Foclóir Mháirtín Uí Chadhain: farraige

→ abair

Tá sé rógharbh le dhul chun farraige, déarfá

→ dámhaireacht

Bhí an fharraige salach le ronnaigh tráthnóna. Dhá bhfeictheá ag dámhaireacht timpeall na curaí iad. Feicfidh tú gur gearr go dté siad le fána anois.

+

→ dána

Níl cladaí dána ar bith amach ansin ar ghualainn na háite seo. Tá lom trá ann: tránnaí móra míne fad t'amhairc uait, agus bréidíní farraige ag briseadh orthu. Is mór an áilleacht iad sa samhradh

TUILLEADH (1) ▼

Ní bhíonn an fheamainn sin ach ar chladaí dána na seanfharraige. Ní fhásfadh sí ar na glaschuanta seo chor ar bith. Níl an t-oibriú sách mór sa bhfarraige

→ daor 1

Is daor a íocfas tú ann má bhaineann tú léithe siúd. Ní hiúd iad an ribín réidh agat. Chuirfeadh a hathair siúd thar farraige thú (go talamh Van Diemen nó a leithide d'áit)

→ daorbhasctha

Más leatsa fear a fháil nach bhfuil daorbhasctha ina churachóir, gabh siar ansin thiar i S. agus faigh T. Th. Sin é an curachóir agat. Chonaic mé ag seasamh amuigh ar an meath mhóir ar fhaoitíní é, lá a raibh scoilb dhá gcur i dtithe istigh anseo: lá a raibh sé ag séideadh aniar aduaidh. Tabhair lá deannachtach air. Níor chorraigh sé go tráthnóna. Dheamhan an trólar a dhéanfadh na farraigí a bhí ann a bharraíocht — dheamhan é muis

+

→ de

Chonaic mé isteach uaim den fharraige é (ón bhfarraige, den loch, den abhainn, den sliabh srl. ach as nó ó na garrantaí, ó na páirceannaí)

TUILLEADH (1) ▼

Chomh luath agus a tháinig mé d'fharraige (den fharraige) chuaigh mé a chodladh

→ deachma

Níl na ceanna cruacháin ná na malraigh Cháit sin le n-ithe chor ar bith. Má bhuaileann siad go deo an duán agat, caith ag an deachma iad. A mhalrait níl le déanamh leo. Nach cloigeann ar fad é an ceann cruacháin. Bhí mé lá i mbliana ansin thíos ar an starráinín, agus bhí siad do mo bhualadh chomh tréan in Éirinn agus a bhí mé dhá gcaitheamh i bhfarraige. Ach dhá mbeinn ann go dtiteadh déidín agam, ní bhfaighinn priocadh ó thada eile. Ghliondáil mé suas mo dhorú faoi dheireadh le cantal, agus aníos liom. Ná bac thusa le lá ar bith a mbeidh bualadh ar a leithidí sin. Tá tú réidh le iasc an lá sin

→ dea-chomhartha

Ní dea-chomhartha (dea-thuar) na géabha riabhacha sin a bheith ag déanamh ar an bhfarraige

→ deamhan 1

Bric! Dheamhan is go dtuga leis ceann. Tá an fharraige róbhainte

+

→ déan 1

Shíl mé go bhfaigheadh muid fuílleach le déanamh agus cois a leagan ar thalamh tirim go brách. Bhí sé mór a mhic ó. Ní fhaca mise a mhacasamhail de lá ar farraige ariamh. D'iarr mé míle uair ar Mh. rith cladaigh a thabhairt di, ach sé a dtugadh sé de shásamh dhom i gcónaí: 'Coinnigh ort'

TUILLEADH (3) ▼

Gheobhaidh an lá rud le déanamh agus seasamh (tirim). Tá an-smúit ann. Sin dúchan báistí amach ar an bhfarraige. Dhá dtugadh sé traíáil dhom a bheith ón bportach, dheamhan a n-abróinn go brách leis: 'Rinne tú go dona é,' ná cuid de rá!

Dhá mbeinn ina thuilleamaí sin ní bheadh seol déanta go faoithin agam. Ba bheag an baol. Níl rath ná ríocht leis. B'fhearr dhó gan a dhul ag plé leis an bhfarraige ar aon chor. Ní fear farraige é

Tá an fharraige ag déanamh maidhmeanna diabhalta

→ deannachtach

Níl aimsir dá dheannachtaí nach dtéann curachóirí na T. B. sin chun farraige. Tá siad in araíocht é a bharraíocht ar ghála ar bith. An lá nach dtiocfá síos 'na chladaigh, ná tada leis, bheidís amuigh an lá sin. Ar ndóigh níl curachóirí ar bith inchinniúint orthu

→ deannóid

Ba é an lá ba bhreácha é a scal as aer ariamh. Tháinig sé ina chalm orthu leath cuain. Shíl muid gur thosaigh deannóid bheag ansin, ach ní thabharfá faoi deara ar an seol í. An chéad rud eile a dheartháir mo chroí thú, chruthaigh an cuaifeach agus bhí an bád mar a bheadh caora a mbeadh an galra cam uirthi. 'Sé Dia féin a bhí buíoch dúinn an lá sin nár cuireadh go tóin poill muid. Tá mé taithithe ar an bhfarraige ó cuireadh banlámh de chóta orm, ach macasamhail na cuaifí sin ní fhaca mé ariamh agus nár lige Dia go bhfeicfinn go brách ach oiread. Níor fhan deannóid ann ar an toirt aríst ach shílfeá gur istigh i bhfuirnís a bhí muid, bhí sé chomh bruite sin. Tabhair do leabhar go dtug muide rith cladaigh di chomh tréan in Éirinn agus a bhí muid in ann

→ déanta

Is contúirt í an fharraige nuair a bhíos duine déanta uirthi féin. B'ait an curachóir é S. L. Ní bhfaightheá a leithide eile, dhá gcuirtheá slat ar sheacht bparóiste. Agus féacha ina dhiaidh sin, nach fánach an chaoi ar báitheadh é, an duine bocht …

→ dearmadaigh

Ná dearmadaídís píosa a chur ar an gcuraigh sin sula dté siad chun farraige aríst inti. Tá sí ag déanamh uisce mar adéarfá léithe é

+

→ deibhil

Anois atá againn a thapú ó tá an deibhil ann. Tabharfaidh sé fuílleach le déanamh dhúinn, ach b'fhéidir go gcuirfeadh muid chun calaidh í mar sin féin. Tá círéabachaí farraige ann

TUILLEADH (1) ▼

Nuair a fuair muid an deibhil shrian muid linn isteach é, ach d'fhéach sé muid freisin. Murach an deibhil sin fhéin a tháinig, ba í an fharraige ár n-áit fós

+

→ deis

Níl aon deis ghliomadóireachta againn i mbliana. Dheamhan é. Tá potaí agus eile briste. Is mór an lear a theastódh ón gcurach féin shula bheadh sí in araíocht a dhul chun farraige. Tá faitíos orm go bhfuil a (ár) gcuid gliomadóireacht ar iarraidh ó d'imigh na gearrbhodaigh eile

TUILLEADH (1) ▼

Ní raibh aon deis taosctha againn, mar chaith an diabhal siúd, lena chuid meargántachta, an galún sa bhfarraige. Sin é an scabhaitéara agat!

→ dia 2

Má bhíonn an Mháirt in araíocht, gabhfaidh muid chun farraige

+

→ diabhal 1

Diabhal an garbh liom é, ach níl tada le fáil. Tá an fharraige róchallóideach

TUILLEADH (2) ▼

Den diabhal a fhios nach titim sa bhfarraige a rinne sé

Diabhal mé gur garbh é ar an bhfarraige inniu

→ diabhlaíocht

Deile céard iad ach deargbhréaga! Meas tusa an raibh fear ar bith ariamh acmhainneach ar sheacht míle farraige théachtaithe a chaitheamh de léim! Ach deir siad ina dhiaidh sin nach raibh fiannaíocht agus diabhlaíocht in éindí ariamh

+

→ diaidh

Cuireadh amach i ndiaidh a mhullaigh sa bhfarraige é — caitheadh amach é, agus ba é a chloigeann a chuaigh sa bhfarraige ar dtús; head-foremost

TUILLEADH (1) ▼

Bíodh foighid agat. Níl maith ar bith dhuit a dhul i ndiaidh do mhullaigh ann. Glac staidéar. Nár chuala tú ariamh é go bhfuil iasc sa bhfarraige chomh maith agus a gabhadh fós

→ díbeartha

Tá an teach thiar ag gob na locha faoi aill. Tá lúbainn bheag isteach ann agus é le hais na lúbainne. Níl tada timpeall air ach eascaíochaí agus cíocraí agus scraith ghlugair, agus seiscealach ann a dtiocfá go hascallaí inti. Nuair a bhíos stolladh ar bith ann, diabhal mé go mbíonn an loch chomh coipthe agus a bhíos an fharraige sin thíos. Áit díbeartha ceart é, ach mhairfeá ina dhiaidh sin ann, dhá mbeadh fuílleach airgid agat

→ díobháil

Níl aon lá le mo chuimhne nach bhfuil an fharraige ag déanamh díobhála ansin thíos, ach diabhal comhla a chuirfidís na dhiaidh sin ann, théis go bhfuil mo theanga caite agam dhá iarraidh orthu. An dea-ghealladh, agus an droch-chomhlíonadh, deile

+

→ díol 2

Ní chuirfeadh a bhfuil de thalamh i gCois Fharraige go dtí n-a dhíol é siúd, mar is mór — agus is rímhór — é a dhíol dó (de)

TUILLEADH (1) ▼

Go bhféacha an tAthair Síoraí orthu, nach saothraithe an greim acu é. Is mór an díon trócaire iad. Fuiríocht calaidh orthu thíos ansin le seachtain agus gan a fhios acu céard is cor dá muintir sa mbaile. 'Sí beatha an ghiorria í beatha an iascaire. Má bhíonn rud de bharr fáiteall na farraige, dar fia bíonn sé ceannaithe go maith

→ díotúil

Bhí muid ag teacht as Árainn théis beithígh a thabhairt isteach ann. Oíche dhíotúil a bhí inti ar an bhfarraige — oíche dhíotúil as gaoth aduaidh, agus chaith muid an bealach ar fad a tornáil. Bhí sé ina lá gheal shul má rinne muid caladh

+

→ díth

Má bhí díth córach féin orthu, shílfeá nár chall dóibh a theacht chun na céibhe. Ní aineolaithe farraige iad. Is iomaí lá ba mhó ná é ar shrian siad siar é

TUILLEADH (3) ▼

Díth córach agus tuaifisc farraige a d'fhága i gcéibh an S. anocht muid. Murach sin, bheadh muid ag cur éadan ar an ól anois tigh na C. agus feistiú againn ar an mbád i gCaladh an A. Ach ní raibh aon ghair againn a dhul ina haghaidh. Bhí sí rótheann sa mbun sin

Tá an lá caite ag tornáil againn. Diabhal díth córach mar í a bhuail ariamh ar farraige mé, agus is fada mé ag bádóireacht. Chuir sé go snaidhm na stothaí muid

San am a raibh na soithigh seoil ann, chaithidís bliain ar an bhfarraige scaití le díth córach. Trí ráithe a chaith deartháir de mo sheanathair ag dul go hAustrailia. Phós sé mar phósfadh sé inniu, agus d'imigh sé fhéin agus a bhean an lá dár gcionn, agus rugadh páiste dhóibh shul má bhí siad ar an talamh thall. Saolaíodh é lá nó dhá roimh landáil dóibh

→ diúirinn

Chaithfeadh sé go bhfuil an t-adhmad sin an-fhada sa bhfarraige. Tá sé faoi ghiúirlinneachaí uileag

→ diúltach

Dar mo choinsias, níor mhaith liom cur chun farraige inniu. Tá gotha an-diúltach uirthi, agus feictear dhom go bhfuil sí ag dul chun callóide. Ach is beag an chlóic atá ar lucht na ngliomach. Tá sé in araíocht a dhul amach acu sin mura mbeidh sé an-mhór críochnaithe

→ dlisteanach

Más airgead dlisteanach é, tá cead aige a rogha rud a dhéanamh leis, ach más airgead mailíseach é, b'fhearr dhó báite sa bpoll is doimhne sa bhfarraige é. Agróidh Dia ar fhear na mailíse é luath nó mall

→ dobrónach

M'anam go sílfeá nach raibh sí an-dobrónach mar sin chor ar bith, théis go raibh a fear os cionn cláir. Ach gheobhaidh sí fear eile, arsa tusa. Tá iasc sa bhfarraige chomh maith agus a gabhadh fós

→ dochar

Maraíodh an madadh orainn, ach cén dochar. Tá breac sa bhfarraige chomh maith agus a maraíodh fós

+

→ dócúil

Chaith fuiríocht calaidh trí seachtainí orainne cheana i gcéibh an S. ag dócúil aimsire. D'imigh liom fhéin i leith faoi dheireadh agus d'fhága mé an bád agus a raibh ann ansin. Ní dheachaigh mé soir aríst nó go raibh sé in araíocht a dhul chun farraige

TUILLEADH (1) ▼

Shílfeá go mbeadh duine ag saothrú an tsaoil anseo ach tá chuile shórt ceart ach dócúil na farraige ina dhiaidh sin. Dheamhan greim a gheobhas bádóir nach greim saothraithe é

→ dócúlach

Is dócúlach an tslí a bheith ag faire ar fhátall na farraige i gcónaí. Agus sin é féin an fáiteall mar siúd ar an saol seo. Meas tú cé mhéad bád iascaire anois ar Chladach Theampall Mhuire. Tá a fhios agam gur beag sin

→ doicheall

Is iontach an doicheall atá aige le curachaí, ach m'anam ar ndóigh, go bhfuil a údar aige … Cheal nár chuala tú é. Nár chaith sé uair i bhfarraige cheana siar ó Ch. Bh. T. D'iontaigh an churach ar thriúr acu. Báitheadh duine — mac le M. Th. Sh. a bhí ansin thiar. Tháinig an bheirt eile slán, ar na maidí rámha. Sin é an doicheall atá aige le na curachaí

→ doicheallach

Is doicheallach an gotha atá ar an bhfarraige inniu. An bhfeiceann tú an bláth bán atá uirthi. Ní mórán dá fhonn a bheadh orm inniu m'aghaidh a thabhairt amach uirthi. Tá sí buille callóideach

→ dóigh 1

Níl a fhios agam arbh olc an dóigh chor ar bith a dhul ar meath inniu. Déanfaidh sé an-lá farraige. Tá roinnt mhaith curachaí amuigh. Mura bhfuil aon chruóg eile ort, buailfidh muid amach … Shílfeá go bhfuil brath agat loiceadh. Do chomhairle féin a mhic ó

+

→ doimhneacht

Tá an fharraige cheithre feá déag ar doimhneacht ar an muráite a raibh muid inniu

TUILLEADH (2) ▼

Is mó an doimhneacht, adeir siad, an fharraige in áiteachaí ansin amuigh ná taobh thiar de L. M., an áit a bhfuil an tseanfharraige

Féadfaidh tú a dhul do dhoimhneacht fhéin amach sula mbaintear ansin thú. Ná bíodh faitíos ar bith ort. Níl an fharraige go dtí t'imleacán fós, a dhuine!

→ dóirt

"Dhóirteamar le fána thrí fharraigí a bhí cáite; Gur shroicheamar an Ráth ós ann a bhí ar dtriall" (An Caiptín Máilleach)

→ dol 1

Dola amháin de na heangachaí atá acu sin (ag na Francaigh), agus chíorfaidís cupla míle farraige leo. Is furasta a aithinte é. Thréig an t-iasc an cuan ar fad ó thaithigh siad sin ann. Ar ndóigh níl aon fheithideach beo dhá gcastar sna heangachaí sin nach bhfuil cniogtha chomh maith leis an iasc

→ domhain 1

Ní bheadh sí in ann a bharraíocht ar an domhain ina dhiaidh sin. Bíonn brachlainneachaí móra farraige ann leithide an lae inniu

+

→ domhain 2

Chaithfinn amach thú sa bpoll is doimhne sa bhfarraige

TUILLEADH (5) ▼

B'fhearr dhuit bró mhuilinn faoi do mhuineál agus thú caite amach sa bpoll is doimhne sa bhfarraige, mar adúirt an sagart, ná a bheith ar cheird den tsórt sin. 'Sí an cheird dheiridh í

Téann siad sin ag iascach amach ar na farraigí domhaine sna báid mhóra sin

Caithfidh muid a thabhairt amach ar an bhfarraige domhain lá eicínt. Beidh sé an-lionraithe ansin. Ní raibh sé ach ag imeacht le cloich fós

Bhí sé an-domhain i bhfarraige inniu — an-fhada amach

Ná téighidh domhain i bhfarraige anois Dia aithnítear!

→ domhan

Níl aon churachóir sa domhan brách in ann a dhul chun farraige inniu

→ dona

Is dona a d'fhéadfadh sibh a dhul ar farraige inniu. Níl an lá in araíocht

+

→ donacht

Bhí an lá ar a dhonacht. Shíl mé dheamhan cladach a d'fheicfeadh muid go deo. Bhí sí ag tógáil uisce ar an mbord fúithi chomh maith leis an mbord os a cionn (bád). Ba é an lá ba mheasa é dhá raibh mé ar farraige ariamh sílim

TUILLEADH (1) ▼

Baol air sin aon cheo a tholgadh. Dheamhan é muis, ná dhá mbeadh sé go dtí n-a dhá shúil i bhfarraige seacht lá na seachtaine. Tá daoine ann lena aghaidh sin (tinneas). Aithníonn an donacht a duine fhéin

→ donn réidh

Is mór den donn réidh sin atá thíos ar an gcúltrá thiar. Nuair a d'fhuadófaí an gaineamh di (den trá) de bharr stoirme nó bogadh le tír, agus nach mbeadh inti ach an bonn dubh sin ar nós na móna, bíonn an donn réidh leis agus í i ngreamús thíos sa móin. Bheadh ceathair nó cúig de throithe den ghaineamh imithe shula d'fheicfeá iad. Níl in ann an trá a nochtadh ach oibriú na farraige. Má ghabhann tú síos aríst théis stoirme, feicfidh tú féin iad ach é a bheith ina dhíthrá

→ doras

Níl call dó corraí as béal an dorais aon lá sa mbliain le breac a mharú. Tá an fharraige buailte air

→ dorcha

Tá sé an-dorcha ar an bhfarraige mura smúit rabharta é

→ dorchadas

Tá an-dorchadas ar an bhfarraige

+

→ dorchaigh

Is mór a dhorchaigh an fharraige le scaitheamh

TUILLEADH (1) ▼

Dhorchaigh an fharraige chun ceo orainn

→ dosadán

"Ní ar dhosadáin na feamainne; Ná ar ghustaireacht na farraige; Ar cheilp ná ar bhaint an charraigín; A tógadh mé i dtús mo shaoil" (amhrán gearblach é seo)

→ dóthain

Fuair sé a dhóthain den fharraige

+

→ dreach

Ní luisneacháinín baile móir a phós sí chor ar bith ach forránach lúfar láidir a bhfuil dreach gréine agus gaoithe agus farraige air. Mairnéalach é

TUILLEADH (7) ▼

Tá dreach ar an bhfarraige inniu — í a bheith go breá ciúin; gan aon challóid a bheith inti; lách soineanta

Tá dreach ar an bhfarraige inniu más libh a dhul ag curachóireacht

Tá dreach uirthi inniu. Farraige lom agus gaoth ón talamh. Ní fhaca mé chomh suaimhneach le seachtain í. Bhí sí sách callóideach sách coipthe le cupla lá, ach is beag an ghuagaíl chor ar bith atá inti inniu

Sílim gur curachóirí chois teallaigh iad na curachóirí s'againne. Má bhíonn puth as aer ná cuileoig gheal ar an uisce, loicfidh siad (ní rachaidh siad chun farraige). Shílfeá go raibh dreach ar an bhfarraige inniu ach ní ghabhfaidís ar meath ina dhiaidh sin. Nach acu a bheadh an ghnaithe in aon bhád le M. Mh. Á. Ní shásódh lá ar bith é ach an lá a chuirfeadh go bend í (an bád). Is iomaí pearsalacha aithrí a bheadh déanta ag na bádóirí s'againne in éindí leis

Is mór an t-ionadh nach bhfuil curach ar bith amuigh inniu agus an dreach atá ar an bhfarraige. Ach tá chuile dhuine róchruógach. Pé acu sin é, níl aon mharú ar na faoitíní. Tháinig an churach seo thíos isteach inné théis an lá a chaitheamh ar an meath mhóir, agus is ar éigean a lig an cat isteach iad (ní raibh acu ach breac nó dhó. Ní ligfidh an cat isteach iascaire muna mbí solamar eicínt aige dhó féin)

Bail ó Dhia ort! Dreach ar an bhfarraige inniu! An bhfeiceann tú chomh coipthe agus atá sí. Tá liagáin farraigí cháite ag briseadh ar Mhullán an D. É. Ná bac le lá ar bith a bhfeicfidh tú sa meath sin í (an fharraige). Ní lá é atá in araíocht a dhul chun farraige ar chaoi ar bith, má tá aon tsuim in do shaol agat. Tá sé ceart go leor ag curachóirí na T. B. atá taithithe ar fharraige mhóir. Ach a (ár) leithidí s'againne — aineolaithe. Ar ndóigh, ní curachóirí atá sa tír seo

Tá dreach uirthi (ar an bhfarraige) ceart go leor inniu, ach is dreach sách colgach é. Dá mbeinnse amuigh anois san áit a bhfuil na P., i leaba a dhul ar an meath mhóir, séard a dhéanfainn rith cladaigh a thabhairt di (curach) chomh beo in Éirinn agus a d'fhéadfainn. Tá drochghotha ar an lá agus an fharraige róghuagach ag curachaí. Is mór an mearbhall atá ormsa nó séidfidh deireadh an lae ina ghairfean, agus ní éadáil mhór do churach gairfean a theacht uirthi leath cuain. Fuair mise mo dhóthain den cheird sin cheana an lá ar shéid sé ina ghaoith aduaidh orm féin agus ar J. Ó. C. Shíl muid dheamhan fata a changlódh muid lena (ár) marthain. Thug muid an eang linn míle buíochas le Dia,ach gheall mé an lá sin dá dteagainn slán nach gcuirfinn mo láimh i mbéal an mhadaidh an dá lá agus a bheinn beo aríst. Agus níor chuir

+

→ dream

Chuaigh dream de mhuintir an tí seo chun farraige agus dream eile ag fiach an tsionnaigh

TUILLEADH (1) ▼

Fan amach ó dhream na mbád má tá do leas ar Dhia. Chuirfidís sin i bhfarraige ar an toirt thú má tá aon fhaltanas acu dhuit

+

→ dreoilín

Ar ndóigh ní raibh aige siúd i dhá phionta ach mún dreoilín i lár na farraige. Ba ghearr ar a dhúdán siúd dhá phintín ghágacha

TUILLEADH (2) ▼

Go bhféacha an tAthair Siorraí orainn a mhuirnín, níl sna cupla scillingín dole sin ach mún dreoilín i lár na farraige. Is gearr le dhul ar lán tí iad

Ní mún dreoilín i lár na farraige é dhá fhata a leagan aige sin — níl ann ach sú salúin i mbéal bulláin; níl ann ach cuid an bheagáin

→ driúillín

Bhíodh muid thoir ansin thoir ar chúla na céibhe agus muid inár suí síos ann go mbeadh sé ina dhíthrá agus go bhféadfadh muid a dhul ag obair. Dheamhan a dhath féin a bhí call dúinn a dhéanamh nuair a bheadh sé ina lán mhara, ná ó bheadh leath tuilte féin aige, ach cead againn suí ansiúd ag caitheamh clocha sa bhfarraige agus ag breathnú ar na driúillíní ar an uisce. Ba é saol an duine uasail é a mhic ó

→ droch-

Bíonn drochstreachailleacht ar an té atá i gcleithiúnas fáiteall na farraige

→ drochfhear

Drochfhear tí, drochfhear talúna, drochfhear capaill, drochfhear curaí, drochfhear láí, drochfhear siúil, drochfhear damhsa, drochfhear iomraimh; drochfhear farraige (drochbhádóir); drochfhear ban (drochfhear spallaíochta); drochfhear tí agus urláir, drochbhean aráin agus abhrais (drochbhean tí), srl.

+

→ droim

Ní raibh aon leathchuma faoin saol nach ndearna sí sin ar a deartháir. Go fiú is an pluid leabthan níor fhága sí aige í an t-am ar bhásaigh an mháthair. Agus féacha anois í. Trí chéad punt curtha amach aici le dlí nach mbuachfaidh sí aon phínn go brách air. Bhí sé chomh maith di a dhul go díreach glan agus é a chaitheamh síos sa bpoll is doimhne sa bhfarraige leis an rud a rinne sí. Is cóir adeir siad: an rud a chruinníos duine ar dhroim an diabhail go n-imíonn sé ar a bholg

TUILLEADH (6) ▼

Tá sé in áit eicínt ar dhroim na farraige faoi seo. Sheol sé ar scadáin

Tá an ghaoth sin isteach de dhroim na farraige an-fhuar

Imíonn sí léithe sa sruth ar dhroim na farraige

D'fheicfeá é mar a bheadh corc ann ag snámh ar dhroim na farraige

Ní théann sé go tóin poill chor ar bith. Cothaíonn sé droim na farraige

Tá an duirling (toirling) uilig droim ar ais de bharr an oibriú a bhí sa bhfarraige aréir. Oíche mhór a bhí inti

→ droimnochta

Tá lucht mótars ligthe leo fhéin ar fad. Is gearr nach mbeidh sé in araíocht ag duine an bóthar a shiúl acu. Ar chuala tú faoin bhfear bocht sin a maraíodh i mB. na T. an lá faoi dheireadh. Maraíodh a mh'anam droimnochta. Ag siúl anoir ar an walk siúd le farraige a bhí sé an t-am a dtáinig carr agus scuab sé leis síos sa trá é. Mionaíodh é. Bhí fear an chairr ar a dheargmheisce, ach dheamhan thiomanta blas a d'éirigh dó fhéin ná den mhótar. Anois an bhfuil biseach agat?

→ dromainn

Bhí an-oibriú sa bhfarraige le dhá oíche ach shílfeá go bhfuil sí ligthe fúithi anocht, théis go bhfuil scoth-thaoille mhaith ann. Ach is beag an bhrí í le hais na hoíche aréir. An bhfaca tú an trá. Tá an-chartachán síos i mbun an Charracháin. Diabhal mé go bhfuil dromainn soir uileag in íochtar na trá leis an mbaint a rinne an fharraige

→ drúcht

Ar ndóigh níl mise ag rá drúcht ná báisteach leat. Déan do rogha rud. 'Sé do chuid fhéin é agus thig leat a chaitheamh sa bhfarraige más é sin is áin leat. Ná ceap agus ná síl go bhfuil muide i ndiaidh do chuid airgid. Mhair muid ariamh de t'uireasa, agus mairfidh muid anois le cúnamh Dé freisin

farraige (100+)