→
téigh i
farraige (50+)
+
→
faitíos
Níl faitíos a bháite air ar chuma ar bith agus an teanntás a níos sé ar an bhfarraige
TUILLEADH (1) ▼
Níl rud ar bith is mó a bhfuil faitíos agam roimhe ná an fharraige
→
fearúint
Tháinig an rosamh sin isteach den fharraige scaithín ó shin. Tá sé ag fearúint sa taobh amach anois. Tá caipín ar na Beanna Beola
→
fliuchán
Ní drochfhliuchán ar bith é fliuchán farraige. Ní dhearna an sáile aon dochar d'aon duine ariamh adeir siad
+
Ghabhfainn ar farraige inniu dhá mbeadh fear fobhairne agam, ach sin é an buille. Cá'il an fear fobhairne ab fhiú dhuit a thabhairt leat den bhaile seo. Níl a leithide ann
TUILLEADH (4) ▼
Bhí sé fhéin ar an teile ag gabháil an bháid agus an fear fobhairne chun tosaigh ag crapadh an tseoil chinn. Sin é an uair a tháinig an chuaifeach. Scuab sí an fear fobhairne i bhfarraige. B'fhada a chaith sé os cionn uisce i sruth na stiúrach. Chaith an fear eile ceann téide chuige, ach níor éirigh leis a tapú
Bhí mé uair ag fanacht le fear fobhairne a chuirfeadh an churach siar a chúnamh dhom, ach diabhal duine a bhí ag teacht. 'Buailfidh mé fhéin faoi,' adeirimse faoi dheireadh agus faoi dhó. 'Rinne mé cheana é gan fear fobhairne ar bith.' Ach m'anam má rinne nárbh é an lá sin é. Dhá mbeadh breith ar m'aiféala agamsa agus mé leath cuain choinneoinn stuaim ar an bhfoighid, agus ní chorróinn as an áit a raibh mé. Bhí farraige ghártha ann agus an sruth i m'aghaidh
An mac atá ina fhear fobhairne anois aige. Más é fhéin, is togha bádóir é. Níl a bhualadh ann. Níl farraige dhá mhéid in ann aon scáth a chur air.
Dhá mbeadh fear fobhairne ar fónamh sa gcurach agam an lá sin, ní loicfinn. Bhí an-fharbógaí farraige ann, ach bheadh cóir againn isteach. Ba bheag an stró a bheadh ar dhá churachóir mhaithe a theacht abhaile. Maidir leis an gceann a bhí in éindí liomsa, ní raibh ann ach spogán nár cheart dó a dhul chun farraige chor ar bith
+
Tá fuaramáin fharraige ann inniu — tonntrachaí nó maidhmeannaí mórá agus an-torann acu ag briseadh in éadan an chladaigh
TUILLEADH (1) ▼
Ar ndóigh ní ag brath ar a dhul amach sa bhfothramán farraige sin a bheifeá? Níl aon churach déanta atá in ann a mharaíocht. Cén chruóg amach atá ort nó go dtige an aimsir sin in araíocht?
→
froigisí
Nach bhféadfá a rá go ndearna tú é, nó nach ndearna agus gan bacadh le leath na bhfrogaisí sin! Diabhal aithne ort nach thar sheacht míle d'fharraige théachtaithe a chaith tú a dhul ina choinne!
+
→
frídeoir
Bádh ansin thoir í (bád). Chuaigh sí go frídeoir i bhfarraige ann. Ní raibh aníos ach cuid den chrann
TUILLEADH (2) ▼
Bhí farraige cháite dhá cur go frídeoir orainn le gaoith bhoird. Shíl mé nach sáródh muid choíchin é. Ach bhí togha an bháid againn. Níor mhór dhúinn fhéin go raibh.
Chuaigh sí go frídeoir i bhfarraige ar an gcéad abhóig in Éirinn. Shíl mé go raibh muid réidh. Dheamhan muise gurb in é an lá a raibh mise idir an t-aighre agus an tanaí ceart críochnaithe. Ach d'éirigh linn a ceansú ina dhiaidh sin
+
→
fága
Ba deacair a dhul ar farraige inniu thar éis go bhfuil an aimsir suaimhnithe. Tá fágaí ann
TUILLEADH (4) ▼
Tá an fharraige bainte. An bhfeiceann tú a bhfuil d'fhágaí inti. Tá tuilleadh den uair mhóir air
Ní bheadh aon ghnaithe ag aineolaí bualadh faoin bhfarraige inniu. Théis nach bhfuil aon ghála ann, tá bun aice; agus fágannaí diabhalta ann. Ní bheadh aon stró ar churachóir mhaith. Ach ar ndóigh ghabhfadh curachóir maith amach dhá scréachta dhá mbeadh sí
Tá an fharraige ag míniú anuas aríst. Is furasta a aithinte é, agus a bhfuil de na fágaí sin inti. Rinne an bádóir seol inniu, ach ní dheachaigh sé thar bharr na C. D'fhill sé ar ais aríst. B'oibrithe leis a bhí sí déarfainn. Tá sé saothraithe go maith ag an duine bocht agus fuiríocht calaidh air ansin le seachtain.
Tá fágaí farraige ann
→
fáinne
Dhá gcaitéa cloch sa bhfarraige dhéanfadh sí fáinní — cineál sciotar uisce nó lonnaí a theagas san uisce. Bíonn siad ag leathnú amach
→
fána
Bhí an-bháirí scadán anseo le cupla lá. Arú inné, bhí an fharraige salach leo. Ach tá siad gaibhte le fána. Isteach faoi na seanchladaí s'agaibhse atá siad anois. Buailfidh siad anseo aríst gan mórán achair.
+
→
calm
Bhuail calm muid ag an Matal agus bhí an fharraige ina clár. Dheamhan coisméig a bhí againn as sin anoir.
TUILLEADH (2) ▼
Chuir muid iomlán a cuid éadaí uirthi, ach ba bheag an mhaith sin, arae ní fhaca mé ariamh cheana, agus an fhad is tá mé ag plé le farraige, a leithide de chalm.
Is olc an rud lá cailm ar an bhfarraige. Dhá dhonacht an uair mhór, b'fhearr liom fhéin go fada í ná seal cailm.
→
carcair
Chreidfinn go raibh coill le bruach na farraige fadó. Is minic a d'fheicfeá mioncharcaireacha agus maidí giúsaí i mbarr na trá, ach a dhul síos buille domhain.
→
carracán
Dheamhan cladach i gCois Fharraige is achrannaí ná mar atá sa mbaile sin. Tá sé faoi chlochair agus faoi charracáin as éadan. Ní féidir aon chapall a thabhairt níos íochtaraí ann ná snáth mara rabharta móir.
→
cleite
Béarfaidh mé idir chorp chleite is sciathán ort, mura ndúna tú do bhéal, agus caithfidh mé amach sa bhfarraige thú.
Go dtuga Dia ciall duit! Ba gearr le dhul do phúcán ar na farraigí coimhthíocha atá as seo go Meiriceá. Aon liagán amháin acub siúd, agus beireadh sé ar do phúcán, chuirfeadh sí go tóin poill í mar a d'fheicfeá sliogán (farraigí coimhthíocha — farraigí cithbhéalta, nó an teiscinn mhór. Bíonn farraigí scréachta mar sin go hiondúil, i bhfad ó chladach)
+
Buaileadh an púcán ar Ghob na Coraí agus rinne oibriú na farraige, agus na maidhmeannaí céatacha atá ansiúd, círéabachaí dhi gan mórán achair.
TUILLEADH (4) ▼
Tá an duirling ina círéabachaí fré chéile de bharr lán mhara na hoíche aréir. Ba chumasach an t-oibriú a bhí sa bhfarraige.
Bhí círéabacha farraige ann — liaganna farraige a bhí ag éirí ar scothachaí, nó ar ghoib corainneachaí, agus ag briseadh ina gcuideannaí.
Ní bheadh sé in araíocht ag bád ar bith caladh a fhágáil inniu agus na círéabachaí farraige atá ann.
Is mór an lá é. Féacha an fharraige ina círéabachaí fré chéile. B'olc an áit a bheith ar meath inniu, b'olc sin.
→
bealach
Cailleadh lán mála leis lena chur ar bhealach maith (.i. le dochtúr a dhéanamh dhi), ach bhí sé chomh maith é a chaitheamh sa bhfarraige ná é a chailleadh leis, mar amú a chuaigh chuile phínn dhi.
+
→
coigéal
Tá coigéilín farraige aníos idir an chorach agus an talamh ann, agus d'fhéadfá rith cladaigh a thabhairt di (don bhád) suas ann.
TUILLEADH (3) ▼
Dhá dtagadh an lá an-mhór, ba mheasa do bhádóir coigéil mar sin ná lom na farraige. Bíonn iomghaothachaí gártha iontub, agus chaithfidís isteach ar an gcladach thú shula bhféadfá seol a stríocadh.
D'éalaigh sé sa snámh uathub trasna an choigéilín farraige siúd ar dhíthrá.
Báitheadh lán curraigh agus iad ag teacht anoir ó C. ansin fadó. Théis gur beag an coigéal farraige atá ann, d'imigh an clampar air le sruthannaí. Dheamhan duine ar an bhfeadhain acub nár báitheadh.
→
crinn
Is fada a chaith an dá bhád ag crinneadh a chéile, ach scoith bád Chonamara an ceann eile ina dhiaidh sin. Dheamhan a fhios agam a scoithfeadh muise, murach gur thug siad farraige don bhalasta nuair a thosaigh sé ag teacht gann ar an ngaoith.
+
→
cuilín
Tá an fharraige ina cuilíní (cuileogaí) bána inniu — bláth bán ar gharraí an iascaire; barr geal ar an bhfarraige nó í roinnt cáite.
TUILLEADH (4) ▼
Cá mbeadh an ball séire do do thabhairt inniu ag iascach! Nach bhfuil an cuan fré chéile ina chuilíní bána. Deirimse leat go bhfuil sé bungharbh go leor ar an bhfarraige inniu.
D'ardaigh sé ina ghealstoirm agus muid leath cuain. Bhí muid dhár gcaidhleadh le farraige cháite, agus cuilíní bána ar an uisce i chuile áit. B'ait na bádóirí muid agus talamh a dhéanamh chor ar bith.
D'fheicfeá liagannaí farraige agus cuiliní bána orthub ag éirí airde an tí.
An bhfeiceann tú an áit sin amuigh a bhfuil cuilíní bána ar an bhfarraige. Carraigreachaí báite atá ansin.