→
isteach
ceird (50+)
→
faiteach
Níor fhan focal ar bith cainte aige ar a dhul suas ar an "stage" dó. Bhí sé in a fhudar fadar. Tá sé ro-fhaiteach l'aghaidh na ceirde sin. Níorbh fhuláir do dhuine an-cheann a bheith air le seasamh in áit den tsórt sin. P. L. an buachaill!
+
→
fios
Ní bheadh aon-ghnatha ag aonduine bualadh faoi an rud sin, ach an té a mbeadh fios na róthlachaí aige. Is ceird chontúirteach í
TUILLEADH (4) ▼
Tá sé nua-aosach ag an gcúirtéaracht fós. Níl fios na rópaí aige. Is námhaid í an cheird gan í a fhólaim, adeir siad
Tá fios a cheirde aige = tá sé i riocht a chuid oibre a dhéanamh
An bhfuil fios do cheirde agad fós? = an bhfuil do cheird fólamta agad fós?
Ba cheart duit fios do cheirde a bheith agad feasta
→
fliuch 2
Dheamhan méirín fhliuch a leag an máistir faoi dhó ariamh air, agus chuaigh sí soir ag sciolladóireacht air in a dheidh sin. Sin í an mháthair agad: ag borradh le cantalóir de ghasúr. Is gránna é a ceird
→
freagair
Bíonn siad — na J.annaí — ag iarratas i gcomhnaí! Ba shin é a gceird ariamh fhéin. Nuair a bhí mise ar an mbaile sin, bhíodh muid sáraithe aca: gráinnín salainn, braon bláthaí, ioscaidín tae, uibhín chirce … M'anam gurb é atá ag féithiú leo muis. Den sonas a achainí, adeir siad, ach den donas a bheith dhá freagairt.
→
fáinne
Meastú a ngabhfainnse ar páighe aige-sin. Ghabhfadh muise! Le bheith in mo shuí le fáinne na fuiseóige. Ba deas í mo cheird
Sén áit a bhfeicfeá anois chuile Shatharn é ag fáinneóireacht ar mhargadh na mbanbh ag tnuthán go gcaithfeadh duine eicínt pionnta aige. Is suarach an tslí do dhuine ar bith a bheith ar a cheird
→
fánach
Is fánach an cheird atá air, ag déanamh balla fidín i leabaidh dhó a bheith ag déanamh an earraigh. Ní fhéadfaidh sé an balla fidín sin a chur in a bholg amach annseo ach a dteanna an t-ocras leis
→
caidhfte
Nach diabhaltaidhe an éadáil do dhuine an oidhche a chaitheamh in a chaidhfte thoir annsin thoir ar choirnéil dhá phréachadh féin. Shílfeá go mba mhó an tsamhaoine do dhuine fanacht istigh 'san áit a mbeadh teine 'gus teas aige, ná bheith ar a' gceird sin.
Dheamhan 'scil' a bith a gheobhfadh fear na tíre seo, cé'n chóir a mbíonn siad indon a' seol a chinnireacht chor a' bith ar fheochan. 'Ach is namhaid an cheird gan í 'fhoghluim', mar adeir an té adubhairt é.
Is furast' aithinte nach n-airigheann siad aon-duine in a n-aice a choinneochadh aon-chló stiúrtha orrú, nó ní bheidís ar a' gceird sin. Dual na druinne a theastóchadh a bhualadh orrú sin. Ní chomhairleochadh a mhalrait iad.
Bhí sé coitchiannta go leor leis a' gceird sin. = bhí sé minic go leor leis an obair sin.
+
Bhí sé chomh maith dhuit a dhul a's é a dhéanamh i gcoimhfhios le 'bheith ag imtheacht i ngan fhios mar sin, arae dheamhan mac an éin bheo sa tír nach bhfuil fhios aige go bhfuil tú ar a' gceird.
TUILLEADH (1) ▼
M'anam go bhfuil siad ar a' gceird sin, ingan-fhios a's i gcoimhfhios. 'Sé'n chaoi 'mbíonn siad leath na gcuarta, dheamhan a' miste leob, cé 'fheicfeas iad.
Dheamhan ceo ceirde aige, ach an oiread liomsa, marach na goithtí, ach nach shin é a dhóthain. 'Dhá dtrian de'n damhsa an chosamhlacht'.
Tá sé fhéin a' faghail cothromacan síne na h-uaire anois, a's m'anam nach bhfuil mise in a dhiaidh air. 'Sé cóir Dé é, a's an cheird a bhí air fhéin, tamall = slat dá thomhas fhéin; an cleas a ghníodh sé fhéin ar dhaoine eile, tá sé 'teacht ar ais ar a mhéis fhéin anois aige.
→
cóipís
Chuirfeadh Seán céadna cosa beaga faoi na glasógaí, le teann cóipíse a's floscaí. Go bhfoire Dia ar aon-duine a chaithfeas éisteacht leis ar a' gceird siúd!
Dar mo choinsias is do-chreidthe an scéal é, scurach chomh cúilialta leis sin, a bheith ag gabhail thart ar a' gceird sin. Ach d'íosfadh na muca ciúine fhéin a' triosc arsa tusa.
→
baile
Ní ceird a' bith í sin de dhuine i bhfad ó bhaile, a's gan fhios aige, faoi thalamh an domhain, cá mbíonn sé 'cainnt, nó cé 'bheadh ag éisteacht leis.
→
baing
Chuile uair dhá mbriseann sé an scair (i.e. an saor clo(íche)) cuireann sé baing isteach, mar dhóigh dhe, gur bshin cuid de'n cheird.
→
bannaí 1
Ní thiocfainn imbannuidhe ar mo mhac fhéin, má's air is fhearr atá aithne agam, nach mbeadh sé ar a' gceird chéadna ingan-fhios (dh)om
→
bealach
Nach mbadh caoitheamhail a' rud do dhuine a bhealach a dhéanamh, a's gan a bheith ar a' gceird sin dólúm (dólámh)?
→
bealaigh
Má bhealthuigheann a' cheird sin do chuid aráin duit, tuige nach gcaithfeá léithe = má bhaineann tú slighe-bheatha aisti, tuige nach gcuirfeá isteach do chuid ama léithe.
→
coraice
Is deas í 'ur gceird gan bhréig, dhár gcrupadh fhéin suas chois claidhtheachaí faoi ghaoith a's faoi dheallradh, a's a' fanacht annsin i gcaitheamh na h-oidhche. Cé'n bhrigh ach an uair atá ann — coruice dhubh na bliadhna. Ní mó ná go ndéanfadh duine é i Mí mheodhain a' tSamhraidh, ní áirmhighim anois.
→
crinn
Tá maith mhór duit cnámh crínnte na fírinne a dhéanamh leis sin. Nach hí a cheird sin an fhírinne a chuir as a riocht!
→
cúl
Ná bac leis, má's ar chúla téarmaí atá sé a' gabhail leis. Nar bhreagh slachtmhar do dhuine pé'r bith céard a bheadh le rádh aige a rádh as comhair a' tsaoghail, a's gan a bheith ar a' gceird sin.
+
→
beo 1
B'fhearr dhó go mór beo i dtalamh, ná ar a' gceird atá air. A' mbeadh fhios ag aon duine beo, cé'n chaoi a maireann sé chor a' bith.
TUILLEADH (4) ▼
Is bocht dom a bheith thíos sa talamh fhéin, beo, beithidheach agaibh, a's an cheird atá oraibh, maidin a's trathnóna = ní iongantas a' bith, go bhfuil mé ionann's marbhuighthe agaibh, a's an cheird atá oraibh maidin is trathnóna (scoimhléaracht, sciolladóireacht etc).
'Sé'n fear is stuama beo é, aindeoin nar chuir sé a théarma isteach ariamh le ceird.
Sin í a cheird anois, 'chuile mhaidin beo.
Sin í a cheird — ag imirt chártaí — 'chuile oidhche beo.
+
→
bocht 1
Dheamhan ceird fhiuntach a' bith a bhí ann fadó, ach fir bhochta ag (d)ul thart ó theach go teach, poiléataraí a's botháin bheaga chois a' bhóthair aca(b), a's rógairí reatha a's tóruidhthe ag imtheacht a' robáil, a's a' sladadh. Níl tada de'n obair sin anois ann.
TUILLEADH (1) ▼
Is bocht a' cheird atá air.
+
Sin í a cheird 'chuile lá sa mbliadhain — ag imtheacht in a bhoideoide ar bhóithrí, a's bleid buailte aige ar a' bhfear soir, a's ar a' bhfear siar.
TUILLEADH (1) ▼
Is maith an faisean atá tú a thabhairt faoi deara dhuit fhéin, ag imtheacht in do bhoideoide soir faoi'n mbaile sin thoir. Ní hé baramhail a leasa atá faoi dhuine 'bith atá ar do cheird.
→
borr
Ní dhéanfadh sé tada as bealach, marach na buachaillí báire atá d'aon-cheird a' borradh leis.
+
→
bruach
Dhá mbeadh sé sin ar bhruach na h-uaighe, sin í an cheird a bheadh air.
TUILLEADH (1) ▼
Is mairg dhuitse nach n-éisteann leis, a's ní bheadh aon-bhruach air. Nach bhfuil tú in 'éadan d'aon-cheird, le na shaghdadh.
Shílfeá go mbeadh náire ar bhean a' bith béiceadán a dhéanamh dhi fhéin ar a' gcaoi sin, le ól. Bíonn caith(eamh) a's cáineadh ar na fir, ach dheamhan leath-milleáin le tabhairt dóib, a's na mná fhéin ar a' gceird sin.
Caithfe sé go bhfuil cam srón birín eicínt air, a's é 'bheith ag imtheacht ar a' gceird sin.
+
→
aer
Sin í a cheird chuile Dhomhnach 'san aer — a' biorrú chlaidhtheachaí
TUILLEADH (1) ▼
Bheadh ciall amanntaí, ach is gránda an rud a bheith ar a' gceird sin 'chuile oidhche 'san aer