Abair nár bhac fear le cur ar bith, ach tosaí ag baint mhóna sa Márta, agus tosaí ag cur potaí nuair a thiocfadh séasúr na gliomadóireachta, meas tú nach mó a bheadh dhá bharr aige, ná a bheith dhá mheath féin ag tochailt idir dhá chloich sna breaclachaí sin amach — cuir i gcás

Diabhal thiomanta ceann a thabharfadh sí dom, mura dtugainn seacht bpínne ar chúig cinn de Phoncáin. Anois céard adéarfá le Gaillimh! Is furasta dhóibh brá gill fhéin a bheith acu

Déarfainn gur bocht an chaoi dhá leithide a bheith teáltaithe istigh sa teach sin chuile ré solais agus iad sin ag magadh faoi

Déarfainn gur suarach an éadáil do dhuine ar bith a bheith i dtuilleamaí déirce bheag den tsórt sin

Déarfainn gur dona na gnaithí atá air a bheith ag imeacht ar a shláinte go fánach mar sin, agus a fhusacht dó a dhul go Sasana, agus saothrú maith ann

Bhuailfí tuí srathaire air deirimse leat, murach gur thug Dia dhó a bheith imithe

Tá mo chroí istigh dhá rá liom nach ceart dom a bheith ag dul in éindí léithe: nach bhfuil mé ach dhá cur amú

Tá an scanrachán seo thoir ag dul sna céadéaga le obair. Nach dona na gnaithí atá air a bheith dhá chur fhéin thar a fhulaing mar sin. Sínfidh na clochair siúd leis, feicfidh tú féin air. Níl rud ar bith in ann fear a shníomh ach ag briseadh cloch.

Seo maiste dhuit agus bíodh sé dubhdhearg agus cródhearg shula síne tú chugam é. Is maith liomsa mo chuid maistí a bheith ceart. (Deirtear rud mar seo amantaí nuair a thugas duine maiste nó píosa pháipéar lena phíopa a dheargadh do dhuine eile lena lasadh sa tine)

Foighid ort! Ní mór dó a bheith cródhearg agus níl sé dubhdhearg féin fós

Tá sé ag iarraidh a bheith ag freastal do thalamh agus é leath na gcuarta imithe ag cruinneáil an rud eile sin. Sin é téanam an dá chailleach agus gan aon chailleach ag teacht. Ach 'sé an chaoi a mbeidh sé as a dheireadh, ní bheidh Murchadh ná Mánas aige

Ní fhéadfaidh duine dhá leith a dhéanamh dhe fhéin. Ba deacair domsa a bheith in éadan féir agus i ndiaidh beathach — ní fhéadfaidh an gobadán an dá thrá a fhreastal

Dhéanfadh sé dúchan an tsaoil, ach ní bhíonn cuma curtha ar fhata ar bith ina dhiaidh. Bhí sé dhá lá ar páí agam sa ngarraí sin thiar anuraidh, agus b'éigean dom a bheith ag fuagairt air chuile mhionóid, na dabaí móra righne siúd atá sa gcúl láir a mhionú. Dheamhan an láí fhéin a chuirfeadh sé thríob

Cé a chaith an daba de cháca sin ag an madadh. Nár agraí Dia oraibh a bheith ag caitheamh aráin mar sin ag madraí agus chomh dona is atá an saol

Ná bac le tuiscint a bheith ag muintir na háite seo a dheartháir. Ní athróidh siad go brách fhad is choinneos an government daba leo

Beidh daidhce air nó go bhfaighe sé daite é; agus gheobhaidh as a dheireadh. B'fhearr dhuit ag gabháil de chlocha ar do cheirteacha ná a bheith i gcleithiúnas a dhul ag baint aon cheart dó. Is fada atá sé ag rith leis, ach nuair a gheobhas sé é, gheobhaidh sé in éineacht é, agus is fada dhá thuaradh dó féin é

Ní raibh an ceann céanna ariamh gan an daidhce agus an stodam a bheith air. Is fadó cheana nach raibh sé ar siúl (ag troid). Sin é an suaimhneas is faide a chonaic mé é a dhéanamh ariamh. Ach b'fhurasta a aithinte dom an oíche cheana agus an chaint a bhí air, go mba ghearr uaidh (go dtosaíodh sé ag troid)

Is fhearr duit ligean de do chuid daidhce anois agus a dhul a chodladh as réiteach, nó má éirímse agat (chugat), cuimhneoidh tú air. Níl aon oíche san aer nach ar an gceird chéanna a bhíos tú, mura bhfaighe tú cead do chomhairle féin faoi chuile rud. Nach gránna an chaoi do do leithide de stócach a bheith ar an gceird sin feasta choíchin

M'anam muise an té a mbuailfidh an daigh sin é (buinneach), nach foláir dó siúl a bheith aige

Tá a phluic uilig séidte ag na daitheachaí fiacal. Diabhal mórán trua é nach dtéann agus a dtarraingt agus gan a bheith dhá mbuachailleacht ansiúd

Bhí sé i ndáil le bheith déanta aige an uair sin

Bhí sé i ndáil le bheith tógtha ag na póilíos, nó go dtáinig an bhean anoir, agus gur iarr sí ar son Dé gan a chur isteach

Bhí sé i ndáil le gan bonn bán a bheith air nuair a tháinig an uachta

Ba cheart dó a bheith i ndáil le ar fáil anois. Is fadó inniu a d'imigh sé

Bhí muid i ndáil le bheith ar a (ár) mine ghéire i gcaitheamh an lae

Tá Seán seo thiar anois i ndáil le bheith ina chneámhaire chomh mór lena athair

Ha muise, is dual dáimhe agus daoine dhó a bheith drochmhúinte. Ar ndóigh dhá dtéadh sé le Clainn Mhac Chonfhaola, ní bheadh léamh ná inseacht scéil air

Is dual dáimhe agus daoine di cúl a cainte a bheith léithe. Níor lig a máthair aon duine thairti ariamh gan sclamh a bhaint as

Dhá dtéadh sé le dáimh muis, mar sin a bhí aige a bheith. Ní raibh fear ar a chine nach raibh fabhtach

Níl aon mhaith dhuit a bheith ag caint mar sin. Níl gaol dáimhe ná dúchais ag an rud sin leis an scéal ar ball. Scéal ann féin é sin. Níl an government ná dream ar bith eile in ann tada a dhéanamh faoi sin, nó go ndéana na daoine fhéin é

Tá mé chomh daingnithe istigh sa sé pínne sin, agus nach gcuirfidh do cheann fine as mé. Faoi dhó cheana a bhí sé ar na bacáin agam a bheith as, ach diabhal mé gur rith liom chuile thrip

Cén mhaith do dhuine a bheith in ainm is a bheith ag déanamh rud nuair nach mbíonn sé dháiríre faoi

B'fhearr dó anois go díreach glan a dhul ag caitheamh dairteacha leis an ngealaigh ná a bheith ag iarraidh ceart a bhaint den tseanlánúin sin. Lá is gur chinn siad sin ar bhaile cheana, tá sé fánach aigesean a bheith leo. Agus dar fia, bhí set ar an mbaile sin roimhe seo nach raibh ar fónamh

Dhá dtéiteá ag caitheamh dairteacha anois leis an ngealaigh, nó ag gabháil de chlocha ar do cheirteachaí, ba somhaoiní dhuit é ná a cheapadh go mbaine tú beatha amach ar na cupla geadán breaclaí sin. Is maith an fáiteall broic iad, ach maidir le bheith ag ceapadh go ndéana muirín cúis orthu, gan teacht isteach ar bith eile thartu, tá sé fánach acu

Má bhíonn báirseach de bhean in t'éadan ó mhaidin go faoithin, b'fhearr go mór fada a dhul ag caitheamh dairteachaí leis an ngealaigh ná do shaol a chaitheamh ina bail. Tá caitheamh agus cáineadh ar an té a imeos uaithi. Bíonn sagairt ag cur dóibh agus mar sin, ach ní ag aon duine atá a fhios é ach ag an té atá in adhastar an anró é féin. Is gnaíúla go mór a fágáil ansin i dtigh tubaiste ná clann a thógáil ag éisteacht leis an ropaireacht sin i gcónaí. Mar cuimhnigh go bhfuil mise dhá rá leat, an ceann acu a thosaíos ar an gceird sin, go bhfuil sé de bheith uirthi gan éirí as dá dtugtaí an saol mór di

"Feac do ghlúin agus déan sléacht agus cuimhnigh cé a chuir iasc ar linn; Cuimhnigh gurb é Rí na nGrást a rug bua ar Fhiannta Fionn; Bhí sé chomh maith dhuit a bheith ag caitheamh dairteacha leis an ngealaigh siar; nó ag sníomh gadrachaí de ghaineamh trá; Ná aon anam amháin dá bhfuil in ifreann íochtair; A thabhairt as aríst go brách" (As Argóinteacht Oisín agus Phádraig. Ó m'athair a thóg mé é)

B'fhearr dhó a dhul síos ansin thíos ag an gcladach agus a dhul ag caitheamh dairteacha le Contae an Chláir (Árainn srl.) ná a bheith ar an gceird atá air. Ag réiteach agus ag rómhar seanchlochair ansin thiar, agus é ag ceapadh go ndéanfaidh sé bun ar na cupla acra gágach sin. Dheamhan bun muise lena luiseag

Mura bhfuil aige faoi dheireadh, théis a chuid scoileannaí agus coláistí, ach ag breathnú i ndiaidh faochan, is dona a chuir sé a shaol. Deirim leat go mb'fhearr dhó ag caitheamh dairteachaí go Contae an Chláir ná a bheith ag fálróid thart ag forcamhás ar chupla buitín faochan a chruinneos muintir an L.

Ní raibh ansin muise ach caitheamh dairteachaí nó go n-ionsaí sí féin é. Deirim leat go dtiocfadh sé ó Sh. Thabharfadh sé iarraidh dhó ceart go leor, ach ní dhéanfadh sé aon troid thútach. Ach í siúd! Is maith nach mór dó a bheith ar a airdeall féin nó cuirfidh sí an scian idir dhá easna ann. Tuilleadh ghéar den diabhal aige! Nach mór an spochadh a bhíos aige leo!

Ní raibh ann go dtí seo ach caitheamh dairteachaí nó go dteaga an firéad siúd ann. Tá sé chomh maith do L. a sheolta a ardú go dtí paer eicínt eile an uair sin. Chuirfeadh an firéad sin dhá chrígh Mhuire thrína chéile. Ní raibh dhá cheann an tí sin ariamh gan a bheith thrí lasadh — ariamh sa saol

Ní raibh a dhul isteach sna póilíos fadó thar chaitheamh dairteachaí, i gcomórtas a dhul isteach iontu anois. Dhá mbeadh caraíochaí ar bith agat an uair sin — duine ar bith adéarfadh focal sa gcúirt duit — bhí leat. Ghlacfaí iontu thú gan stróbh ar bith (stró > stróbh i gcónaí i gcaint de bharr a bheith idir ghuthaí i gcónaí bunáite). Ach tá siad an-ghéar anois. Ní mór dhuit breacfhoghlaim mhór a bheith ort go nglacfaí thú. Nach iontu atá saint ag chuile dhuine anois!

Tharraing sé anuas aonach na Gaillimhe. Dúirt sé go raibh an-imeacht ar chaoirigh, agus go mb'fhiú cion a bheith orthu anois. 'Sé an chaoi a raibh sé ag baint dairteachaí ag an scéal eile: ag súil go dtairgfeadh S. na moilt siúd a cheannacht aríst uaidh. Ligfeadh sé uaidh anois iad ar an méid a thairg sé dhó mí ó shin

Bhí sé thíos anseo thíos oíche aonaigh agus braon maith sa gcoirice aige. Má bhí féin bhealaigh sé an teanga aige. Bhí ruibh na cainte ceart air. D'ionsaigh sé an fear thíos faoi nach raibh sé ag pósadh. 'Tá gabháltas maith go leor agat,' adeir sé, 'ach is gearr go mbí sé ina stopóig ort cheal a shaothraithe. Breá nach bpósann tú agus gan a bheith in do phlíoma ansin, isteach is amach ag cothú an dá splainc sin. Gheofá bean dhá mbeadh sé de ghus ionat fhéin í a iarraidh.' Níor labhair sé ar a inín féin, ach is ag baint dairteachaí aige sin a bhí sé. Bheadh sí le fáil ag an bhfear thíos ach a hiarraidh. Is beag nár thiomain sé air í. Ach ar ndóigh mo léan ní chorródh canta gelignite an fear thíos as an gcúinne

Chonaic mé fataí anseo bliain — fataí Achréidh a cheannaigh mé le haghaidh síl — tháinig mé gann i bhfataí síl an bhliain chéanna. Ar an bhFaiche Bhig a cheannaigh mé iad ó fhear as áit eicínt taobh anoir. Dheamhan a gcuimhním anois cén áit, ach d'aithneoinn an fear agus dheamhan gaisce a bhí air le gnaíúlacht. Dheamhan thiomanta dallán dá raibh orthu nach raibh chomh mór le béal an bhuidéil sin. Chuir mé anseo thiar iad i ngarraí na hI. Bhí an-ghaisce agam astu. Togha fataí dar liom féin. 'speáin mé do T. iad agus mé dhá gcur. Ní mórán spleodair a bhí ag T. astu. Fuair sé caidéis do na dalláin — go raibh siad rómhór. Rinne siad thar cionn i dtús bliana. Bhí siad go hard os cionn talúna, agus gan das déanta ag fata ar bith eile ag gabháil liom. Bhí go maith go dtí amach sa mbliain. Bhuail an lobhadh bán iad as éadan. Ba mhór an carghas a bheith ag breathnú orthu. Dheamhan blas a bhí agam de bhláth bliana orthu ach grifisc — tabhair grifisc air. Chaith mé ag na beithígh iad leisce a bheith ag breathnú orthu. Sin é an chaoi a ndeachaigh dalláin mhóra an Achréidh domsa. Ná samhlaigh fataí Achréidh liomsa ariamh ó shin

Ní údair mhaithe seaimpíní (champions — cineál fataí) iad sin. Is beag le go bhfeictheá na dalláin iontu … ná bac leis sin. Is iomaí fata nach mbíonn aon rath leis an dallán ann agus go ndéanann sé togha síl ina dhiaidh sin. Ní hé an dallán a ghníos chor ar bith é, ach é a bheith de mhianach sa bhfata. Mura bhfuil, is cuma dhuit dalláin orthu nó dhíobh

Nach bhfeiceann tú na dalláin bainte astu. Sin é an chosúlacht a chuir tú ort féin agus cead a thabhairt do na diabhlánaigh de ghasúir sin a dhul ag spochadh leo. Dar brí na mionn, agus bhainfinn an t-anam asaibh mura gcrapa sibh libh — agus crapadh libh go beo freisin! Nach raibh a fhios agat pé ar bith céard a mhillfidís sin in do thimpeall nach leasóidís tada. Tá an millteanas de bheith orthu. Ní millteanas go dtí é

Is diachta dhóibh sin a bheith go maith agus na dallaráin de dheartháracha a bhí acu. Tá mé ag ceapadh nár thriomaigh a súile ón lá ar sheas siad ag an scoil go dtí an lá ar fhága siad aríst í, ach ag geonaíl chaoineacháin ar an bhfad sin. Ní raibh aon pheaca faoin domhan ach a mbualadh chor ar bith, arae ní raibh aon neart acu air: ní raibh sé de mheabhair iontu tada a thógáil

Is aige atá a údar a bheith ina dhall dúda le codladh. Fear ar bith a bhíos ina shuí le giolcadh an éin chuile mhaidin. Ach murach gur muid féin a bhí ar cuairt ann aréir agus go raibh ómós aige duitse, bheadh sé imithe siar a chodladh i bhfad roimhe sin. Bíonn sé ina shrainn ag an hocht chuile oíche. Tá sé chomh folláin leis an ngiorria. Is cóir adúirt an fear fadó: Téirigh a chodladh leis an uan agus éirigh leis an éan; Coinnigh do cheann agus do chosa tirim; Seachain na mná agus an t-ól agus go deo ná déan an t-athchodladh

Má tá tú in do dhall dúda anocht níl an milleán ag sroicheachtáil do dhuine ar bith ach duit féin. Rinne tú clogán streille den oíche aréir ag imeacht ag fálróid síos ansin ar bhóithrí, nuair ba cheart duit trí eadarshuth a bheith codlaithe agat. Ach mo léan! Seo anois. Ith suas do bhéilí agus siar leat a chodladh, agus fainic a n-éireodh an cleas sin duit aríst

Ní fiú puintín bioráin an méid sin a dhéanamh as bealach, a dhuine chroí. Ar ndóigh más peaca é bheith buí, nach bhfuil na mílte damanta mar adeir an ceann eile

Ghoid tú cupla uailín móna ar chruóig! Bíodh unsa céille agat a dhuine sin! Ar chuala tú ariamh é, más peaca a bheith buí, tá na mílte damanta. Bíodh a fhios agat an méid sin!

Ná tabhair aird ar bith ar fhocla den tsórt sin. Ní aigesean amháin atá siad. Más peaca a bheith buí tá na mílte damanta

Tá eitinn iontu! Dar príosta muise mura bhfuil le casadh leo ach an méid sin, ní cás dóibh é. Más peaca a bheith buí, tá na mílte damanta. Ní hionann anois agus ariamh. Bhíodh náire ar dhaoine fadó a amhdachtáil go mbeadh sí in aon duine a bhainfeadh leo, ach níl ceilteamas ar bith acu anois air

Aingeal geal sna flaithis a bhí sa Diabhal — diúltaí muide dhó — i dtosach. Ach damnaíodh é faoi rá is go raibh sé ag iarraidh an chomhairle ar fad a bhaint de Dhia agus í a bheith aige féin

Ní dhamnófar a linbh. Níl againn ach a bheith ag súil le Dia

Go ndamnaí an diabhal (an mí-ádh, an tubaiste, an cat mara, an riabhach, an clampar srl.) thú le caoi a bheith ort! (eascainí)

Go ndamnaí an cat mara agat é, nach mbeireann air agus é a chaitheamh amuigh ar an tsráid, agus gan na daoine a bheith thar bharr a gcéille ag éisteacht leis istigh anseo. Is furasta a aithinte go mba deas an t-amhantar a thug sí duit. Dhá mba rud ar fónamh é, is fada go scarfadh sí féin leis

Damnú síoraí air agaibh mar phósadh, caithigí suas feasta é. Tá sé in am agaibh a gceart cainte a bheith déanta agaibh faoi.

Fág mar sin é mar bhicycle. Ní fiú dhuit a bheith do do dhamnú féin ag iarraidh a dheasú ar scáth an t-achar go mbeidh an bhail chéanna aríst air

Níl a dhath maitheasa dhuit a bheith in éadan an chloig sin. Dhamnófá thú féin leis, agus ba aon mhaith amháin duit é. Tá a chuid deasú ar iarraidh sílim. Bain an tsreang den sparán agus faigh ceann nua. Caithfidh tú é a fháil ar a shon sin

Is dona na gnaithí atá ort do do dhamnú féin le na seanchlochair sin, agus fios agat nach réiteodh na Fiannta Éireann iad, agus bídís ar an saol inniu. Ach níl aon chomhairleachan i ndán do chuid de na daoine, nó go bhfága an saol a shéala féin orthu. An bhfeiceann tú M. Ph. Sh. ansin thoir, agus é sníofa de bharr a bheith ag plé le clocha

Tá sé damnaithe le seachtain ag daitheachaí. Sílim nár chorraigh sé amach chor ar bith. Tá an chúlfhiacail siúd aige splanctha aríst! Loirg an diabhail dó nach dtéann isteach agus a tarraingt agus gan a bheith dhá buachailleacht mar siúd

Tá mé damnaithe ag bróga cúnga atá do mo thógáil. Tá léas tógtha acu ar chaon laidhricín liom, agus ní mó ná go bhfuil siúl an bhealaigh ionam acu. Ach is ceart do na daoine a bheith buíoch agus a bhfáil mar sin féin agus chomh gann agus atá siad ar ala na huaire

Níl aon mhaith dhuit ag caint. Feiceann tú féin nach bhfuil bualadh an ghráinne eorna ar dhánta na talúna. Cá'il sé. An bhfeiceann tú an spleodar a chuir sé (poitín) sa seanduine sin thiar: nuair a bhí aige a bheith ag cur brat na scaball (taiséadaigh) faoi réir dhó féin, gur bhuail sé amach ag iarraidh mná. Céard eile atá in ann é sin a dhéanamh fiafraím díot

Chreidim go raibh sé i ndán dó a bheith mar sin. Murach go raibh, ní fhéadfadh an saol an oiread tónáiste a thabhairt do dhuine ar bith agus a thug sé dhó. Ach níl aige, ná ag aon duine eile, ach géilliúint dhá chrois

Mura bhfuil sé i ndán dó críochnaithe a bheith ina bhráthair, níl a fhios agam céard adéarfainn leis. Tá sé ró-aerach ar fad

Sílim féin gur bunscéal é i ndán (/ɛ̄ ɴān/) sin. Níl i ndán ar bith ann ach go gcaithfidh daoine a bheith ag caint