→
amach
Thar baile amach (25)
+
→
amach
Fear thar baile amach atá sí a phósadh.
TUILLEADH (18) ▼
Fear thar baile amach a tháinic dhá h-iarraidh.
Ní cháinfinn iad le fear thar baile amach.
Má bhíonn mórán thar baile amach ann, ní mór dhaoib sib fhéin a ghlacadh go réidh.
Thógfadh sé páirt a' duine thar baile amach in aghaidh a dhuine fhéin.
Níl aon-chall duit a dhul thar baile amach le do dhíol de bhean a fhaghail.
Ná corruigh do chois thar baile amach, ag iarraidh broma(igh) mar tá ughdar maith capaill ag P. Mh. annsin thíos.
'mbeidh tú 'gabhail thar baile amach anocht.
Ní dheacha mé treasna na troighe thar baile amach ag damhsa ná ceol ariamh.
Níorbh ait liom a dhul thar baile amach ag bainis ariamh.
Chuaidh sé thar baile amach a' tabhairt cuiridheachaí, agus rinne sé oirille ar a' dream a bhí imbéal a' doruis aige (féach 'oirille')
Ní bheidh cuiridheacha a' bith ann thar baile amach, sílim.
Má's ag iarraidh spré atá tú, níl call duit a dhul thar baile amach. Tá sí imbéal a' doruis agad.
Níl aon-mhaith aige ann, go dteighe sé thar baile amach (ch)uig tarbh. Níl meas a' bith aige, ar aon-cheo dhá bhfuil ar a' mbaile istigh.
Ní theigheadh gearrchaileadha a' bith thar baile amach, ag damhsaí roimhe seo, ach tá siad leigthe leo(b) fhéin ar fad anois.
Chonnaic mise an tráth a dteigheadh daoine thar pobal, ní áirmhighim thar baile amach (ch)uig tórruidheachaí a' déanamh cleis, ach caitheadh an cheird sin in aer.
Is olc na gnaithí atá ort, má theigheann tú thar baile amach i gcleitheamhnas píosa damhsa a leithide d'oidhche.
A' raibh tú ibhfad thar baile amach indiu?
'Bhfuil tú indon siubhal amach thairis sin. Má bhíonn tú ar a' roighineadóireacht sin, ní bheidheamuid sa mbaile go maidin.
→
dairt
B'uathbhás iad na dairteacha a bhí ag dul amach thar an mullach agam. B'éigin dom imeacht ar mo chromadadh istigh faoi'n gclaidhe gur bhailigh mé suas an Ch. nó sciochaidís an cloigeann dom (díom). 'Chuile eallach i mbaile ach na diabhlánaigh sin. Tá marbhú duine orra
→
ding
Neartuigh sé é féin thar cíonn ó a chuaidh sé isteach an chéad-uair. Ní féidir feanc a bhaint as anois. Do cheann-finne ní chuirfeadh amach é. Tá geanntrachaí aige ins 'chuile áit — siar agus soir. Is gínn leis 'chuile dhuine de na bossannaí bóthair agus de na dearcadóirí eile seo a chuir sé isteach. Cuirfidh mé mo rogha geall leat nach bhfuil aon-bhaile dhá gcuimhneochaidh tú air d'uireasbhaidh duine atá ag fáil deoladh eicínt uaidh
→
droim
Fear ar bith atá istigh ar an mbaile sin, tá sé ar dhruim an diabhail críochnuighthe. Tá paca amhus ann, nach bhfuightheá a leithidí eile dhá gcuirtheá slat chruínn ar Éirinn. Ní dhéanfadh duine ar bith thar baile amach cúis annsin ach duine a mbeadh féith ó L. (teallach éigcéill mí-chliúiteamhail atá ins an áit) ann. Duine a sclamhfadh, agus a changlóchadh, agus a sháithfeadh agus a mhartróchadh faoi agus thairis …
→
droinnín
Bhí an druinnín beag sin thiar ag G. Mh. A. ann, agus má bhí féin, bhí cóirí catha aige. Diabhal aithne a bhí air, nach hé féin a bhuail an "bully" leis an ngaothtaireacht a bhí aige faoi. Agus ní bhuailfeadh sé míoltóig, ní hé amháin a mhalrait. Níl gnaoi ar bith agam ar an gceann céadna. Níl áit ar bith thar baile amach dhá gcastar mé le goirid nach hé an chéad-bhall a fheicim rómham é, ag dradaireacht
→
druid 2
Má tá sí cho fada sin aniar nach bhfuil sí ar ghort an bhaile. Céard atá uirre ach dhá lá eile go mbeidh sí ar an mbaile seo! Lá ar an bP. agus lá ar an dá Sh. agus tiocfaidh sí againne annsin. An bhfuil a fhios céard atá sé a bhaint amach ar chruach choirce a bhualadh imbliana? Is cosamhail go bhfuil sé árduighthe thar mar a bhí sé anuiridh. Ní mórán is fiú dhuinne an buinín atá againn féin a bhualadh chor ar bith. Níl innte ach creannach
→
dúch
Áit ar bith a bhfeicfidh tusa an mearbhall sin 'sa lag pholl tá dubhach annsin. Bíonn mar a bheadh ola ann as a cionn, agus an dúbhach thíos in íochtar. I sean-phortaigh is fhearr a gheobhfá í. Is mór a tóigeadh ariamh di thuas ar Dh. an Bh. Sna sean lag-phuill sin atá ag D. Sh. siar ó Ch an Gh. a d'fhaghadh na trí bhaile seo í. Dhá mbeadh láighe nó sluasaid agad, ní raibh call dhuit a dhéanamh ach a cur síos go h-iochtar agus an láib a thabhairt aníos léithe. Bhíodh muid ag cur feacannaí fada sna láigheanntaí, mar bhíodh an-domhainn i gcuid de na puill. Nuair a bheadh sí aníos ar bruach agad, chaithfeá an láib a bhaint aiste: ní thiubharfá abhaile leat ach an dubhach. B'fhurasta aithinte an dúbhach. Ní bheadh ort ach a diúrnadh, agus a tabhairt amach ó'n gcuid eile de'n lathach. D'fheicfeá an mearbhall innte i gcomhnaí. Thugadh muid abhaile le ancoird nó le buicéid nó le tubáin, nó rud ar bith ba thúisce agad í. Chuirfeá síos an olann annsin i bpota in éindigh leis an dubhach agus d'fhágfá thíos ar feadh an lae uiliog í. Níor mhór de'n olann a bheith bruithte as ruaim roimhe sin agus gan gionnóid (dionnóid) shalachair a bheith ar a corp. Dhá mbeadh ní dhathóchadh do chumhachta í. Ní bheadh aon-ghlacadh aice leis an dath. Nuair a bheadh sí ar an teine níor chall di a bheith thar chnag, ach chaithfeá a coinneál brúighte agus measctha. Chaithfeá amach annsin ar chiseoig í, agus nighfeá aríst ar uisce í. Chuirfeá amach i gcliabh annsin í nó go dtriomuigheadh sí. Í a spíonadh annsin. Ba shin é an deis le dath dubh a thabhairt uirre. Dhá mbeitheá ag iarraidh dath buidhe … (sliocht as cuntas a thug m'athair dom ar dhathú olla)