Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

iompar (22)

 
Ní mór fear láidir le dabhach a iompar. Ní bheadh aon ghnaithe ag M. Sh. G. faoi cheann acu, ná dheamhan gnaithe
 
de
Cheal nach bhfuil sé de rath ort an mála a iompar
 
Cén uair a chonaic muide dea-iompar faoi. Dheamhan é ariamh. Ag troid agus ag bruíon a chonaic muide é ó chuaigh banlámh de chóta air
 
deis
Chaith mé an lá ar mo mhine ghéire. Bhí a shliocht orm: is beag le go raibh mé in ann mo sheanbháinín a iompar abhaile tráthnóna
 
deo
An-chapall go deo í siúd aige. Níl tolgán ar bith aici deich gcéad fhichead a iompar
 
Tá sé rídhiabhlaí trom lena iompar (sách diabhlaí trom, fíordhiabhlaí trom, dubh-dhiabhlaí trom, dubh-dhiabhlaí trom go deo srl.)
 
Is diabhlaí go deo an fad atá sna giúiríní sin. Ní fhaca mé ceanna chomh fada sin ariamh. Ní fiú do sheacht mallacht an t-adhmad sin anois. Tá sé rodta ar fad acu. Bhí sé chomh maith a fhágáil ansin i dtigh diabhail, agus gan a bheith ag cur easonóir ort féin dhá iompar abhaile, agus nach dóigh an Cháisc ar an Domhnach nó go dtitfidh sé ina mhionbhas ort shula bheas tú ag an teach
 
Nach maith a chaithfeadh sé a bheith ina dhreancán thar aon duine. Séard a bhí a dhéanamh leis sin, é a fhágáil ina sheasamh suas ansiúd agus gan an striog féin a thabhairt dó ó tharla nach bhfuil sé in ann é féin a iompar
 
Nuair a bhínn ag carraeireacht fadó, bhí lánúin thíos i bpóirse Sh. Mh. S.: píle mór millteach de bhean a bhuailfeadh a cloigeann ar an mboimbéal ansin, agus dreoláinín d'fhear nach raibh airde do ghlúin ann. Caibléirín a bhí ann agus ba francaithe an mac é. D'óladh sé a mbíodh ar a sheilbh. Nuair a bhíodh sé tite, nó ag troid sa teach ósta, théadh an bhean ina choinne, agus chaitheadh sí isteach ina naprún é go dtugadh sí abhaile é. Nár lige Dia go gcuirinnse bréag orthu. Is dóigh go bhfuil an bheirt ar shlí na fírinne le fada. Ach chonaic mé le mo dhá shúil fhéin í dhá iompar abhaile
+
droim
Ní fhéadfá a iompar le do dhroim. Tá an t-aistear rófhada, agus gan cinneadh go deo le gaineamh, bíonn an oiread sin meáchain ann. Is suarach an blas a bheadh ag Tom ort cheapfainn dhá n-abraítí leis a dhul ag tarraingt lena dhroim
TUILLEADH (4) ▼
Mura n-iompraí tú faoi do dhroim é, meas tú cén chaoi a bhféadfaidh tú a iompar. Nach gcaithfidh muid chuile shórt a iompar faoina (ár) ndroim anseo. Deile cén bealach atá againn
Níl aon chapall sna bólaí seo in ann an oiread sin a iompar faoina droim. Is iomaí capall a tharraingeodh i gcarr é
Deirimse leatsa go bhfuil obair chrua ar na dugaeraí sin ag iompar málaí troma amach as soithigh. Hé brí cén pháí a fhaigheas siad is maith an oidhe orthu é. Dheamhan a seasfainn leathlae choíchin ann. Bíonn beatha ar fónamh acu, ach ní mór dóibh sin. Saothraíonn an droim an bolg ar aon chor
Tá gloine aige, agus dheamhan fear sa tír in ann a hól dhá droim in éindí. Tá cion trí cinn mar an gceann sin inti. 'Sé do chlochneart a lán a iompar
+
Fáisc é seo thiar ar do dhromán. Is fhearr uait é a iompar ná uaimse
TUILLEADH (1) ▼
Diabhal a gcuirfeadh sé an méid sin féin stró ar a dhromán agus go dtabharfadh sé na cupla cloch phlúir sin abhaile dhom, nó go mb'éigean dom féin a n-iompar, i gceann a raibh de lastas thartu agam. Anois an bhfuil biseach agat. Sin é an liúiste (leoiste), agus an liúiste dháiríre
+
Ba é an chaoi ab éasca dhuit uileag é a iompar dhá mbeadh a chosa ar duailín aige. Ach ba in é an áit a raibh an obair a chosa a chur ar duailín
TUILLEADH (2) ▼
D'iompair mé M. sin cheana anoir as S. G. agus é ar chosa ar duailín orm. B'fhusa liom sin ná é a thabhairt liom ar mo dhroim. Is deacair siúl agus duine agat ar do dhroim. Bíonn duine an-mhístuama ar dhroim duine eile mura mbeadh páiste ann go díreach
Caith suas thú fhéin de chosa ar duailín air. Is beag an stró a bheas air sin thú a iompar. Ní aireoidh a dhromán sin thú a dhath
 
dúil
Is beag a bhainfeadh mo dhúil as an ól théis an méid sin. Bean a chonaic mé i dteach ósta i mBaile Átha Cliath agus í ar deargmheisce. B'éigean do bheirt fhear a hiompar eatarthu amach go dtí carr. Ní thabharfainn suntas ar bith di dhá mba seanchailleach í, ach mo léan níorbh ea ach rúisc de bhean óg — plandóg de bhean!
+
Chuaigh deich gclocha airsean, ach ormsa a chuaigh an dá chéad. Níor tholgán ar bith dhom a iompar dhá mbeadh aon deis agam air, ach ní raibh. Fear sioncaithe (seangaithe) a bhí ionam agus mé sa mbaile
TUILLEADH (1) ▼
Chuaigh tromlach an ualaigh ar mo chapallsa, agus má chuaigh féin, is uirthi nach raibh an mhairg a iompar