iompar (50+)
→
fág
Sin ní fhágfainn le mo ló murach go raibh lón ar iompar agam. Sliabh gortach a tháinig orm. Ní hé a athrú a bhí ann. B'fhurasta a aithinte dhom é
→
cab
'Sé ar líon sé é (an cliabh) cab ar chab leis an bhfiacail. Níor chuir sé maoil ar bith air. Baol ar an leadaí siúd aon anró a chur air fhéin ag iompar chléibh.
→
carcair
Dheamhan deichniúr fear in ann an charcair siúd a thabhairt abhaile. Caithfear í a scoilteadh san áit a bhfuil sí agus í iompar ina cuideannaí.
→
carraera
Dheamhan cos aon charraera a bhíodh sa mbaile an tráth sin go mbíodh an oíche caite thar droim go minic. D'fhanaidís ag ól agus ag ragairne faoi bhealach dhá n-éiríodh leob aon phínn airgid a bheith ar iompar acub.
→
ceal 1
Is beag an baol a bheadh ormsa na gnaithí sin a chur ar an méir is faide, murach cheal gan aon deis iompair agam le dhul chomh fada le S. Sh. Ph., agus is mór liom a dhul dhá shiúl.
Ba é a chlochneart é an máilín a iompar. Tharraingeodh sé ba bodhra as coillte leis an gcneáíl a bhí air faoi.
→
corradh
Deir siad gur iompar sé folach arbhar a bhí corradh ar fhiche cloch mheáchain abhaile ón S. thrí chíocraí agus thrí bhograchaí, gur leag sé istigh sa gclúid aige fhéin i bhF. é. Bhí féith ó na Fianna ann ceart go leor, ach má bhí fhéin, ní maith go gcreidim go ndearna sé gníomh mar sin.
→
abhaile
D'iompair sé siar mé agus thug sé cead dom bóthar agus bonnaíochaí a bhualadh aniar ar ais. Marcaíocht go Gaillimh agus cead siúl abhaile.
+
→
beart
Ag déanamh sealaíochta ar a chéile ag iompar an bhirt a bhí siad.
TUILLEADH (8) ▼
Ní thabharfadh sé le rá go gclisfeadh sé faoin mbeart féir, ainneoin go raibh a sceadamán amuigh aige dhá iompar.
Iompair do bheart fhéin; déan do ghnaithe fhéin; cuir dhíot, nó freastail do do chúram fhéin; ná bí ag fás suas ar aon duine eile; déan do bhealach
Is maith an rud do chuile dhuine a bheart fhéin a iompar — is maith an rud do chuile chapall a carr fhéin a tharraingt; is maith an rud do chuile dhuine freastal dá ghnaithe féin.
Mura mbí tú in ann do bheart fhéin a iompar, beidh tú ar deireadh.
Duine ar bith nach bhfuil ag iompar a bheart fhéin ann, ar an saol seo, sa ngearradh dhíobh a bheas sé.
Siúd í an tír (.i. Meiriceá) a gcaithfidh chuile dhuine a bheart fhéin a iompar. Mura mbí rud agat ansiúd, beidh tú dhá uireasa.
Tá a cheart le déanamh ag chuile dhuine anois a bheart fhéin a iompar, agus gan a dhul ag cuidiú le duine ar bith eile.
Chonaic mise an saol a raibh soilíos sna daoine agus nár mhiste le comharsa lá nó dhá lá a thabhairt isteach do dhuine aonraic nuair a bheadh an chruóg ann. Ach an té nach bhfuil in ann a bheart fhéin a iompar anois, beidh sé ar deireadh.
→
coiric
Is minic a bhí braon sa gcoiricín againn fhéin agus b'éigean dúinn é a iompar. I nDomhnach is dathúil an scéal é má fhéadann duine tosaí ag briseadh agus ag réabadh chuile uair a n-ólfaidh sé cupla pionta pórtair!
→
crinn
Dar brí an leabhair, thug sé cnámh le crinneadh dhom é a iompar chor ar bith as a dheireadh, théis go sílfeá gur suarach an maingín é. Seacht scíth ab éigean dom a ligean leis ó bhéal an bhóthair go dtí seo. Is trom cearc i bhfad, adeir siad.
→
cuntas
"Nuair a osclós Dia leabhar an chuntais, agus scáthán an chirt atá dhá hiompar" (Raiftearaí)
→
bornóg
Má thiteann an bhornóig sin ar meisce orainn, ar gceann fine ní bheidh in ann é a iompar abhaile.
→
boscaed
Fuair tú amach an té atá in ann cliabh a iompar. Sách rite a ghabhfadh sé leis boscaeidín a iompar, ní áirím cliabh. Ar ndóigh, níl lúd ná láthar sa luisneachán siúd.
+
→
buail
"An darna lá fichead d'fhómhar, sea a chuir mé mo Chríonach chun seoil; Níor iompair sí leath a cuid éadaí, agus bhuaileamar Árainn ó ló" (sliocht as An Chríonach, amhrán de chuid Chonamara)
TUILLEADH (2) ▼
Teacht isteach ag C. Th. a bhuail an sliabh gortach mé, agus níor fhan éirí i mo sheasamh ionam ar an toirt boise. Murach gur éirigh Dia liom lón a bheith ar iompar agam, bhí mo chnaipe déanta.
Bhuail donacht eicínt í i dteach an phobail inniu agus b'éigean í a iompar amach.
+
→
buille
Nuair a fuair sé caite ar meisce é, ba ghearr an mhoill air an buille feill a thabhairt dó agus a raibh ar iompar aige a bhaint di.
TUILLEADH (1) ▼
Tá an mála sin buille trom dhuitse lena iompar.
→
aire
Is maith an dícheall dó a bhfuil de bhalcaisí air a iompar, tá sé chomh haireach sin air fhéin.
+
→
aire
Má bhíonn aon phínneachaí airgid ar iompar agat, tabhair aire mhaith dhóibh mar tá cneámhairí ansiúd a ghoidfeadh an chrois den asal.
TUILLEADH (1) ▼
Ní chuirfinn amach taobh leis an méid sin é (.i. thabharfainn tuilleadh airgid dó) ach nach bhfuil a fhios aige le aon aire a thabhairt d'aon phínn dhá mbeidh ar iompar aige.
+
→
airigh
Is beag a aireos an bus (an capall, an rothar srl.) muid a iompar, ní hé sin is fadó nuair a chaithfeá é a thabhairt do na bonnaíocha i ndeireadh oíche (ag dul ar aistir)
TUILLEADH (1) ▼
Ní mórán a d'aireodh do dhroim an máilín sin a iompar go dtí an carr dom.
Chuaigh sé amach an lá sin ag fiach agus ag fionnscaradh: "a sheabhac ar a bhois, a ghadhar lena chois, agus a chapall breá donn dhá iompar"
+
→
iompair
Is beag atá sé in ann a iompar — is beag meáchain a dhíol
TUILLEADH (9) ▼
Níl sé in ann punt meáchain a iompar, ní áirím cliabh
Tá sé iompartha agam (úm, iompraí)
Chuaigh sé rite liom é a iompar — chuaigh sé crua liom (ba ar a chruachúis dom, ba ar ín ar éigean srl.) é a iompar
Shílfeá gur bró mhuilinn a bhí sé a iompar leis an saothar a bhí ann (air) — ní raibh puth dhá anáil aige leis an ualach
Níl sé in ann a chuid éadaí a iompar, ní áirím tada eile — tá sé chomh cloíte agus gur ar éigean atá sé in ann siúl
Fhóbair gur chuir sé a lúth amach ag iompar cléibh — is beag nár chuir sé ball dá chuid putóg amach le teann stangtha ag iompar cléibh
Tiocfaidh iompar na gcléibh romhat leis an aimsir — tiocfaidh tinneas nó buailfear suas thú amach anseo de bharr a bheith ag iompar cléibh
Is breá an clár droma atá aici le cliabh a iompar; is leathan an droim atá aici le cliabh a iompar; nach ar a droim atá áit an chléibh!
D'iompair mé mo chion féin de na hualaí, agus is ag mo dhroim atá a fhios sin, ní ag ceasacht ar Dhia é — d'iompair mé an oiread de na hualaí (cléibh, máilíní srl.) agus a d'iompair mo leithide ar bith, agus tá a shliocht ar mo dhroim anois