→
foghail
foghla (11)
+
→
foghail
Fadó dhá ndéanadh beitheach foghail thiúrfaí amach an measadóir leis an bhfoghail a mheas, agus an méid a mheasfadh sé in a hómós chaithfeadh fear na foghla a íoc
TUILLEADH (5) ▼
"Fál ar an ngort indiaidh na foghlach"; "sé fálú an ghoirt (an gháirdín) é th'éis na foghla" = an rud ba chóir duit a dhéanamh roimhré, é a dhéanamh nuair a bheadh an millteanas déanta
Níl sé ag dul ag cuartaíocht chor ar bith anois ann, ó heiríodh roimhe ag tiacht abhaile as. Fál ar an ngort th'éis na foghla. Ní bhfuighidh sé aon-fhios go deó cé a d'eirigh roimhe
"Bíodh cluais bhodhar ag fear na foghla"; "Cluas bhodhar ag fear na foghla" = is mór adéarfar leis, agus a chaithfeas sé a leigean thairis, má bhíonn an millteanas déanta aige féin ná ag a chuid beithioch
D'ith sí agus liobair sí mé, ach níor dhúirt mé fhéin tada. Cluais bhodhar ag fear na foghla 'ar ndú'!
Céard a d'fhéadfainn a rádh? Nach raibh a iothlainn ar fad millte aca. Sé an rud is lú d'fhear na foghla cluais bhodhar a bheith aige
Bhí achrann ar an mbaile seo thiar inné. P. a chuaigh ag fuagairt foghla do N. agus d'ionnsuigh N. é. Dar mo choinsias tá a bhfuil d'fhataí ag P. imbarr an bhaile foghluithe, millte. Beithigh N. a rinne é. Leag siad an claidhe teorann
→
fálaigh
Sé fálú an gháirdín é th'éis na foghla(ch) = fál ar an ngort indiaidh na foghlach etc. (fc. foghail)
→
dlúth 1
Bhí sé sin de dhlúth agus d'inneach ionnta go tóin. B'uathbhás é a sean-athair M. M. Fuair sé gamhainín le M. G., baintreach a bhí 'sa teach a bhfuil T. Ó. C. anois ann, fuair sé é istigh i ngarrdha fataí leis thuas imbárr an bhaile uair. Ba bheag a bhí foghluighthe ag an ngamhainín. D'fhága sé annsin é agus tháinic sé anuas go teach de mhaol a mhainge go bhfuair sé láighe agus píce agus téad. Chreidim gur rún a bhí aige a chrochadh leis an téid, dhá gcinneadh sé air leis an láighe agus leis an bpíce. Cé'n bhrigh ach chuaidh sé suas agus anuas thar teach na baintrighe gan caidéis ar bith a chur uirre. Ghiorruigh sé leis an ngamhainín ar aon-chor agus d'fheann sé é, agus d'arduigh sé leis anuas an craiceann. Ag teacht anuas thar teach na baintrighe dhó d'fhuagair sé uirre: "Gabh suas agus cuir do ghamhain" adeir sé. "Thug mise an craiceann liom in omós foghla".
→
dualgas
Gheobhaidh sí sin dualgas an tslisne uaimse fós in omós na foghla sin. Cuirfidh mise cuid is mó ná sin as di feicfidh tú féin