós, ach tá sé ar na buillí aige.
Níl sé in a lá fós, ach tá sé ar na buillí aige, nóiméad a' bith feasta.
B'éigin dóib a dhul ar na buillí = bádóirí nach mbeadh aon-chóir aca chaithfidís, a dhul ag iomradh.
Chreidim go raibh an dearcadóir agaibh indiu is an scoil. Ar thug sé mórán buillí do'n mháistir?
→
dligh
Dar láthair Dé muis, dhligh C. a gcuid eascainí. 'Sí a dhligh — agus na buillí freisin dhá dtugaidís di iad. Dar ndóigh níor tháinig iabh ar a béal le mo chuimhne ach ag sciolladóireacht agus ag géaruidheacht orra. Agus níor fhága sí cearc ná gamhain ariamh aca nar bhasc sí, nó ba chinneamhaint uirre é. Ach gheobhaidh sí féin rud ar a shon anois ó na mná óga siúd. Diabhal mé go bhfuil siad sceinnte amach in a gcailíní óga — bail ó Dhia orra — scáth an t-achar ó 'bhí siad ag dul 'un scoile
→
téigh ar
B'éigin duinn a dhul ar na buillí = bádóirí nuair a bheadh an ghaoth gann orra, nó gan aon-leide córach aca, chaithfidís a dhul ar na maidí rámha