→
fuar 2
fáideóg (11)
+
→
fáideog
Déan fáideóg = (i) fíóg a dhlaoithiú, a stálú, a thomadh i gcam a mbeadh ola aobha runnaigh nó faidhtín ann, agus a lasadh (fc. fíóg). (ii) nítí fáideógaí barraighe freisin, beagnach ar nós rópa. Ola aobha éisc nó geir a bheadh san gcam nó san slige. Sheasfadh fáideóg bharraighe a dhá fhad agus a sheasfadh fáideóg fhíóige. (iii) Fáideóg ghiúsaí: píosa giúsaí a fháil, sliseógaí a dhéanamh dhe, agus a stálú. Na sliseógaí snuite sin a cheangal ar an bhfad indiaidh a chéile — cho fada le formna — agus sreangán orra. Bheadh trí nó ceathair de shliseógaí ann indiaidh a chéile. Chuirfí ola lampa amuigh ar a cloigeann (cloigeann na fáideóige) agus bheadh buidéilín beag ola lampa agad in do phóca le braon a bhualadh uirre corr uair, de réir mar a bheadh sí dhá hídiú. Ar aibhneachaí ag saigheadóireacht a bhíodh na fáideógaí giúsaí ag daoine. Déantas na fírinne bíonn siad in áiteachaí fós. D'fhóinfidís ag coinnleóireacht indiaidh éan freisin, ach ba í an fháideóg bharraigh (ii) nó an fháideóg fhíóige (i) is mó a mbaintí leas asta le bheith ar an gceird sin. Bhaintí an tóin as buidéal agus chuirtí siar an fháideóg thrín a scluig. Fáideógaí fíóige nó barraighe is mó a níodh solas den teach, ach dhá mbeadh duine ag dul ar aistir thrí shliabh nó a leithide, fáideóg ghiúsaí a bheadh aige. Measaim gur tugadh fáideóg ar chliathóig faoi go bhfití an chliathóig go minic d'fhíógaí ar nós na fáideóige féin.
TUILLEADH (10) ▼
Má fhaghann tú fáideóg ghiúsaí gabhfaidh muid ar an abhainn oíche eicínt! Ní féidir nó eireóidh béilí éisc linn
Dhá mbeadh fáideóig bharraí fhéin ag na daoine ní bheidís bascha. B'fhearr iad ar chaoi ar bith ná na coinnle atá ar an saol ó tháinig an cogadh. Bíonn siad ídithe ar an bpuinnte le smál. Sheasfadh fáideóg achar fada. An bhfuil cainnt ar bith go bhfairsingeóidh ola go goirid
Ní raibh mé ariamh gan an choinneal nó a hábhar ach uair amháin agus rinne mé fáideóg; ní raibh mé ariamh gan an choinneal nó a hábhar ach uair amháin ar choinnigh mé fáideóg = ní raibh mé ariamh gan an choinneal nó a hábhar nó má bhíos ní raibh Fionnán gan broibh (ainm áite) (Fc. "coinneal", "ábhar")
Déan fáideóg den pháipéar sin agus las dom é l'aghaidh mo phíopa = maiste; fíóg; figh suas ar a chéile é, agus las é ar nós fáideóige
Tabhair fáideóg agam as sin (ón teine) l'aghaidh an phíopa seo. Tá sé múchta aríst. Múchadh agus báthadh air!
An bhfuil fáideóg ar bith san lampa? = buaicis
Caithfidh sib sórt fáideóg eicínt a sholáthar in áit eicínt l'aghaidh an lampa sin. Tá an t-áirneán ar fáil, agus ní fhéadfaidh sib a bheith in ur Muintir Dhorchaí ar fad
Cheal nach bhfuil fáideóg ar bith agad ann = battery i "bhflash lamp"
Dhá mbeadh fáideóg san laimpín atá thuas annsin, is iomdha leas a dhéanfadh sé ag dul ag breathnú ar bheithigh san oíche. Bíonn lóchrann breá air
Tá rud eicínt ag snámh orm. Tá a mhaisce! Fáideóg fhuar! Nar fheice Dia an t-ádh ort! Dhá mbeadh maith ionad, ní annsin a bheitheá, ní hea sin