Foclóir Mháirtín Uí Chadhain: Buille feill

+

→ buille

Thug sé an buille feill dhó (fuaim ar feill mar adh i dTadhg)

TUILLEADH (19) ▼

Is beag aige siúd an buille feill a thabhairt uaidh.

Níor airigh mé ariamh gur thug sé buille na feill dhom, in íochtar mo bhronn (tuiseal ginideach ar "bhrú" nó "bró")

Fainic é siúd, nó tabharfaidh sé an buille feill dhuit gan aireachtáil.

Is air nach mbeadh an mhairg an buille feill a thabhairt uaidh, dhá bhfaigheadh sé ar a dheis é.

Tabharfaidh sé an buille feill duit: 'sé atá deas air.

Is maith a bheas tú ar t'airdeall fhéin nó tabharfaidh sé an buille feill duit.

Shíl sé buille na feill a thabhairt dhom le cloich, ach thapaigh mise mo ghnaithe, arae chuir mé cor cam ina láimh.

Ar an dá luath agus a bhfuair sé mo chúl leis, thug sé buille na feill dhom.

Thug sé buille na feill, ach is buille é nach dtiocfaidh leis má fhaighimse aon tsaol dhe rath.

Sin é a bhealach ariamh fhéin: buille na feill a thabhairt do dhuine le scian nó le cloich.

Fhóbair go raibh buille na feill faighte agam murach chomh maith agus a bhí mé ar mo mhaidí.

Thabharfadh an bhratainn shalach sin buille na feill duit ar iontó an tsoip.

Ní raibh a mhalrait de bhéas ag siúl ariamh fhéin leob: buille na feill a thabhairt do dhuine gan aireachtáil — sin é a mbeadh uathub.

Nuair a fuair sé caite ar meisce é, ba ghearr an mhoill air an buille feill a thabhairt dó agus a raibh ar iompar aige a bhaint di.

Shíl sé mé a shá, agus an buille feill a thabhairt dhom d'aon iarraidh, ach ní dheachaigh leis dhá ealaíonta é.

Is tútach an cleas d'aon duine breith ar chloich le buille feill a thabhairt d'aon duine

Breá nár fhan sé uathub agus ní fhéadfaidís an buille feill a thabhairt dó, ach níor bheo é gan a bheith ag brú orthub agus ag déanamh teanntáis leob má b'fhíor dhó fhéin. Is olc a chuaigh an teanntás dó as a dheireadh.

'Faltanas Mhuintir Laoi agus buille feill Chlann Dhonnchadha' (leathfhocal)

Sin iad na buachaillí aige! Ar chuala tú ariamh é — faltanas Mhuintir Laoi agus buille feill Chlann Dhonnchadha (de chlann Dhonnchadha an té a bhuail é)

→ isteach

Tá an buille feill sa gcúinne. Ní dheachaigh aon chárta isteach anocht ann nár buaileadh — imreoir tráthúil a mbíodh bualadh chuile chárta dhá gcuirtí faoi aige a bhí ag imirt sa gcúinne

→ feall 1

Bhí sé sin sa dualgas aige. Nár chuala tú ariamh faoi bhuille feill Chlann nDonncha

→ diaidh

Chuir sé turraic ionam, agus caitheadh i ndiaidh mo mhullaigh mé isteach i dtom neantóg atá ar cholbha an bhóthair ann. Bruitheadh agus loisceadh mé ceart críochnaithe. Bhí sé ag faire ariamh nó gur tháinig sé fúm gan aireachtáil, agus gan fios rúin ná soiscéil agam. Beidh a shliocht air: ní ghabhfaidh leis. Tabharfaidh mise an buille feill dósan agus gan cuimhne ar bith aige air

→ dris

Nach mé atá sáiteach ab ea? Ní dheachaigh mé fút fós anocht nár thug tú an buille feill dom. Nár thuga tú do láimh glan ó do thóin leat ná do thóin ó na driseachaí, gan dochar gan díobháil do mo chuid cártaíse!

→ déanta

'Siad Clainn nDonnchadha déanta iad clann L. sin. Faltanas mhuintir Laoi agus buille feill Chlann nDonnchadha a chuala mé ariamh. Is acu sin atá an buille feill ar chaoi ar bith. Bheadh an tsúil ar do bhois acu shula d'aireofá é

→ díoltas

Is fada an lá é sin i ndiaidh díoltas a bhaint den deartháir faoina chur amach, agus féacha féin go dtug sé an buille feill dó faoi dheireadh thiar thall

→ téigh ar

Murach an buille feill ní bheadh aon dul aige orm ó shin, ach is furasta do dhuine dul a bheith aige ar dhuine eile má dhonaíonn sé ar an gcaoi sin é

Buille feill (27)