Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

siar (100+)

 
abair
Ó dúirt agus gur dhúirt, níor cheart dó a dhul siar air. Seasadh fear lena fhocal
 
Chuaigh do sheanathair — go ndéana Dia trócaire air! — sna céadéaga. Bhí siad ar hob a leagan amach nuair a tháinig mothú ann in athuair, agus ghlaoigh sé ar do sheanmháthair agus ar t'athair. Chaith sé caint eicínt leo. 'Gheobhaidh mé bás suaimhneach anois,' adeir sé. Thit sé siar agus níor fhan deoir ann níos mó
 
Ní bheidh aon lá suaimhnis aige lena shaol aríst má phósann sé a hinín sin. Beidh sí rite siar aige i gcónaí idir dhá shíon lena bhánú — chuile fháfall nó chuile dheis dhá bhfaighidh sí, beidh sí go dtí é dhá shladadh
 
daba
Ara tá chuile dhuine siar ansin ag fáil an daba eile sin — an dole — ar feadh na bliana uileag, agus is cuma leo sin sa diabhal, ach gan é sin a bhaint dóibh (díobh). Dhá mbaintí, bheidís réidh le K. gan mórán achair. Dheamhan mórán gnaoi ag cuid mhaith acu cheana féin air, ach tá siad i bhfaitíos faoin dole ina dhiaidh sin
 
Bhí mé thíos ann lá anseo anuraidh. Domhnach a bhí ann. Bhí sí ag stróiceadh ag iarraidh a dhul síos chun bóthair. Ní ligfeadh an mháthair di. Bhí rud eicínt le déanamh: soithigh le níochán nó rud fánach ar aon nós. D'iarr an mháthair uirthi é a dhéanamh. Dhá bhfeictheá chomh daidhciúil agus a d'iompaigh sí ar a cois, agus siar léithe a chodladh. Dá mba mise an mháthair, bheinn dhá lascadh fhad is a gheobhainn teas ina craiceann. Bhí sí dochorraithe freisin, ach níor lig sí amach mórán dhó (dhe) liomsa
 
dáil
Teann siar i ndáil le Gaillimh. Beidh tú ar do mhian ceart ansin: neart cailíní, neart óil, agus neart pictiúir
 
dairt
"Feac do ghlúin agus déan sléacht agus cuimhnigh cé a chuir iasc ar linn; Cuimhnigh gurb é Rí na nGrást a rug bua ar Fhiannta Fionn; Bhí sé chomh maith dhuit a bheith ag caitheamh dairteacha leis an ngealaigh siar; nó ag sníomh gadrachaí de ghaineamh trá; Ná aon anam amháin dá bhfuil in ifreann íochtair; A thabhairt as aríst go brách" (As Argóinteacht Oisín agus Phádraig. Ó m'athair a thóg mé é)
+
Go bhféacha Dia ort a dhuine sin! Chuirfeadh sé sin dallach dubh ar Rí na Méaracán, ní hé amháin ortsa. Tá sé glanta leis anois i bpas eicínt siar go ndéana sé nead i gcluais duine eicínt eile. Níor chás duit é chor ar bith ó bhí sé chomh saor sin agat: coróin is punt. Deir siad gur thug fear as M. hocht bpunta dhéag dó ar an gcuntar céanna … fuair muis. Tugadh sé buíochas le Dia nach tuilleadh a thug sé dhó
TUILLEADH (1) ▼
Bhí S. gróigthe istigh chois an teallaigh agus chuile chosúlacht air go mba é a chaladh ar feadh na hoíche é. Nach diabhaltaí an dallach dubh a chuir an ceann eile air ina dhiaidh sin, nuair a thosaigh sé ag saighdeadh faoi, agus gur éirigh sé agus gur dheisigh sé an seanbhicycle nárbh fhéidir a dheisiú ar maidin má b'fhíor dó féin. Dheisigh a mh'anam, agus lasc leis an mbeirt siar ar an T. ag céilí
+
Siar leat a chodladh as an mbealach agus ná bím ag breathnú ansin ort in do dhall dúda le codladh
TUILLEADH (2) ▼
Is aige atá a údar a bheith ina dhall dúda le codladh. Fear ar bith a bhíos ina shuí le giolcadh an éin chuile mhaidin. Ach murach gur muid féin a bhí ar cuairt ann aréir agus go raibh ómós aige duitse, bheadh sé imithe siar a chodladh i bhfad roimhe sin. Bíonn sé ina shrainn ag an hocht chuile oíche. Tá sé chomh folláin leis an ngiorria. Is cóir adúirt an fear fadó: Téirigh a chodladh leis an uan agus éirigh leis an éan; Coinnigh do cheann agus do chosa tirim; Seachain na mná agus an t-ól agus go deo ná déan an t-athchodladh
Má tá tú in do dhall dúda anocht níl an milleán ag sroicheachtáil do dhuine ar bith ach duit féin. Rinne tú clogán streille den oíche aréir ag imeacht ag fálróid síos ansin ar bhóithrí, nuair ba cheart duit trí eadarshuth a bheith codlaithe agat. Ach mo léan! Seo anois. Ith suas do bhéilí agus siar leat a chodladh, agus fainic a n-éireodh an cleas sin duit aríst
 
dána
Cladach an-dána atá siar ansin — garbh, dásachtach, sceirdiúil
+
danra
Ní fhaca mé aon uaigh ariamh ba danra le déanamh ná uaigh N., go ndéana Dia maith air! Chuaigh muid siar ann ag an deich a chlog ar maidin agus ní raibh muid amach as an reilig go raibh an dubh ar an oíche. Bhí sí an-deacair in uachtar, agus nuair a theann muid síos, bhí leac ann — maistín de leic. Shíl mé go gcinnfeadh sí orainn a cur aníos dubh ná dath
TUILLEADH (1) ▼
Ní fhaca tú aon rud ariamh is danra ná bó le fata a dhul ina muineál. Bhain mise as bó liom féin cheana é gan fód móna ná ceo. Choinnigh Séan sin ansin dom í agus é ina scorach. Chuir mé mo láimh siar go dúdán inti. Ba chontúirteach an cleas le déanamh é …
 
Bhuail sé mé ar an daoradh teacht abhaile, ach bhí mé sa mbaile mar sin féin. Ba mhian leo a shárú siar in mo bhéal go raibh mé dóite, ach dheamhan dó ná dó. Bhí mé istigh ar an daoradh shular theangmhaigh sí liom
 
Más leatsa fear a fháil nach bhfuil daorbhasctha ina churachóir, gabh siar ansin thiar i S. agus faigh T. Th. Sin é an curachóir agat. Chonaic mé ag seasamh amuigh ar an meath mhóir ar fhaoitíní é, lá a raibh scoilb dhá gcur i dtithe istigh anseo: lá a raibh sé ag séideadh aniar aduaidh. Tabhair lá deannachtach air. Níor chorraigh sé go tráthnóna. Dheamhan an trólar a dhéanfadh na farraigí a bhí ann a bharraíocht — dheamhan é muis
+
Bhí na heiricigh (Protastúin) go dona an uair sin a dheartháir mo chroí. Ag imeacht le Bíoblaí agus le soup, agus dhá bhaint siar as na daoine le deachmaí théis sin. Ba bheag an cheart a bhí le fáil ag an Rómhánach (Caitliceach) an uair sin. Mo choinsias ba bheag. Nach cóir adúirt an ceann eile féin san amhrán: "'S go bhfuil an dlí ar fad acu ó mharaíodar Rí Séamas." Ní mé an faoi na deachmaí sin a rinneadh an t-amhrán do Chac i Mála a bhí siar faoi Chonamara … Ach ní hea. Ag iontú daoine a bhí sé sin. Níor mhaith dhuit é sin a lua siar in áiteacha ann fós. Chniogfaidís thú faoi
TUILLEADH (2) ▼
Tá chuile thiomsachán anois i dtoll a chéile, ach an méid féir ascaille a d'fhan i ngarraí Sh. Uí E. Ní bhacfaidh muid leis an scaipiúch sin sílim. Teastaíonn sé ón deachma. Bíodh sé aige. Ní éadáil ar bith dhúinn a dhul ag cur dhá aistir eile orainn fhéin, thríd na haistreáin sin siar, i ngeall ar an méid sin. Ach dá mbeadh sé istigh ar chlár na hiothlann, ní léir dhom go mbeidh aon áit lena chur. Cuirfidh a bhfuil againn mullach ar na cocaí. Cuirfidh agus beidh rud eicínt d'fhuílleach freisin
Is breá an scéal atá agat: go gcaithfear deachma na sláinte a íoc. Ach ní sásamh mór é sin domsa atá ar chúl mo chinn ansin thiar le coicís, agus mo chuid coirce scrúdaithe cheal a bhainte. Dá mbuaileadh sí mé uair ar bith eile sa mbliain, ach ní bhuailfeadh, ach go míthráthúil an uair is mó an chruóg. Diabhal mé go sílfeá gur haisteach an tráth de bhliain ag duine slaghdán a tholgadh: i mbrollach an fhómhair. Seo é anois an slaghdán caorach a raibh bean Chonamara ag caint air. Nár ba é amháin dó ar chuma ar bith! Cuirim leis í agus ní hí an óige í. Tá mé siar le obair mo bhliana i ngeall air
 
Níor chónaigh sé, go ndéana Dia grásta air, go ndeachaigh sé siar go tóin Chonamara gur thug sé aniar an churach sin as. Ba in í fhéin an churach dheacrach dó. Ba é an tríú huair é aige inti, nuair a chuir sé ar an gcarraig bháite í, agus bhí a chnaipe déanta!
+
Chaithfeadh sé gur ghearr dealaithe léithe í. 'Sí a chonaic mé ag dul siar agus mé ag teacht aníos an[...]. Nach gearr an mhoill a rinne sí. Ach cén mheanmna a chas aniar chor ar bith í?
TUILLEADH (1) ▼
Dhá ndealaíodh an bhruitíneach seo le na gasúir — shílfeá gur righin uaithi — b'fhéidir go mbuailfinn siar ar cuairt chugaibh. Ach dheamhan gair agam corraí anois. Tá anró le fáil uathu, go lige Dia slán na daoine!
 
dealbh 1
Chomh luath agus a chonaic sé a dhealbh ag teacht ar an tsráid, siar leis de rite reathach sa seomra agus as sin ní chorródh sé gur bhailigh sé leis aríst. Níl iarracht ar bith aige air, ná ní raibh ariamh. Is suarach an t-ionadh sin, lá is gur shíl sé é féin agus a bhean a chur in aghaidh a chéile. Ní shílfeadh duine ar bith a dhul idir lánúin phósta mar sin ach áibhirseoir de dhuine. Ach bíonn siad sin féin ann
+
dealg
Nuair a bhainfeá amach dealg ba cheart duit é a chaitheamh siar taobh cúl do chinn in aghaidh na tubaiste. Dá mba i ndán is go mba tairne a bheadh ann, séard a bhí agat a dhéanamh leis é a chur isteach i bhfata fuar agus é a leagan ar an drisiúr. Dhéanfá an cleas céanna leis dá mba i gcrúib bó a bheadh sé
TUILLEADH (3) ▼
Bhí gearrbhodach ag L. Sh. Ph. Níorbh fhéidir a choinneáil istigh, ach ag bóithreoireacht ó oíche go maidin. Bhuail sé agus mharaigh sé é, agus thug sé chuile dhíol air go minic. Chodlaíodh sé sa gcró leath na n-oícheanta an áit a gcuireadh an t-athair an glas ar an doras. Bhí bó aige le aghaidh lao an oíche seo agus b'éigean dó fanacht ina shuí dhá cionn. Tháinig an mac domhain san oíche. Ní bhíodh an t-athair ag cur araoide ar bith an uair seo air — bhí sé sáraithe aige agus gan maith dhó ann. Dar fiagaí dúirt sé an oíche seo leis gan drochmhúineadh ar bith: 'is fhearr leat ag bóithreoireacht agus ar do chuid drabhláis,' adeir sé, 'ná a theacht isteach in am, agus aire a thabhairt don bhó, i leaba t'athair bocht a bheith caillte anseo dhá cionn.' Níor dhúirt an stócach tada ach bualadh siar a chodladh. Chuaigh an t-athair a chodladh as sin go maidin. Nuair a d'éirigh siad ar maidin, ní raibh an gearrbhodach sa teach, ná ar an mbaile. Cuireadh tuairisc, ach ní raibh fáil in áit ar bith air. D'fhan mar sin go bhfaca siad suim aimsire agus gan tuairisc ná fairnéis air, ar an bhfad sin. Sin é an uair a scríobh sé as Meiriceá agus chuir sé céad punt abhaile ar aon láimh amháin. Bhí an-tsaothrú dhó ar an railway. 'Sé an focailín sin adúirt a athair a spadhar é, i gcruthúnas duit nach bhfuil lot ar bith nach mbeadh dealg chomh dona leis
"Chuaigh mé suas an bóithrín agus tháinig mé anuas an bóithrín agus fuair mé rud nach raibh mé a iarraidh"; "chuaigh mé siar an garraí agus tháinig mé aniar an garraí agus fuair mé rud nach raibh mé a iarraidh" (Tomhais — dealg)
Cá'il an áit agat le aghaidh caorach: sna breaclachaí sin siar ab ea. Cuir ann iad más leat do chuid olna a bheith ar na deilgne
 
Fuair tú deallradh maith anois, agus má tá mise ina dhiaidh ort, castar leat é. Ní raibh guth ar bith siar ansin ort, ach níor bheo thú ina dhiaidh sin go dtéiteá ann do do chailleadh féin
 
Deallraíonn sé é féin ag imeacht ag bóithreoireacht chuile oíche san aer. Ní theagann iamh air ó thiteas oíche ach siar agus aniar ó tigh Mh. Mh. go dtí tigh Mh.
 
deamhan 1
Dheamhan siar a ghabhfas sé muis
 
deán
Tá deán siar ó Órán agus bhí mé ag cur aníos feamainne ann lá, agus chuaigh an capall dhá báthadh sa deán, agus b'éigean dom mo sheanbhéice a ligean ar Mh. Ó hA. a bhí taobh thiar dhíom go dtógadh muid an capall
+
déan 1
Ní dhéanann sé gnaithe d'fhear bhocht a dhul rómhinic go dtí teach an ósta. Má théann beidh sé siar leis
TUILLEADH (5) ▼
Má chloisimse thú ag déanamh níos mó fuasaoide anocht, seolfaidh mé siar a chodladh thú
An mbeidh sé in ann é a dhéanamh siar — an t-aistear a chur dhe
Rinne mé siar go C. in imeacht leathuaire é
Tá ceann na céibhe casta aici. Is gearr anois go mbeidh seol déanta aici. Más ea féin, tá cóir siar acu
Tá a gcuid seolta déanta acu anois agus níl clóic ar bith orthu, mar beidh sí teann siar acu. Beidh pórtar ar na smuit ag na bádóirí sin fós anocht tigh Bh. na C.
 
Ag déanamh ar an gcailín atá sé seo siar. Is maith luath sa ló!
 
… Go dtabharfá geábh siar chomh fada le J. an ea? Siúráilte. Déan ann. Tuige nach dtabharfá! Cén buairthín barrtha atá ort
 
Tháinig siota agus bhailigh sí léithe a raibh de dheannach agus de bhileogaí agus de pháipéir ar na portaigh. B'aisteach an cosán a thóg sí: aniar tharainne, soir ar chuid Sh., síos ó dheas go dtí P. Mh., siar aríst ar roinn J., agus soir ó thuaidh ansin ar chuid Bh. agus ar roinn J. F., gur bhailigh sí amach ó thuaidh as ár n-amharc. Nuair a chuaigh sí chomh fada le J., d'fhuagair muid féin air — ní fheicfeá é lena raibh de dheannach ann — an sleán nua a fhágáil ina dhiaidh. 'B'fhéidir,' adeir sé, 'go dteastódh sé uaim. Nach ndeir siad go bhfuil móin sa mbruín fhéin.' B'uafás é an siota siúd
 
An gcloiseann tú an soinneán sin. Is gearr uaidh ráig anois, dar príosta is oíche dheannachtach í. Tá an t-ádh in mo chaipín nach amuigh fúithi atá mé. Fhóbair dhom a bheith scuabtha siar. Dá mbeinn, ba leis an áit thiar anocht mé
 
Dhá mbeadh déanamh maitheasa ann, ní ag mháinneáil (fáinneáil?) thart ansin ar feadh an lae a bheadh sé agus a gharraí thart cheal glantacháin. Fuair sé an saol róleisciúil san am a chuaigh thart; gan call dó buille ar bith a dhéanamh nuair a bhí lán tí acu ann. Ach bainfear siar as é anois ó tá sé ina aonraic
 
deara
Tá coimhthíos aige le chuile dhuine. Mura bhfeiceadh sé ach S. Ph. atá i mbéal an dorais aige ag teacht faoin teairse (tairseach), ghreadfadh sé amach an doras dúnta nó siar sa seomra. Chuir an misinéara faoi deara dhó a dhul ag an aifreann cupla uair ach níor thaobhaigh sé é ó shin
 
dearfa
Níl áit ar bith is dearfa dhuit a dhul ag iarraidh fataí anois ná siar don C. Dh. Tá fataí go barr bachall acu fós, más mian leo scaradh leo. Dheamhan a n-eiteodh M. thú, ná faoi chuid is mó ná sin
 
dearg 1
Cloch dhearg uileag atá sa mbóthar ó Chromghleann siar — clocha a bhfuil dath dearg orthu. Cineál eibhir
 
dearg 2
I dteannta a bhfuil deargtha aige, cén diabhal eile atá aige? Purláin an tí agus na breaclachaí sin siar ansin
+
dearmad 1
Mo dhearmad! Chuaigh mé siar ann ina dhiaidh sin aréir, agus fuair mé istigh romham é
TUILLEADH (2) ▼
Bhí dearmad eicínt sa gcuntas ach mise a bhí siar leis ar aon nós
Nach iad na deargdhiabhail anois iad, aistir a bhaint asamsa siar go D. an Fh. ar scáth na cupla scillingín dole sin. Bhí sé thiar romham i dteach an phosta ann, ach b'fhurasta a chomhaireamh nuair a bhí mé sa mbaile: chuile bhean ósta agus a hailp fhéin as. Orthu féin a bhí an dearmad. Ach cuirfidh mise geall gur beag an dearmad uathu a bheas orthu. Má chuireann siad scilling agat le cois, is maith luath a bheas leota de pháipéar amach ina coinne aríst, agus ní go teach posta Dh. an Fh. a chuirfeas siad é ach oiread! — moltanas ar fheabhas na Státsheirbhíse é seo
 
dearna
Má imíonn tú ar do dhearnachaí siar sna raithneachaí, dheamhan a bhfeicfidh sé dhíot. Cuir bealadh faoi t'ioscadaí nó beidh sé in do mhullach. Corraigh leat a fhleascaigh!
 
Sin é anois siar an bodach is deartháir don fhear a raibh tú ag caint faoi ar ball
 
deas 1
Is deas an aire atá a chuid laontaí a fháil uaidh. Diabhal bréag nach deas! A scaoileadh siar ansin siar sna breaclachaí raithní sin nó go gcailltear leis an ocras iad. Ansin tosaí ag rá nach mbíonn siad ag dul dó
 
Thabharfainn an leabhar go raibh déidín tite ag an luán cait seo agam an oíche faoi dheireadh. Bhí plaic ina bhéal agus gan í ag dul siar ná aniar, agus é ag cinnt air a caitheamh amach ná a bhéal a oscailt lena caitheamh amach. Bhí sé ag sníomh agus ag lúbadh agus a dhrioball ina bhior aige, gan mothú ar bith. Hé brí cén sórt ualach a bhí air chuir sé dhó (dhe) sa deireadh é. Dhá n-imíodh sé féin, is beag an chaitheamh ina dhiaidh a bheadh againn: is beag é a mhaith ná a mhaoin. Má tá eallach ar bith fairsing timpeall an tí seo, is cait iad. Bhainfidís an greim amach as do bhéal
+
deifir
Chonaic mé ag dul siar é le an-deifir. Diabhal a leithide de dheifir
TUILLEADH (1) ▼
Gabh siar roimh an sagart agus déan deifir a chur leis. Mura gcuire, ní bhéarfaidh sé beo air
+
déin
Gabh siar faoi dhéint Mháire — gabh go dtí an áit a bhfuil sí agus tabhair leat abhaile í. Ciallaíonn sé sin go minic, ach ní bheadh call a dhul an bealach ar fad scaití. Samhlaítear go mbeadh an duine ag déanamh ort, agus go gcasfaí dó thú ar phointe eicínt idir dhá cheann an bhealaigh
TUILLEADH (1) ▼
B'fhearr dhuit a dhul siar faoina déint. Casfaidh sí leat faoi bhealach
+
Thug sé gearradh [...]adhair dóibh siar chomh fada le tigh J. ach chinn air aon bhean a fháil ar an réim sin. Bhí sé ina ghamal sa deireadh. Baintreach as D. U. ab éigean dó a phósadh sa deireadh. Ba bhuí déirce leis í sin féin a fháil. Murach í sin, bheadh sé ar an trá thirim. Dheamhan bean faoin mbogha bán a phósfadh é ar aon nós — an strabhsachán bradach
TUILLEADH (1) ▼
'Sé an déirce fag ar bith a fháil anois — sa tír seo ar aon chor. Ach deir siad go bhfuil siad fairsing go leor fúthu siar
+
Siar in aice le deireadh na traenach a bhí muid
TUILLEADH (9) ▼
Breathnaigh siar i ndeireadh an sciobóil sin amuigh, agus b'fhéidir go mbeadh sé ann
Bhí deireadh an mhótair siar — chaithfeadh a thosach nó a aghaidh a bheith soir dhá réir sin
Seo é anois deireadh an aitinn. Níl aiteann ar bith uait siar
Coinnigh an meáchan roinnt siar chun deiridh. Tá sé ar fad faoina droim (ualach ar chapall)
Teann siar chun deiridh é. Beidh muid féin anseo
Níl gair láimh ar bith a leagan uirthi siar chun deiridh: siar ag an gcairín — capall
Bhí cúigear aige siar chun deiridh agus triúr chun tosaigh, agus murab in é díol mótar ar bith, castar leis é
Fan siar chun deiridh — in aice leis an deireadh
Chaith sé ceathrú uaire ag braiteoireacht, agus ag cartadh an phíopa siúd. D'oscail sé a bhéal ansin agus d'fheicfeá ag ligean siar a sheile é. 'Dheamhan a fhios agam fhéin,' adeir sé faoi dheireadh agus faoi dhó. Is mór dhá fhonn a tháinig orm failm de chic a thabhairt don phíopa
 
Ba mhaith deireanach inné — théis an seacht a chlog go hard — nuair a chuaigh sé siar
+
deis
Siúil siar chuig an gcéilí. B'fhéidir dúinn deis a fháil ar aon bhean
TUILLEADH (3) ▼
Ba mhaith liom deis a thabhairt dóibh thar is mar fuair mé féin. Ar an dá luath is a raibh mise deich mbliana d'aois, bhí mé ruaigthe amach ar aimsir. Thabharfainn scoil agus foghlaim dóibh seo, ach dar leat, níl siad an-ghafach leis an scoil. Bíodh acu. Iad fhéin a bheas siar leis, agus ní mise
Níl aon deis a (de) rath ar aon duine ar an mbaile seo, le dhul ag saothrú ar bhóithrí fós. Tá leath a gcuid fataí sa talamh gan baint. Sílim go bhfuil chuile dhuine siar le na fataí i mbliana thar is bliain ar bith eile. Tháinig an uair an-fhliuch
'Sé T. a chaith deis chuige an uair sin ar thug sé an boc dalba don bhall. Thug sé abhaile uileag muid an uair sin. 'Sé a bhí deas air. Nár chuir sé siar sa gcrígh dhriseachaí í. Dhá mbeadh an daoradh teacht abhaile thoir ag an D. Mh., ba bheag an stró orainn a bheith ann. Dheamhan stró muis
 
Dúirt sé nach raibh deiseacht ar bith san áit seo le hais na háite siar
 
deoch 1
Caithigí siar iad, nó go bhfaighe muid deoch an dorais
 
Ní raibh deoraí ar cuairt ann. Ghlac an dream seo siar fuath dhóibh ar fad le gairid. Ní thaobhaíonn aon dhuine acu chor ar bith anois é. Ach dheamhan is móide fearr dhóibh a thaobhachtáil. Mhearódh lucht cuart teach ar bith a mbíonn a dtaithí
 
dia 1
Ná raibh Dia le táilliúirí, murar buaileadh siar anseo inné iad!
+
dia 2
Lig sé an Aoine air féin gan a dhul siar ina choinne, agus ná raibh ann mura raibh sí díolta ag an bhfear thiar roimhe
TUILLEADH (3) ▼
Luan soir agus Máirt siar, agus tá an Déardaoin sonaí soir nó siar ─ duine a bheadh dhá pósadh, ní ceart di a dhul soir ach Dé Luain srl.
Amárach a bheas brat ag dul uirthi! Deir siad go bhfuil an Déardaoin sonaí soir nó siar
M'anam go bhfuil an Aoine in aghaidh na seachtaine agatsa ar chaoi ar bith. Tá tú ag dul siar anois le do leathghine buí a tharraingt ─ seanphininséara ag dul i gcoinne an phinsean
 
Ba diachta dó nár fhan sa mbaile. Is fada siar a thug a chosa é. Cár fhága tú an cunórtas ar ndóigh! M'anam féin muise dá mbeadh seisean buailte síos — nár lige Dia an fear bocht! — gur fada go gcuimhneodh J. Mh. a theacht aniar do shiúl a chos ag breathnú air. Tá baol beag air go deimhin
+
diaidh
Tá drogall an mhí-ádh air a dhul siar anois san áit a bhfuil sé ag dul: tigh na deirfíre. Féacha an chaoi a bhfuil cois i ndiaidh na coise eile aige. Choinneodh adhastar sneachta as anois é. Ní bhíonn grásta ar bith aige a theacht anoir thar cheann an bhóithrín chor ar bith … aistiúlacht. Deile?
TUILLEADH (6) ▼
D'fhéach sé ina dhiaidh siar agus chonaic sé an fear ag teacht
Bhí sé ag dul siar i ndiaidh a thónach ariamh ariamh nó gur tháinig sé salach ar an mboirdín a raibh na piontaí againn, agus chuir sé in aer é. Mo léan géar níor thairg sé deoch eile a thabhairt dúinn ina n-ómós, ná na gloiniúchaí a íoc le bean an ósta. Bhí sé spleách go leor, ach ba i ngan fhios dhá phóca sin
Tá tóin siar aisti, agus í caite amach i ndiaidh a béil, agus cromshlinneán uirthi … Céard nach bhfuil uirthi, ní ag baint fogha ná easpa aisti é
Shílfeá muise, go raibh imní air go mbeadh na buachaillí báire a bhí thiar ag doras an tseomra ag cláradh na mná, mar thugadh sé corrbhreathnú cráite siar i ndiaidh a ghualann. Sin é an sórt duine é. Dar leis, tá chuile dhuine sa bhfaire ar an mbean. Ní lena breáichte é muis, ach an oiread liom féin
Bhrúigh sé an maide láimhe i ndiaidh a chaimín siar ina bhéal
Chonaic mé carr ag dul siar inniu agus gan duine ar bith ina dhiaidh mura raibh duine eicínt ina chodladh istigh sa mbosca
 
"Chuir mé scéala siar aici go gceannóinn diallait ard; 'Sé an scéala a chuir sí aniar agam gur súgán saic ab fhearr" (lúibín a bhíos in Peigín Leitir Móir)
 
Dhá dheannachtaí dá dtiocfaidh an lá, bíonn foscadh eicínt ar na bóithrí seo, ach tá na bóithrí siar an-díbeartha críochnaithe. Ní bheadh a fhios agat dhá dtéiteá ar bhicycle san oíche ann nach amach i ndiaidh do mhullaigh i bhfeadán a chuirfí tú. Fuair mise mo dhóthain díobh
+
Ní fhaca mé a mhacasamhail i gcaitheamh an tsaoil ariamh, tá sé chomh díbheirgeach sin. Chuaigh sicín linn soir anuraidh sa ngarraí gleannach siúd aige taobh thoir daoinne (dínne, d leathan). Dheamhan a raibh a fhios againne céard ba cor di, ná go raibh sí ar a chuid chor ar bith. Is uair sna naoi n-aird a thaobhaíodh aon chearc linn é, mar ní thugann muid d'fhaisean dóibh a dhul ann ach a gcoinneáil ruaigthe taobh siar i gcónaí. Bhí mé ag gearradh cuid muc ar an tsráid théis am dhinnéir agus níor airigh mé ariamh a dheirfiúr m'anama thú, gur caitheadh an sicín anoir thar an gclaí le m'ais agus í dícheannta. Nár fhága mé seo mura raibh. Chuir sé féin a chloigeann thar an gclaí. 'Coinneoidh mise feoil libhse,' adeir sé 'mura gcoinní sibhse a (bhur) gcuid cearc uaimse.' Nár dhíbheirgeach an mhaise dhó sin é. Ní chásóinn chor ar bith í, dhá mbeadh millteanas le déanamh aici, ach ní raibh. Shílfeá go bhféadfadh sé a fuagairt agus a rogha rud a dhéanamh léithe dhá mbeireadh sé aríst uirthi. Dheamhan fuagairt muis, ach an cloigeann a bhaint anuas ón dúid di
TUILLEADH (1) ▼
Tá dream Mh. seo an-díbheirgeach i gcónaí. Níl sé mórán le mí ó shin — an bhfuil — ó leagadh na claíochaí anseo thiar. Thug T. Ch. píosa cainte don tsáirsint an uair sin, agus dúirt sé go raibh sé ar cuairt tigh Mh. agus nár chorraigh sé as go dtí an dó dhéag agus nár casadh aon duine ar an mbóthar dó ach mise agus P. Bh., agus gur siar a bhí a (ár) n-aghaidh. Mo léan géar bhí na póilíos istigh agam anseo ina dtine bhruite, agus chuaigh siad go bog agus go crua orm ag fiafraí dhíom cá raibh mé ag dul. Choinnigh mé féin ag nathaíocht leo, agus níor lig mé amach tada go raibh siad i bpiolóid cheart agam. Is ansin adúirt mé gur ag fanacht taobh amuigh a bhí mé le N. go dteagadh sí amach as tigh Mh. Bh. Bh. Bhí a fhios ag T. Ch. go raibh sí istigh ann chomh maith liomsa atá pósta aici, ach dar leis féin go gcuirfeadh sé in adhastar an anró mé ina dhiaidh sin. Agus an bhfeiceann tú an t-agús a chuir sé ann: go raibh a (ár) n-aghaidh siar, arae mura dtéadh sé ag déanamh bréag ní raibh aon ghair aige a rá go raibh muid ag dul siar. Níor chuir mise luach leithphínne as don fhear chroí ariamh ach tá an aicis aige dhom ina dhiaidh sin faoi nach bhótálfainn dá dhream
+
díbir
Dhíbir an madadh na caoirigh siar amach
TUILLEADH (2) ▼
Díbir romhat siar an t-asal sin pé ar bith cáid atá tú ag dul
Cuir díbirt ar na cearca sin siar amach agus ná déanaidís cis ar easair de na cupla súileog céadfhómhair sin théis ár n-anró.
+
Tá aos óg an bhaile seo ródhícheallach ar fad. Meas tú nach bhfuil na máithreachaí bainte amach as bun an chlaí sin thíos acu ag caitheamh cloich neart leo. Níl breathnú siar ar bith acu a raibh d'anró ormsa ag déanamh an chlaí sin
TUILLEADH (1) ▼
Thug mé liom siar sa gceapaichín oinniúin sin thiar é tráthnóna nó go nglanainn í. B'éigean dom a theacht aniar le mo phíopa a dheargadh, agus chuir mé fainic air gan drannadh le na hoinniúin. Mo léan géar ar a dhul siar dom, ní raibh oinniúin ná salachar ach an oiread le chéile fágtha sa mullach aige! Sin é atá dícheallach agat!