seachtain (50+)
+
Ní baileach go bhfuil an tseachtain seo chomh dona is a bhí an tseachtain seo caite, ach dar mo leabhar, níl mórán d'earasbarr aici ach oiread
TUILLEADH (1) ▼
Tá sé ag baint earasbarr amach ar an bplúr anois le seachtain — tuilleadh thar mar a bhíodh sé a bhaint amach cheana
→
fearacht
Tá sé ag tarraingt chloch le seachtain, fearacht is dhá mbeadh rún aige cró eile a dhéanamh ansiúd
Má chothaíonn sé fearthainneach mar seo, ní thriomóidh aon fhód móna ná aon tsop féir. Dhá dtugadh sé seachtain fhéin uaidh, ní bheadh aon chailleadh air
→
focal
Tá sé i bhfocal agamsa le teacht ar páí agam an tseachtain seo chugainn. 'Sé díol an diabhail é má thugann sé uain d'aon duine eile. Ach tá an-sceanadh air. Ní féidir fir fánaí a fháil
Na tithe ósta sin thiar! Ara diabhal póilí ar bith a chuireas aon chaidéis orthu sin. Ligfidh siad isteach ansiúd chomh follasach os comhair an tsaoil thú Dé Domhnaigh agus a ligfidís lá den tseachtain
Nach in é a bhfuil d'fhortabháil ort aríst i mbliana: na cupla gitín fataí sin a bhaint? Féacha mise nach bhfuil sop raithní bainte agam fós agus tá seachtain ar an bportach orm freisin!
→
fothram
Ní féidir gurb in fothram gaoithe sa doras iata. Feamainn dearg! Nár ba slán ceoil dhuit anois mar ghaoith! Ní iarrfadh muid aon fheamainn dearg go ceann seachtain eile
→
fága
Tá an fharraige ag míniú anuas aríst. Is furasta a aithinte é, agus a bhfuil de na fágaí sin inti. Rinne an bádóir seol inniu, ach ní dheachaigh sé thar bharr na C. D'fhill sé ar ais aríst. B'oibrithe leis a bhí sí déarfainn. Tá sé saothraithe go maith ag an duine bocht agus fuiríocht calaidh air ansin le seachtain.
→
fáinne
Cé leis an cat dubh sin a bhfuil an fáinne bán ann (timpeall a mhuiníl). Tá sé taithithe ar an tsráid seo le seachtain. Dhá bhfaighinnse ligean air, ní thabharfadh a chosa fhéin abhaile é in mo dhiaidh
→
fáinnigh
Fáinníonn sé (an lá) taca an ceathair a chlog anois. Ar ndóigh céard atá Lá Fhéil San Seáin ach seachtain eile
→
fána
Tá na ronnaigh ag dul le fána anois. Bhí siad anseo tá seachtain ó shin (in Árainn) — ag dul isteach an cuan faoi dhéin Chois Fharraige agus na Gaillimhe; ag dul isteach leis an tuile agus leis an sruth chuig na cladaí istigh
Tá sé ag fánaíocht síos ansin le seachtain, gan punta a dhéanamh — ag imeacht gan aon bhuille maitheasa; ní mar a chéile é agus fánóireacht nó fánadóireacht amach is amach; fálróid, siúl, fuaidreamh is mó atá i gceist le fánóireacht nó fánadóireacht, ach díomhaointeas agus beagán oibre nó seachaint na hoibre le fánaíocht
→
cailm
Deir sé fhéin go bhfuil sé ar neamhchodladh le seachtain, agus dar príosta má tá, is beag an chailm atá air ina dhiaidh.
Níor facthas a leithide d'aimsir ó rugadh an chéad fhear. Agus mura bhfuil ag Dia, ní tús ná deireadh dhi. Tá an camán luatha chomh gártha sa tine anocht agus a bhí sé oíche ar bith le seachtain.
→
carn
Tá mé carnaithe uileag ag an slaghdán le seachtain. Dhá bhféadainn na réama atá calcaithe in mo phíobán a chur aníos, bheinn ceart, ach ní fhéadaim.
→
carraera
Chuala mé go raibh na carraeraí atá ar na bóithrí ag ceasacht páí an tseachtain seo ghabh thart, agus go raibh siad ag brath ar tabhairt suas mura bhfaighidís ardú. Tá siad réidh leis déarfainn. Séard a dhéanfar, na bóithrí a chaitheamh suas ar fad.
→
ceas
Fuair mise daba mairteola an tseachtain seo caite agus bhí sí ag fíniú. Níor chaith mé amach fós í fhéint a dtiocfadh aon cheannaí thart go gcuirinn ceas air léithe.
Tá sé ag déanamh cipiléireacht eicínt le móin le gabháil chun seachtaine, ach dheamhan mórán cosúlacht ar an bportach go raibh sé ann.
+
→
cleite
Níl cleite ar a cruit nach bhfuil tite dhi le seachtain (cearc)
TUILLEADH (1) ▼
I nDomhnach is gnaíúil an cleite comhrá atá agaibh gan bhréig. Cén bhrí ach go raibh sibh ar faoistin tá seachtain ó shin!
→
clóic
Théis a bhfuair sé d'amlú le seachtain, dheamhan clóic fós air (sraith fhéir) — níl aon stró fós air; níl aon bhaol lofa air.
+
Is coimhthíoch an aimsir í, le seachtain.
TUILLEADH (1) ▼
Tháinig na trí seachtainí nó an choicís seo a caitheadh an-choimhthíoch, agus sé is dóigh anois, go mbainfidh sé an ghealach seo as. Cáide go dté sí amach, ní mé?
Tá coimhthíos eicínt san aimsir le seachtain — aimsir ghártha fhiáin í. Bheadh súil le dea-aimsir an tráth áirid seo den bhliain, ach drochaimsir atá ann ina leaba sin (mar aidiacht is mó a baintear leas as an bhfocal, sa gcéill seo)
+
→
coirpéis
Bheadh cúnamh maith ar choirpéis an tí in imeacht sé seachtainí, ach an gaineamh agus na clocha a bheith ar bhall na háite.
TUILLEADH (1) ▼
Dhá bhfaighinn seachtain eile as éadan air, bheadh iarracht mhaith agam ar an gcoirpéis, ach ní mór alúntas a dhéanamh don aimsir bhriste.
+
→
cora
Bail ó Dhia ort! Ní bheadh aon ghair agat a dhul an chora agus an t-uisce atá caite le seachtain aige.
TUILLEADH (1) ▼
Níl cinneadh ar bith leob le faltanas agus aicis. Meas tú nár thóg siad an chora orainn an tseachtain seo caite, faitíos an ndéanfadh sí éascaíocht ná aicearra ar bith dhúinn anoir ar chuid (talamh) C. Uí Ch., an áit a mbíodh muid ag baint fhraoigh ann.
M'anam muise nach raibh aon chothromacan síne i mbliana ann, más in é do scéal. Nach bhfuil ceann faoi air ag báisteach ó tháinig an bhliain. Dheamhan seachtain bhreá a tháinig as a chéile ó Lá Fhéil Bríde seo caite.
+
→
cuideáin
Chuir mé an madadh sa gcaora chuideáin sin a bhí thuas i mbarr Sh. an lá faoi dheireadh, ach feicim thiar ar chuid (talamh) Mh. inniu í. Tá sí ag loiceadóireacht thart ansin le seachtain, agus is diabhlaí mór an t-ionadh nach dtagann aon tóir uirthi feasta.
TUILLEADH (1) ▼
Ní bheadh aon ghé chuideáin in éindí le na géabha s'agaibhse. Airím imithe le seachtain í, agus níl a fhios agam ó ardbhonnaíochaí an chat mara cá ndeachaigh sí, murab é an sionnach a tharlódh leis í.
Is diachta dhuitse céithireacht ná casacht a bheith ort — duine nár fhága an splainc (splanc) le seachtain. Is maith an chiall ag daoine é, a mb'éigean dóibh a dhul amach faoi dhoininn agus faoi dheallradh le seachtain. Tá ceart acub an slaghdán a bheith orthub ar chuma ar bith.
→
cóipís
Tá an oiread cóipíse agus floscaí aige, agus go mbeifeá tuirseach ag éisteacht leis in aon leathuair amháin. Sháraigh sé muid aréir, ag inseacht dhúinn céard a rinne sé le seachtain.
→
baile
Má tá sí ar ghort an bhaile fhéin, tá sé in am sin aici. Is fada an triomach é le sé seachtainí sa lá inné (báisteach)
+
→
bealach
Níor fhága an slaghdán bradach sin siúl an bhealaigh agam. Seachtain a bhí mé buailte síos leis, agus ba mheasa dhom é ná dhá gcaithinn bliain in mo leaba.
TUILLEADH (6) ▼
Díol cam air, an spreasáinín! Tá sé in ainm is a bheith a chúnamh dhom le seachtain, ach is mó atá sé sa mbealach orm go fada.
Is fada aríst, tá faitíos orm, go bhfeice tú i mbealach ná i ndearmad é, mura dté tú de mhaoil do mhainge 'na tí ag breathnú air. Buaileadh síos é an tseachtain seo caite agus beidh liostachas fada air mura bhfuil ag Dia.
Tá sé ag giorrú an bhealaigh le gabháil chun seachtaine agus ní bhfuair sé aon bhás fós ina dhiaidh sin. Nach áibhéil an seasamh aige é!
Ní bheidh mo bhealach go Gaillimh, an tseachtain seo — ní bheidh mé ag dul Gaillimh an tseachtain seo; ní bheidh aon ghnaithe Gaillimh agam an tseachtain seo.
Ní bheadh do bhealach go Gaillimh an tseachtain seo?; an bhfuil baol ar bith go mbeadh do bhealach go Gaillimh an tseachtain seo?
Má bhíonn do bhealach go S. Mh. an tseachtain seo, abair le M. Sh. mo bhairille a chur ar ais go bhfaighidh mé fhéin gnaithe dhó an tseachtain seo chugainn. Tá an garraí sin thiar le hathsprayáil agam.
→
bealadh
Níl aon ghnaithe amach againn leis an gcarr sin go gcuirtear bealadh air. Chloisfeá míle uait an scréachaíl atá air, le seachtain.
Dheamhan mórán ar fónamh a rinne mé an tseachtain seo, cé is moite de chreachlaoiseachaí beaga timpeall an tí, ach teastaíonn sin fhéin a dhéanamh.
→
crinn
M'anam go dtabharfaidh sé cnámh le crinneadh dhó an garraí a bheith críochnaithe amach aige i ndeireadh na seachtaine seo. Shílfeá nach mbeadh fairsinge ar bith sa gcúilín siúd atá gan cur, ach tá sé buan ina dhiaidh sin fhéin.
Is dhó is fusa a bheith ina chráisiléad: is maith í a ghreim agus a dheoch. Dhá gcaitheadh sé seachtain sa gCaladh Mór, ag cur aníos fheamainne ar a dhroim, deirimse leatsa go mb'fhurasta cur chuige. Sin é a bhainfeadh cuid den tsaill dhó.