aimsir (100+)
+
→
abair
Abair é! Níor tháinig aimsir mar í le fada — abair; d'fhéadfá a rá; you can bet your life on it; you can 'sing' it
TUILLEADH (2) ▼
Céard adéarfá leis an aimsir seo?
Is caillte an aimsir í, deirimse leat
→
daigh
Ní fhaca tú aon fhear ariamh ab fhearr a bhíodh ná é go mbuaileadh an daigh é, ach ó bhuailfeadh, mhaithfeá do Dhia gan a bheith ag éisteacht leis go n-imíodh sí aríst. Ach ba bheag réidh an achair a thug sí dhó chor ar bith san aimsir dheiridh. Chothaíodh sí i gcónaí é
+
Tá an aimsir daingnithe anois — fanfaidh sí go breá má tá sí go breá, nó a mhalrait
TUILLEADH (1) ▼
Is aisteach í an toirneach. Tugann sí athrú: aimsir bhriste nó aimsir dhaingnithe — dhá mbeadh an uair go breá, í ag fanacht go breá
→
dalba
Is dalba an aimsir í, agus gan cosúlacht claochmú ar bith air. Má mhaireann an sneachta seo i bhfad eile, beidh beithígh cniogtha, nuair nach féidir a ligean amach. Ach diabhal mé go bhfuil na daoine féin in anchaoi freisin
Deir siad go gcuirfeadh drochstolladh nó aimsir dhona an dallamullóg ar chaoirigh. Teagann scamall ar an tsúil má bhíonn an iomarca gairfin ann
+
Chaitheadh muid a dhul amach leis an réalt ar maidin ag baint fhataí san am a raibh muid ar aimsir tigh Sh. Diabhal smid bhréige sa méid sin. Is minic a bhí muid amuigh agus nach (nár) léir dúinn an láí. Agus dhá mbeifeá ag déanamh airneán domhain an oíche roimhe, nó amuigh ag ceol, chaithfeá an mhaidin ag cuimilt sramaí de do shúile, arae bheifeá in do dhall dúda le codladh. D'imigh an saol sin — míle buíochas le Dia
TUILLEADH (1) ▼
Ara beannacht Dé dhuit — a dhul ag cuartaíocht an tráth seo d'oíche agus mé in mo dhall dúda le codladh. An bhfuil a fhios agat go raibh an oíche thar droim aréir nuair a chuaigh mise a chodladh … bó a bhfuil a haimsir caite agus shílfeá go raibh an-chosúlacht uirthi in am suipéir aréir. Bhí na grianáin sleaiceáilte aici, ach mar sin féin níor rug sí
→
damnaigh
Damnú síoraí air mar shneachta. Níl oiread agus caorán móna ar an teallach agam ó am suipéar aréir, agus níl aon asal in araíocht a dhul 'na phortaigh inniu ach oiread le inné. Shílfeá gur dúil atá ag an aimsir bothae a dhéanamh de na daoine!
→
dán
Níl i ndán triomú ar mhóin i mbliana. An bhfeiceann tú an aimsir atá ag teacht? Dheamhan dhá uair gréine a bhí ann i mbéal a chéile an samhradh seo fós
→
Danes
Tá mé deallraithe ceart críochnaithe, ach dheallródh an aimsir seo na Danes — phréachfadh sí na fiaigh dubha
→
daol
Cén sórt daol a theangmhaigh léi agus a theacht ar cuairt anseo thuas inniu. Níor facthas cheana ann í le saol is aimsir. Dúirt sí liom féin dhá bhliain go ham seo — lá a raibh mé ag caint léi i dteach an phosta — dheamhan a cois ná a cnáimh a thaobhódh iad an dá lá agus a bheadh sí beo aríst
+
Níor fhuagair Bun na hAbhann le dea-aimsir ariamh
TUILLEADH (2) ▼
Ní dea-aimsir ar bith atá air. Tá garraí ar an ngealaigh
B'fhéidir dhó a dhul ar chlaochmú agus ar dhea-aimsir as an nglasuair seo. Tá sinseáil eicínt ar an tráthnóna ar chaoi ar bith
→
dea-ana
B'fhéidir go bhfaightheá dea-ana anois. Caithfidh cothromacan síne na haimsire a theacht uair eicínt. Ba mhór ab fhiú dhá n-éiríodh sé as an doininnse hé bí é.
+
Is deacair féar a bhaint ar an aimsir seo
TUILLEADH (1) ▼
Tá sé ag dul deacair go leor leis a bheart a tharraingt ar an aimsir seo
+
→
deachma
Níor chuala mé gur tógadh deachmaí anseo ariamh ach bhídís ansin thoir ar Dhúiche an Bh. Na ministéaraí a d'fhaigheadh iad sin nach iad. Dheamhan mórán a chuala mé ariamh fúthu. Tá siad sin caite suas le saol is aimsir … Ón drochshaol ab ea? Bail ó Dhia ort. Tá agus i bhfad roimhe. Rugadh m'athair — beannacht Dé lena anam — trí bliana roimh an Drochshaol (1846-1847) agus ní raibh siad ann lena linn. Cáid ó bhí Oíche na Stoirme Móire ann? … Céad bliain díreach. Bhuel is roimhe sin a bhí na deachmaí ann, más fada gearr roimhe é, sin rud nach feasach dom. Ach fiafraigh de Sh. Ó. C. é. Sin é an fear a inseos na húdair dhuit … Tá aois mhór agamsa air, ach má tá féin, níl mé ach ar chosa bacóige lena ais. Tá údar aige faoi chuile shórt ón Díle
TUILLEADH (2) ▼
Bíonn fuasaoid mhór uirthi ar an aimsir seo: scoilteachaí, coiliceam, altraid chroí, agus cá'il an t-anó nach mbíonn uirthi. Ach caithfidh chuile dhuine deachma na sláinte a íoc. Deirimse leatsa dhá mba í an Inid a bheadh ann agus caint ar chorrstarróg a beith ag corraí, go mba bheag an éagaoineadh a bheadh uirthi, ach í ina suí suas ansiúd agus gob uirthi féint a gcloisfeadh sí aon chlascairt ag teacht ag iarraidh na hiníne. Sin í an ceann céanna — hé brí céard a bheas uirthi — nach ligfidh aon lúib síos ina gnaithí
Anois atá sé ag íoc deachma na sláinte. Thug sé sin drochthónáiste dhó fhéin as a óige, agus ní fhéadfadh sé rith leis. Chaithfeadh sé a dhul roimhe uair eicínt. Dheamhan fear dhá bhfaighidh an tónáiste nach bhfágfaidh sí a shéala air luath nó mall. Is olc an rud í an chois fhliuch, agus an ghail bhruite as do chuid éadaigh thuas ar do chraiceann. Ba in é a fhaisean sin muis. Ní bheadh géilliúint ar bith aige d'athrú éadaigh ná stocaí. 'Sé an chaoi a dtosódh sé ag flithmhagadh fút faoi. 'Níl siad ag cur tada asam dhom,' adéarfadh sé. Ar ndóigh bhí an scéal sin ceart go leor, go dtí leis an aimsir. Sin é an buille
→
deacrach
Faraor ghéar dheacrach má bhain mé aon fhód ariamh di. Féacha an aimsir sin! Nach gcuirfeadh sí carghas ar aon duine beo! Chuile lá ag baint fharasbarr dá chéile
Déarfá nach bhfuil aon dea-ghealladh faoin aimsir pé acu sin é. Diabhal a dtaitníonn na léasáin sin ó dheas liom. Ní fhaca mé ariamh iad nach ag cothú na huaire móire a bheidís
→
dealg
Bhí gearrbhodach ag L. Sh. Ph. Níorbh fhéidir a choinneáil istigh, ach ag bóithreoireacht ó oíche go maidin. Bhuail sé agus mharaigh sé é, agus thug sé chuile dhíol air go minic. Chodlaíodh sé sa gcró leath na n-oícheanta an áit a gcuireadh an t-athair an glas ar an doras. Bhí bó aige le aghaidh lao an oíche seo agus b'éigean dó fanacht ina shuí dhá cionn. Tháinig an mac domhain san oíche. Ní bhíodh an t-athair ag cur araoide ar bith an uair seo air — bhí sé sáraithe aige agus gan maith dhó ann. Dar fiagaí dúirt sé an oíche seo leis gan drochmhúineadh ar bith: 'is fhearr leat ag bóithreoireacht agus ar do chuid drabhláis,' adeir sé, 'ná a theacht isteach in am, agus aire a thabhairt don bhó, i leaba t'athair bocht a bheith caillte anseo dhá cionn.' Níor dhúirt an stócach tada ach bualadh siar a chodladh. Chuaigh an t-athair a chodladh as sin go maidin. Nuair a d'éirigh siad ar maidin, ní raibh an gearrbhodach sa teach, ná ar an mbaile. Cuireadh tuairisc, ach ní raibh fáil in áit ar bith air. D'fhan mar sin go bhfaca siad suim aimsire agus gan tuairisc ná fairnéis air, ar an bhfad sin. Sin é an uair a scríobh sé as Meiriceá agus chuir sé céad punt abhaile ar aon láimh amháin. Bhí an-tsaothrú dhó ar an railway. 'Sé an focailín sin adúirt a athair a spadhar é, i gcruthúnas duit nach bhfuil lot ar bith nach mbeadh dealg chomh dona leis
Tá gasúr ar bith a chaithfeas a dhul ag an scoil ar an aimsir seo deallraithe. Más muid féin é, nach bhfuil muid deallraithe, ní áirím gasúir laga
+
Dheamhan é! Do cheann fine ní thriomódh aon fhód móna ar an aimsir seo
TUILLEADH (1) ▼
Ní ghabhfaidh an aimsir chun breáichte go ceann tamaill eile. Dheamhan é, nó go dtéaltaí an toirneach seo as an aer
+
Níl aimsir dá dheannachtaí nach dtéann curachóirí na T. B. sin chun farraige. Tá siad in araíocht é a bharraíocht ar ghála ar bith. An lá nach dtiocfá síos 'na chladaigh, ná tada leis, bheidís amuigh an lá sin. Ar ndóigh níl curachóirí ar bith inchinniúint orthu
TUILLEADH (1) ▼
Bíonn laethanta na seanbhó i gcónaí an-deannachtach. Is dóigh gurb í an aimsir is measa a thugas sé uaidh sa mbliain iad. Agus dheamhan uair sa mbliain ach oiread is mó cruóige ná iad. 'Sé lár an earraigh ceart é agus níl gair ar bith ag duine giota de lá a ligean thairis, mar ligfeadh sé sa samhradh nó sa ngeimhreadh
→
dearg 1
Ag plé leis an dearg atá tú ar an aimsir seo — feamainn dearg (níl ann ach ainm magúil uirthi)
→
dearg 2
Ní féidir aon tsrathar a chur ar an asal sin aríst go ceann aimsire. Nach bhfuil sé faoi dheargadh tiaraí ar fad.
→
deargán
Tá an t-aer ina dheargán. Saighneáin triomaigh iad sin thiar. Feicfidh tú aimsir bhreá uaidh seo amach: "dearg dearg thiar, gealach agus grian"
Tá mé ag réabadh dearglaoich ar an aimsir seo (ag baint phortaigh dearglaoch). Má tá féin, is furasta í a mhúnláil, ní hé fearacht portach na bliana anuraidh é. Mise i mbannaí gur beag a leacógaí a dhéanfas an mhóin seo nuair a chaithfeas tú suas í, ach bhí na portaigh eile dubhdhomhain
+
→
deasaigh
Is olc an aimsir í ag deasú bóthair
TUILLEADH (1) ▼
Deasaígí síos an chuinneoig sin i ngar don tine nó ní théachtfaidh sé choíchin ar an aimsir seo
→
deibhil
B'éigean dúinn fuireacht ansin ag maraíocht na huaire, ag síleachtáil go bhfaigheadh muid deibhil chuile phointe, agus gan baol ar bith orainn. An bhfuil a fhios agat cáid a bhí muid ann: ó bhoilg an lae nó go raibh sé ina lán mhara. Ní raibh an aimsir faoi dhúinn le a theacht isteach 'na chlochair chor ar bith. Deibhil fhánach a tháinig an uair sin féin. Níl ann ach go raibh muid in ann clochar an bháid a dhéanamh
+
→
deilbh 1
Má tá an aimsir go dona fhéin — agus thar a bheith go dona — dheamhan le déanamh againn, ach an oiread móna agus a fhéadfas muid a bhaint. Deilbh an saol, adeir siad, agus gheobhaidh tú inneach air. Tiocfaidh uair bhreá a thriomós í am eicínt
TUILLEADH (1) ▼
Ar ndóigh más cúrsaí mar sin é, níor cheart d'aon duine buille ar bith a dhéanamh. Tá an aimsir mar is toil le Dia í, agus níl aon neart againne uirthi. Bain amach do chuid féir, agus lig de do chuid bundúin. Beidh grian fós ann lena thriomú. Deilbh an saol agus gheobhaidh tú inneach dó
→
deirc
Cailltear go leor caorach sa deirc atá istigh i lár an chnoic sin. Níl léamh ar bith ar a dtéann ann aimsir shneachta. Bíonn siad ina gcarnáin ann
→
déirce
Ní raibh aon bhróig ag gabháil leis an dá chunús sin, agus d'íoc mé mo chúig déag agus dá fhichead orthu sin féin. Ba bhuí déirce liom a bhfáil ar an gcuntar sin féin, arae bhí mé den tsaol ag an seanphéire a bhí agam. Seo í an aimsir nár mhór do dhuine bróga maithe ar na boinn. Tá chuile mhíle áit báite
Is beag duine a bhí sa ruta seo ariamh ba déircí ná N. Th. Aimsir an drochshaoil adeir siad, nuair a bhí na daoine ag fáil bháis as éadan le ocras agus amhgar, ba é sin a choinnigh an cheathrú seo beo. D'fhaigheadh chomh maith le deich nduine fhichead beatha ann chuile lá
+
"Bean a chas le Mícheál Mhac Suibhne agus páiste suirí aici. Thosaigh Mícheál ag magadh fúithi: Mícheál: Cá bhfuair tú an páiste? Ise: Fuair mé ar sop é. Bhí an ithir agam féin, agus fuair mé an síol in aisce. Mícheál: Cé dhár díobh é? Ise: De chlann Donnchadha é idir bhonn agus uachtar. Mícheál: Cé dhár díobh na deiriúchaí? Ise: Dhá mbeifeá ann aimsir an lasctha, bheadh a fhios agat sin. Mícheál: Cáide uainn Margadh Bhaile an Dubhghaill (/dūl′/)? Ise: Má chuireann tú do theanga in mo thóin, beidh do shrón ar an margadh. (Scaoil sé cnaipe). Mícheál: Tóg é sin uaim. Ise: Níor tógadh aon lao ó aon bhó ariamh go líodh sí é. Ligh an chéad uair é. 'Óra a dheaide,' adeir an mac (.i. mac Mhichil), 'nach géar í gan gob'" (Giota faoi bhean ar chuir Mícheál Mhac Suibhne caidéis uirthi. Tá an iomad leagan air seo ar fud na Gaillimhe, ach tá siad uileag gáirsiúil. Tá mé dhá thabhairt anseo mar tá samhail mhaith ann agus magadh focail faoin ngréasaíocht deiriúchaí, lascadh)
TUILLEADH (1) ▼
Ní bheidh deireadh go deo leis an aimsir seo
+
→
deis
Ba mhaith liom deis a thabhairt dóibh thar is mar fuair mé féin. Ar an dá luath is a raibh mise deich mbliana d'aois, bhí mé ruaigthe amach ar aimsir. Thabharfainn scoil agus foghlaim dóibh seo, ach dar leat, níl siad an-ghafach leis an scoil. Bíodh acu. Iad fhéin a bheas siar leis, agus ní mise
TUILLEADH (3) ▼
Níor chuir sé aon deis chainte air féin fós. Leabharsa nuair a chuirfeas beidh sé ina aimsir. Fan leat
Is dona an deis atá ar an aimsir seo le dhul in éadan féir. Sílim go mbainfidh mé féin scaitheamh eile amach ar na portaigh nó go n-athraí an aimsir
An té a bhí ar a dheis le dhul ag baint mhóna an uair sin, agus an aimsir bhreá a thapú, bhí a shliocht air: tá móin aige. Ach ní raibh fata de bhláth bliana lánaithe ag cuid againn an uair sin. Sin é a d'fhága ar deireadh muid
+
→
deisigh
Nach bhfuil scair eangaí ansin agatsa? Cuir le suain í agus deisigh amach í. Tá báire éisc ar ghob an Bh. Feicfidh tú bualadh ar iasc glas, má sheasann an aimsir seo
TUILLEADH (1) ▼
Beidh carr deisithe aige sin má bhíonn sé ag aon duine. Mo léan géar thú! Nach ag imeacht ag ealaín le rudaí mar sin a chaitheas sé a chuid aimsire
Bím ag deisiúchán liom mar sin ag caitheamh na haimsire agus an aimsir do mo chaitheamh
→
deoladh
Tá geoladh deas aniar aneas anois ann. Tá sé ina chlaochmú. Ní móide go bhfeicfeá aon deoir anocht, ach feicfidh tú í shula gcaitear an lá amárach. Ba bhreá é an sioc. Aimsir theann fholláin í aimsir an tseaca. Tá an tír tolgtha ag an mbáistigh ó tháinig an bhliain
→
diachair
Níl a fhios agam cén diachair atá ar an aimsir chor ar bith. Níor tháinig aon lá le mí mhór fhada a bheadh in araíocht a dhul ag iascach. Ar tháinig anois?
+
→
diaidh
Is maith an dícheall do na daoine a bheith i ndiaidh a chéile chor ar bith agus an aimsir a bhí ann le fada. Tá chuile dhuine ag fuasaoid slaghdáin, agus má tá féin is beag an dochar dóibh. B'uair mhínádúrtha í. Níor thada eile í
TUILLEADH (1) ▼
Níl call breathnú i ndiaidh móna ná tada ar an aimsir seo. Triomóidh sí uaithi féin agus an spalpadh atá ann
Is beag an dochar don aimsir fhéin a bheith mar atá sí agus a bhfuil de dhíchreideamh fud an domhain. Chonaic mé Éireannach ag teacht thall i Sasana. Ba as an gcontae seo é — ceantar Bhéal Átha na Sluaighe. Diabhal a raibh sé mí ariamh ann gur chaith sé in aer an t-aifreann, agus gur thosaigh sé ag rá nach raibh Dia ar bith ann. 'Agróidh Dia ort é,' adeir Árannach a bhí abuil mé
→
díle 1
Ní fhaca muide tada anseo ó tháinig an bhliain ach dílte. Agus deir tusa go raibh aimsir bhreá san áit a raibh tú féin. Dar príosta muis, níorbh é sin don áit seo. Bhí uair chomh coimhthíoch ann agus a chonaic mise ariamh
Tá an aimsir an-dímheasctha. Ní túisce ina shamhradh ná ina gheimhreadh é. Bhí scaitheamh den tráthnóna inné go haoibhinn, ach chuaigh sé ar ghála ansin ag dul a chodladh dhúinn. Is aimsir í nach bhfuil muiníneach chor ar bith
→
dingthe
Shílfeá go bhfuil an bag dingthe. Duine eicínt a shuigh air sa mbus. Sea go siúráilte. Duine ar bith atá ag traibhléaracht mar sin aimsir na Nollag, is deacair dó rud ar bith a thabhairt slán. Bíonn busannaí agus traentachaí líonta go drad
→
diocach
Ar ndóigh ní in ann a dhul ag cur fhataí atá an diocach sin. B'fhéidir go mbainfeadh sé boirdín astu amach faoi Bhealtaine nuair a bheadh an aimsir ársaithe amach agus an teas ag teacht sa lá, ach má bheireann soinneán den tseanbhó ar chnocán rite air, tá a chuid bainne sláinte ólta
→
diogáil
Tá siad ag diogáil an tí ar an aimsir seo faoi chomhair an tsagairt. Is ann a bheas sé i mbliana. Chuir sé féin stróic mhór thuí ar an teach an tseachtain seo caite. Tá siad le spiarradh nua a chur istigh ann freisin agus leis an simléar caolaigh a chaitheamh anuas an áit nach bhfuil tarraingt ar bith ann le gairid … ní gan uí gan ó sagart a chur amach as teach ach oiread
Tá siad ag díolachán anois ann le dul chun bliana, agus sipín deas istigh acu. Níl de chlóic orthu anois ach go bhfuil an áit beagán róchúng. Ach cuirfidh siad fairsinge air leis an aimsir. As na tithe beaga a théitear sna tithe móra adeir siad
Bhí uainín meirbh anseo againn an bhliain cheana — díolúnach beag. Chaith sé cheithre mhí ag ithe as cúl a (ár) nglaice. Shílfeá nach mairfeadh sé ala an chloig an chéad uair. Uan fireann a bhí ann, agus níor cailleadh ariamh é. Ní dhéanfadh duine ar bith tada leis ach a chaitheamh amach. Ach dar príosta scinn sé amach leis an aimsir, agus rinne sé an-reithe. An reithe is fearr a bhí ariamh agam. Ní scarfainn leis ar chuid mhaith murach gur báitheadh é i gcaochpholl ansin thuas ar an easca anuraidh
Tá chuile dhuine diomdhach den aimsir seo. Ní chloisim aon duine dhá moladh cé is moite de Sh. Ó. Th., ach ar ndóigh, 'sí an bháisteach a bhuac sin
→
díonmhar
Ní fhaca tú aon áit ariamh ba díonmhaire ná a bhí aige, istigh i scailp agus í buailte taobh istigh agus dalladh raithní agus féir faoi is thairis. Diabhal clóic ar bith a bhí ar fhear na tíre sin san am sin. Bhí neart scailpreacha agus uaineanna aige le dhul ar a chaomhúint féin iontu. Ní raibh go dona ann ach an dream thart thíos nach raibh áit ar bith acu. Dhá dteagadh an ruaigeadh aríst, ní mheasaim go mbeadh sé chomh héasca ag na daoine a gceann a thabhairt leo agus a bhí sé aimsir na dTans
+
→
díotúil
Aimsir dhíotúil í — toillsceánta fuar, agus farra maith gaoithe ann, ach é a bheith teann tirim
TUILLEADH (1) ▼
Is olc í an uair seo ag fataí: aimsir dhíotúil mar í. Shearg siad go mór le seachtain
Séard atá agatsa a dhéanamh, an clár sin a chaitheamh amuigh faoin gréin go ceann míosa. Má tá sé giúirinneach féin, tá an teas agus an aimsir bhreá acmhainneach ar a dhul chun maitheasa dhó
Ní mac dlisteanach é sin chor ar bith, ach peata raithní a bhí ag P. Mh. Mh. leis an gcailín aimsire. Bean de na B. sin thoir a mháthair
+
→
do 1
Ní maith an dóigh a dhul ag plé le stiléireacht anois mura bhfaigheadh duine an aimsir faoi dhó thar cionn
TUILLEADH (2) ▼
Ba deacair aon rath a chur ar fhéar le coicís anois, mar ní raibh an aimsir faoi dhó. Chothaigh sí rófhliuch
B'fhéidir go dtiocfadh athrú don aimsir anois
→
dochar
Is beag an dochar do Ph. fuacht féin a bheith air, thuas ansin ar aghaidh na riteachta ó mhaidin sna barrannaí garbha sin, agus an gála dhá chriathrú. Áit gan foscadh ar bith é. Is maith an clúdadh nár mhór do dhuine a bheith air agus an aimsir atá ann — aimsir choimhthíoch críochnaithe
+
→
dócúil
Is deacair tada a dhéanamh ag dócúil (dócúlacht) na haimsire — an aimsir a bheith crua feannta fliuch
TUILLEADH (1) ▼
Chaith fuiríocht calaidh trí seachtainí orainne cheana i gcéibh an S. ag dócúil aimsire. D'imigh liom fhéin i leith faoi dheireadh agus d'fhága mé an bád agus a raibh ann ansin. Ní dheachaigh mé soir aríst nó go raibh sé in araíocht a dhul chun farraige
→
dodach
Tá an gearrchaile sin dodach. Má mhaireann di, ní bheidh sé an-éasca ag buachaill óg a dhul ag dréim léithe, ach casfar cinnire eicínt leis an aimsir uirthi a cheansós í, feicfidh tú féin air
+
→
dóigh 1
Is maith an dóigh bradán é Poll na hEasa ar an aimsir seo. Tháinig mé anoir thar an linn aréir, agus bhí lonnadh ar an uisce. Is deacair breith sa mbaile ar E. aríst go ceann scaithimh. Cuirfidh sé ceirín den fhíoruisce air féin arsa tusa (ag dul san abhainn ag saighdeadh bradán)
TUILLEADH (6) ▼
Sílim go mba mhaith an dóigh do dhuine trí nó ceathair de bhoscaí móna a tharlú anuas chuig an teach a fhad is atá an aimsir seasta mar seo. Ní fheicfidh tú seachtain ó inniu go mbeidh airde sneachta ar an talamh, agus ní bheidh sé inrásta ag tada a dhul 'na phortaigh ansin. Tuairt shneachta a thiocfas as an bhfuaraíocht seo
Níor dhona an dóigh chor ar bith anois dúinn na bruachannaí a leagan as láimh. Is gearr go bhfeice tú meall feamainn dearg sa gcladach agus ní hin é a (ár) dtráth a bheith ag leagan bruachanna. Feictear dhom nach bhfuil am ar bith is cóiriúla lena leagan ná ar an aimsir seo
Is dona an dóigh d'fhear ar bith a bheith ag soláthar ban ar an aimsir seo. Deir tú le mac S. Th. Sh. a chonaic mé ag teacht isteach ag an aifreann inniu, agus cuisne sheaca ar a bhráid. Tá mé ag ceapadh go raibh sé amuigh i gcaitheamh na hoíche aréir. Dá mbeinn d'uireasa mná le mo mharthain, dheamhan mo chois clí (chlé) ná dheas a chuirfinn amach dhá n-iarraidh macasamhail na hoíche aréir
Ní dóigh rómhaith a bheith i dtuilleamaí talúna ar an aimsir seo, scáth a bhfuil beithígh ag dul. Tá siad an-mhór anuas ar ala na huaire. Ach b'fhéidir dóibh feabhsú amach anseo i dtús féir. Mura bhfeabhsaí, beidh na daoine in ainriocht
Is máistir scoile é an mac aici mar dhóigh dhe. Sea go deimhin! Bíodh sé buíoch más buachaill aimsire é in áit eicínt thart síos
Lig dom ar son Dé ort! Mar dhóigh dhe nach ar aimsir a bhí sí chor ar bith! Sea, tá sí buille beag ró-ardnósach le bheith ar aimsir
→
dóigh 3
Talamh ar bith atá fódaithe ar an aimsir seo, tá sé dóite ar fad (ag an aimsir bhreá agus ag an triomach). Feicim na boird atá thuas ansin sa bP. Á. Dar mo choinsias duit, tá siad faoi scáiniúchaí as éadan
→
doineann
Is millteach an aimsir í míle buíochas le Dia, le doininn agus gairfean. Chuile lá ag baint fharasbarr dhá chéile
Chuaigh siad siar oíche ag dolaíocht ar abhainn Ch. Bhí eangach an-mhór go deo acu. Níl a fhios cén dol a thug siad leo an oíche sin. Deir siad nach taobh le chúig nó sé de chéadta a bhí siad … Ar ndóigh dhá mbeirtí orthu gheobhaidís fruisín, ach níor rugthas. Mo ghrá iad. Bheadh ciall ina leithidí seachas an dream atá thart anseo nach ligfeadh an faitíos dóibh breathnú síos thar shlat an droichid aimsir síolraithe
+
→
domhan
Dheamhan áit faoin domhan is deise ná an áit seo murach an aimsir
TUILLEADH (1) ▼
Níl a fhios agam sa domhan céard is cor dó ar an aimsir seo
+
→
dona
Tá sí ar aimsir chomh dona is a tháinig i mbliana dhá mbeadh neart air
TUILLEADH (1) ▼
Is dona leis an aimsir le dhul ag plé le féar