→
buille
Buille feill (29)
+
→
buille
Thug sé an buille feill dhó (fuaim ar "feill" mar "adh" i d"Tadhg").
TUILLEADH (19) ▼
Is beag aige siúd an buille feill a thabhairt uaidh.
Níor airigh mé ariamh gur thug sé buille na feill dhom, in íochtar mo bhrúnn (tuiseal gein. ar "bhrú" nó "bró")
Fainic é siúd, nó tiubharfa sé an buille feill dhuit gan aireachtáil.
Is air nach mbeadh a' mhairg an buille feill a thabhairt uaidh, dhá bhfaghad sé ar a dheis é.
Tiubharfa sé an buille feill duit: 'sé atá deas air.
Is maith a bheidheas tú ar t'áirdeall fhéin, nó tiubharfa sé an buille feill duit.
Shíl sé buille na feill a thabhairt dhom le cloich, ach thapuigh mise mo ghnaithe, arae chuir mé cor-cam ina láimh.
Ar a' dá luath a's a bhfuair sé mo chúl leis, thug sé buille na feill dhom.
Thug sé buille na feill, ach is buille é, nach dtiocfa leis, má fhaghaimse aon-tsaoghal (dh)e rath.
Sin é a bhealach ariamh fhéin: buille na feill a thabhairt do dhuine le scian, nó le cloich.
Fhobair go raibh buille na feill fáighte agam, marach chomh maith a's 'bhí mé ar mo mhaidí.
Thiubharfadh an bhrothtuinn shalach sin, buille na feill 'duit ar ionntodh an tsuip.
Ní raibh a mhalrait de bhéas a' siubhal ariamh fhéin leo(b): buille na feill a thabhairt do dhuine gan aireachtáil — sin é a mbeadh uatha(b).
Nuair a fuair sé caithte ar meisce é, ba ghearr a' mhoill air, an buille feill a thabhairt dó, a's a raibh ar iomchur aige, a bhaint di.
Shíl sé mé 'sháthadh, a's an buille feill a thabhairt dhom, d'aon-iarraidh, ach ní dheacha leis, dhá ealadhanta é.
Is tútach a' cleas d'aonduine breith ar chloich, le buille feill a thabhairt d'aonduine
Breagh nar fhan sé uathab, a's ní fhéadfaidís an buille feill a thabhairt dó, ach níor bheo é, gan a bheith 'brughadh orra(b) a's a' déanamh teánntáis leo(b) má b'fhíor dhó fhéin. Is olc a chuaidh an teanntás dó as a dheire.
'Faltanas Mhuinntir Laidhe a's buille feill Chlann Dhonnchadha' (leath-fhocal).
Sin iad na buachaillí aige! Ar chuala tú ariamh é — 'faltanas Mhuinntir Laidhe a's buille feill Chlann Dhonnchadha (de chlann Dhonnchadha an té a bhuail é).
→
isteach
Tá'n buille feill sa gcúinne. Ní dheacha aon-chárta isteach anocht ann nar buaileadh = imreoir tráthamhail, a mbíodh bualadh chuile chárta dhá gcuirtí faoi aige a bhí ag imirt sa gcúinne.
+
→
istigh
Fainic an fear istigh ort fhéin. Tá'n buille feill' ann (tá nimh craithte air etc.) = seachain a dtiubharfadh an fear atá istigh sa teach (nó sa gcás sin, dá n-abruighthí istigh idteach an chainnt seo, chiallóchadh sé an duine is goire don bhalla, do'n teine etc.) droch-iarraidh dhuit, arae sé atá deas ar na droch-iarrantaí a thabhairt uaidh (feill' deirtear mar fie-ull. l leathan dúbalta)
TUILLEADH (1) ▼
Choinneochadh sé istigh an rud choidhchinn, go n-eirigheadh leis an buille feill' a thabhairt duit = bhí sé i gcomhnuidhe san áirdeall ar a dheis, go bhfaghadh sé í le thú a bhualadh go fealltach.
→
diaidh
Chuir sé tuiric ionnam, agus caitheadh indiaidh mo mhullaigh mé isteach i dtom neanntóg atá ar cholbh an bhóthair ann. Bruitheadh agus loisceadh mé ceart críochnuighthe. Bhí sé ag faire ariamh, nó gur tháinic sé fúm gan aireachtáil, agus gan fios rúin ná soiscéil agam. Beidh a shliocht air: ní ghabhfaidh leis. Tiubharfaidh mise an buille feill dó-san, agus gan cuimne ar bith aige air
→
dris
Nach mé atá sáithteach ab eadh? Ní dheachaidh mé fút fós anocht nar thug tú an buille feill dom. Nar thugaidh tú do láimh glan ó do thóin leat ná do thóin ó na driseachaí gan dochar gan díoghbháil do mo chuid cártaí-sa!
→
déanta
'Siad Cloinn nDonnchadha déanta iad clann L. sin. Faltanas mhuintir Laidhe agus buille feill Chlann nDonnchadha, a chuala mé ariamh. Is aca sin atá an buille feill ar chaoi ar bith. Bheadh an tsúil ar do bhois aca shul a d'aireochthá é
→
díoltas
Is fada an lá é sin indiaidh díoghaltas a bhaint de'n dearbhráthair faoi'n a chur amach, agus feacha féin go dtug sé an buille feill dó faoi dheireadh thiar thall
→
téigh ar
Marach an buille feill ní bheadh aon-dul aige orm ó shoin, ach is furasta do dhuine dul a bheith aige ar dhuine eile má dhonuigheann sé ar an gcaoi sin é