Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

ag déanamh imní (17)

 
beo 2
Dhá mba é a bheo nó a mharbh a bheadh ag déanamh imní dhó, is fada amach ó na hamhais sin a d'fhanódh sé — is fada sin.
 
Chuir sé an carraigín ar tuar thíos i gcorrach an chladaigh agus d'fhága sé ansin é in aon bhratscair amháin gur leáigh sé. Ach chreidim nach é is mó a bhí ag déanamh imní dhó an tráth céanna.
 
bruach
Má tá sé ar bhruach na huaighe, is maith greadánta an glór atá aige fós. Chuala mé aniar as an seomra inné é, ag fuagairt orthub na claíochaí i mbarr an bhaile a bhiorú a bhí sé. Sin é an buachaill a bhfuil an saol ag déanamh an imní dhó fós!
 
anó
A anó fhéin a bhíonns ag déanamh imní do chuile dhuine. (Sna trí shampla dheireanacha seo, ní móide gur éalang ná cithréim a bheadh i gceist. Déarfaí é le rud ar bith a ghoillfeadh ar dhuine)
 
Lig de do chuid fonóide liom anois. Tá mo cheart le déanamh agamsa thar is mná a bheith ag cur imní orm
+
imní
Céard atá ag déanamh imní dhuit anois — cén imní atá ort: céard atá fút a dhéanamh
TUILLEADH (5) ▼
Séard a bhí ag déanamh imní dó, an bhféadfadh sé a dhul ag an gceol — bhí sé de rún aige a dhul ag an damhsa. (Ceol = damhsa, céilí. Sin a tugtar air in áiteachaí i gConamara — Ros Muc). Ach ní raibh a fhios aige an bhféadfadh sé a dhul ann nó nach bhféadfadh
'Sé a raibh ag déanamh imní dó, an rothar — sin é eile a raibh ag cur síos leis
Mura bhfuil ag déanamh imní duit ach sin, ní bhainfidh sé codladh na hoíche dhíot — ní chuirfidh an méidín sin mórán as duit
Dá mbeadh do ghnaithe (ghra) ag déanamh imní dhuit ní anseo a bheifeá
Dá mbeadh do chuid leabhar ag déanamh imní dhuit, sa mbaile ina n-éadan a bheifeá
 
fuar 2
Is deas é mo gheoisteamán! Fear fada fuar folamh. Dheamhan luach a shuipéir aige siúd. Cá bhfaigheadh sé é. Ní hé atá ag déanamh imní dhó
 
Tabharfaidh mise luach do chuid dilleoireachta duit: thú a chaitheamh siar a chodladh agus cead agat fanacht ansin aríst go maidin. Ag ceapadh go ligfí ag bóithreoireacht thú an tráth seo d'oíche! Ní hiad do chuid lessons a bheadh ag déanamh imní dhuit leath chomh maith. Na daoine thar bharr a gcéille agat ar an gceird sin ó tháinig oíche!
+
don
Don deamhain h'fhiafraí ort! Tá mé sáraithe agat. Gabh agus faigh amach é, má tá sé ag déanamh an oiread sin imní dhuit
TUILLEADH (1) ▼
Ná raibh don fhiafraí ort agus éist do bhéal! Cá bhfios domsa céard is cor dóibh, agus ní miste liom cá dtitfidh a gcodladh orthu mar ní hé a gcuid cúrsaí atá ag déanamh imní dhom
 
Tá dreolán beag de mhac ansin thoir ag S. J. agus 'sé an gitín is suimiúla é dhár casadh liom ariamh. Dhá gcloistheá na mná atá ag déanamh imní dhó sin. Ní den díogha iad deirimse leat
 
droim
An gcreidfeá go liathfadh ceann duine de dhroim oíche — oíche amháin. Chreidfinnse é. Is mór atá imní nó faitíos cráite in ann a dhéanamh. Tá a chomharthaíocht lena chois. Chonaic mé é. Chonaic mé fear a raibh gruaig air chomh dubh leis an bhfiach. Chonaic mé é mar a d'fheicfinn inniu é, agus lá arna mhárach, ba liathcha é ná aon duine dhá bhfaca mé in mo shaol ariamh. Is fíor dhom é. Ba é an taispeánadh is mó dhá bhfuair mise ariamh é. Ní raibh oiread agus an ribe ina chomharthaíocht féin ar maidin. Tá aithne ag cuid agaibhse ar an bhfear chomh maith liomsa …