imthigh (50+)
+
→
ceal 2
Cheal nar imthigh sé fós!
TUILLEADH (1) ▼
Cheal nach dtáinic scéal ná scuan uaidh ó d'imthigh sé go deireanna[ch]
Chaith sé an oidhche a' cipiléaracht chainnte annsin ar a' teallach, nó gur dhubhairt mé fhéin faoi dheire a's faoi dhó (dheoidh?) go raibh sé in am codlata. D'imthigh sé annsin ar éigin.
'Bhfuil fhios agad áit a' bith a mbeadh ciseadóir a dhéanfadh cupla ciseog, a's ciseán dhom. Ó d'imthigh S. Mh. dheamhan duine istigh ar a' mbaile acmhúinneach ar bhuinne ciseáin a thógáil.
→
cleite
Nach hé an saoghal a d'imthigh, a's a liachtaighe cleite comhrádha a tarraingeadh anuas ariamh istigh ann (idteach). Is fuar na ballaí atá ann anois.
→
cora
D'imthigh na cosa uaithe sa gcarra, a's rinne sí cleas a' tradhaill síos 'san abhainn. Ba gheall le madadh báithte í, nuair a rinne mé an tárrtháil.
+
→
cuideáin
Beithidheach coideáin é sin, a d'imthigh as áit eicínt. Ó thárla nach bhfuil aon-choimhightheas ag na beithidhigh leis, níor mhiste é fhágáil in a mbuil go dtagadh duine eicínt ar a thóruigheacht.
TUILLEADH (1) ▼
Ní casfaidhe aon-éan coideáin síos ar do chuid cearc. D'imthigh ceann de'n ál orm dhá lá ó shoin, a's feicthear dhom go raibh sí ro-chuisneach ro-neartuighthe ag na franncaigh le na marbhú.
→
abhaile
Ná raibh ann marar imthigh an bus ingan-fhios dom, a's b'éigin dom é 'shiubhal aníos. Sin é an marcuidheacht go Gaillimh, a's cead siubhal abhaile' agad.
+
→
baile
'Bliadhain sa taca seo a d'fhága mise an baile; a's a d'imthigh mé ó mo mháithrín' (líne d'amhrán).
TUILLEADH (1) ▼
Níl tuairisc ná fáisnéis air, le na cianta: d'imthigh leis go dtí tír eicínt i bhfad ó bhaile.
→
bannaí 1
Mise imbannaidhe gur imthigh sí léithe, gan cuid muc ná bó a réidhteach! Nach uirre atá an bheith go gcaithfe sí greadadh léithe 'chuile Dhomhnach 'san aer, a's 'chuile shórt a fhágáil fúmsa le réidhteach!
+
→
bealach
Níl duine 'bith a' baint cead a bhealaigh dhíot. Imthigh leat, má's breagh leat é. 'A chomhairle fhéin do mhac Anna, a's ní bhfuair sé ariamh níos measa'.
TUILLEADH (5) ▼
Sin é soir a' bealach aghad, a's imthigh, go bhfeiceamuid cá'ide go dteaga tú abhaile aríst!
D'imthigh sé le na dhul 'dhá h-iarraidh' (bean) a's loic sé faoi bhealach in a dhiaidh sin.
D'imthigh mé as bealach 'a' mhótair'.
Ní raibh ceannús ceann a' bith air, ó d'imthigh an t-athair (ó fuair sé bás). Thug an mháthair a bhealach fhéin dó, a's tá 'shliocht air, indiu: tá sé leigthe leis fhéin ar fad.
D'imthigh (d'imir?) an diabhal uirre, má d'eitigh sí an fear sin, a's an bealach atá aige!
→
coigéal
Báitheadh lán curraigh, a's iad a' teacht anoir ó C. annsin fadó. Th'éis gur beag a' coigéal fairrge atá ann, d'imthigh an clampar air le sruthannaí. Dheamhan duine ar a' bhfeadhain aca(b) nar báitheadh.
→
cromnasc
Bhí cromnasc orra(b) uileag go dtí ceann amháin, ach ná raibh ann nuair a shíl mé breith uirre sin, nár imthigh sí as a' loc orainn! Ar gceann fine ní sháinneochadh aríst í.
+
→
beo 1
D'imthigh sí de ghort a' gharta 'sábhála Dia sinn! An té a bheadh thíos ag a' gC. Mh. ní bhéarfadh sé beo uirre, ní áirmhighim a mhaltraid = bás tobann.
TUILLEADH (3) ▼
Imthigh leat go beo, a's glaoidh aníos air.
Diabhal bréag, nach beo, bruideamhail a d'imthigh sé th'éis a' méid sin.
Imthigh leat anois go beo tapa, a's ná leig a' deireannas ort fhéin.
→
beo 2
A dhearbhráithrín mo chroidhe thú, ní beo liom mo bheo, chor a' bith ó bánuigheadh a' teach, a's ó d'imthigh na gearr-bhodaigh uaim.
→
beoigh
Is mór a' t'iongnadh nach mbeo(dhóch)thá amach mar 'dhéanfadh fear, a's gan a bheith chomh roighin a's atá tú. Faoi dhó a bheidhinn ó'n bportach ó d'imthigh tú.
Tá faitchíos orm, faoi nar imthigh an faisean fós uaidh, go gcaithfear biorach a choinneál air, chomhuain's bheidheas an mháthair ar a lacht.
→
bocht 2
Nach hé an saoghal a d'imthigh, ó'n uair, ar bhuidhe bocht le cuid de na daoine gráinnín tae siúcra a fhaghail ó na comharsannaí!
+
→
bruach
D'imthigh leis suas le bruach (na habhann).
TUILLEADH (2) ▼
Tá sé ar bhruach coicíse ó d'imthigh sé.
Ní raibh sé chomh luath sin sa mbliadhain nuair a d'imthigh sé. Bhí sé amach ar bhruach Máirt (Márta)
→
adhartha
Tá saithe (cluithche daoine) thart annseo anois, a's d'imthigh an cleabhar críochnuighthe orru! Má fhaghann siad duine adhartha chor a' bith, 'sé a mbuac é.
+
→
buail ar
B'fhurasta do thighearnaí a's dhá gcois-mhuínntir cois a bhualadh ar na tunóntaí, a's ar na daoine bocht', an tráth sin. Ach míle buidheachas le Dia gur imthigh an saoghal sin, a's nach bhfuil an duine bocht faoi chumaoin ag aonduine anois faoi na chuid talmhana.
TUILLEADH (1) ▼
Bhuail sé cóta mór air fhéin, a's d'imthigh leis.
→
buail
Bhuail sí mé ceart go leor, ach d'imthigh sí, a's mé dhá tarraingt. Chaithfead sé nach raibh frighdín a' dubháin, i bhfastódhas mar is ceart innte.
+
→
buinne 1
Dheamhan easna de'n bhuinne nar imthigh de'n bhairille 'spray' orm, a's níor fhan deoir a' gabhail leis, th'éis mo chuid anró.
TUILLEADH (2) ▼
Nuair a d'imthigh an bainne dhi, thuit cannda as. Dheasóchadh fear stuamdha fós é.
Nuair a d'imthigh an buinne béil dhi, líon a' sáile isteach is na scáinneadhachaí a bhí idir na canndaí.
+
→
ainm
Ní hé mórán le 'n ainm an Athar' a bheadh ráidhte agad, ó tháinic sé, gur imthigh sé aríst.
TUILLEADH (1) ▼
D'imthigh (féach imthigh) an diabhal air, má thug sé an t-ainm contráilte do na gárdaí = ní bheadh a' diabhal suas le na chuid imeartais má sé'n t-ainm contráilte a thug sé do na gárdaí.