→
íoc
ídiú (15)
→
feadhain
Níl "stripe" ar an bhfeáin aca is measa ná mo "stripe-sa". Is gearr go mbeidh a bhfuil de phortaigh inte ídithe. Deich mbliana eile ar a mhéid agus deir tusa in a dhiaidh [sin] gur roinneadh an sliabh seo díreach! = ar an méid, nó an uimhir stripeannaí atá ann. Deirtear "féinn" freisin go háirid más daoine atá i gceist
Thiúrfadh chúig feánaí eile ídiú maith ar an dúchán. Ba mhaith a sheas sé. Shíl mé nach raibh a leath-oiread sin ann
→
fáideog
Dhá mbeadh fáideóig bharraí fhéin ag na daoine ní bheidís bascha. B'fhearr iad ar chaoi ar bith ná na coinnle atá ar an saol ó tháinig an cogadh. Bíonn siad ídithe ar an bpuinnte le smál. Sheasfadh fáideóg achar fada. An bhfuil cainnt ar bith go bhfairsingeóidh ola go goirid
→
fínigh
Is furasta le corp fíniú ar aimsir the, go mór-mhór corp nach raibh ídithe ag tinneas. Ní fhíneódh corp th'éis luighe fada go deó, mar ní bhíonn bioreanga orra. Bhí corp shean-N. cho héadtrom le cleite, go ndéana Dia grásta uirre!
+
→
ídigh
B'fhurasta í ídiú, sgáth a raibh ann di (móin) = bhí sé easga an mhóin a chaitheamh, nó a dhóghadh, a's a laghad agus 'bhí ann di.
TUILLEADH (1) ▼
Shílfeá gur mó an fonn a bhí air, é ídiú ar Sheán bocht.
Ní raibh mé ar an bportach go deireannach le coicís ó indé. Agus níor thug mé liom ach bord na cruibeach. Déarfá nach bhfuil muid ag ídiú mórán móna
→
dochar
Sin rud nach bhfuair aon-dhuine ann féin ariamh a rádh liomsa, go ndearna mé dochar ná díobháil do bheithidheach a bheadh aige. Ní dhearnas muis. Dhá mbeadh an chloch ins an muinchille agam do dhuine ní ar a bheithidheach a ghabhfainn dhá ídiú. D'ídeochainn air féin é
Cá'id a mhairfeas an drad-ualach sin duit? Seachtain! Dheamhan mórán atá sib a ídiú muis. Ní bhainfeadh muide trí lá as
→
draoi
Bhí an draoi breacach de na Grialluiseacha ('gNiallghuis) ins an tír seo roimhe seo, ach ní fhaca tú aon-chine ariamh a ndeacha ídiú cho mór orra leo. Chuirfeá slat ar an bparáiste sílim indiu, agus ní bhfuightheá Grialluis istigh ann
Chuaidh mé ar cuairt ann aréir ar na drochóirí dom féin. Is gearr gur bhrugh an teach isteach le lucht cuarta — muintir Sh. Mh. Thosuigh na cleis. Chuir L. Sh. splaincín dhearg faoi bhonnachaí N. ar an teallach. Ar an dá luath agus ar theang(mh)uigh an teas leis an gcois ag N. d'eirigh sé in a bhruighshléacht agus rug sé ar an tlú, agus orm féin a b'áil leis é a ídiú a bhí cho saor air leis an bhfear nar rugadh. D'eirigh mé féin — ní raibh a mhalrait le déanamh agam — go dtugainn mo bheanna liom. Aniar ar an slinneán a fuair mé é. Diabhal brigh é, ach tá sé sáthach tinn. Bhí an dream eile dhá shaghdadh — "set" (muintir) S. Mh. Bhí N. i bhfiadhántas ceart. "Déanfaidh mé do lá" adeir sé. Cheap mé féin nach raibh rud ar bith ab fhearr dom a dhéanamh — ó a tháinig mé cho saor sin — ná a theacht abhaile. Sin é an bhail a chuir mo chuid cuartuidheachta orm fhéin.
→
dustaí
Cé'n chaoi a mbeadh féar aige. Ní fhéadfaidh tú do bhuilín a bheith agad agus é a ithe. Céard a bheathuigh na buláin siúd i gcaitheamh na bliana … Sin cruach fhéir a fuair dustaí. Ach dheamhan a fhios agam nach bhfuair sé congnamh faoin a h-ídiú
→
dólámh
Dar fiadh muise, tá muid ag ídiú plúir dólámh. Agus tá caint go n-árdóchar é, agus go bhfuil sé ag dul 'un gainne. M'anam má theigheann go mbainfear cuid de na daoine as a gcleachta, go mbainfear sin
→
gionnóid
Níl ginnín féar tirm aice anois nach bhfuil ídithe, agus cóisir bheitheach annsiúd aice agus a gcnámha thrín a gcraiceann, agus dubhluachair na bliana amach rómpa. Nach uirre a bhí an smál an lá ar cheannaigh sí iad