caint (100+)
+
→
abair
Dhá mbá é an Seóigeach a bheadh ag caint déarfainn fear maith leis, ach an scráibíneach sin = déarfainn go mba fear maith é
TUILLEADH (1) ▼
Deirimse go dtug P. Mh. Uí Fh. éitheach má chaith sé an chaint sin
+
→
céadéaga
Chuaidh S. Bh. a bhí annseo thoir ins na céad-éagadh. Sílimse go raibh sé as cionn cláir an uair a shuidh sé aniar aríst agus a rinne sé caint eicínt. Ar an dá luath agus ar tugadh deoch dó, shéaluigh sé
TUILLEADH (2) ▼
Bhíodh an-chaint ar dhaoine a dhul ins na céad-déaga fadó, ach ní chloisfeá caint ar bith anois air. 'Sé'n chaoi a raibh siad an uair sin, ar an dá luath agus a bhfeicfidís ualach ar bith ag teacht orra, chuirfí na h-ordógaí orra ar an bpuínte. Badh é a scil ann é, badh é sin
Chuaidh do shean-athair — 'ndéanaidh Dia trócaire air! — ins na céad-déaga. Bhí siad ar thob a leagan amach an uair a tháinig mothú ann in ath-uair, agus ghlaoidh sé ar do shean-mháthair agus ar t'athair. Chaith sé caint eicínt leo. "Gheobhaidh mé bás su(a)ímneach anois," adeir sé. Thuit sé siar agus níor fhan deoir ann níos mó
+
→
dá
Tháinic dhá chroí dhom nuair a chuala mé ag caint thú = luthgháire
TUILLEADH (2) ▼
Níor dhúirt sé dhá fhocal cainte ar feadh na h-oiche
"Dhá dtrian cainte ag lucht póite"
→
dádach
Nach beag an náire atá ar an sean-dádach sin a bhfuil clann inghean suas in a gcailíní óga aice a bheith ag imeacht agus rachmall pósta uirre aríst. Dheamhan maith ag caint
+
→
daidhce
Má theigheann tú di ar an mbealach sin ní chuirfidh tú uirre ach daighce, agus beidh muid gan Murrchadha gan Maghnus annsin. Abair mar seo léithe gur tháinig muid fiche míle bealaigh chuig sochraide agus go bhfuil fiche míle eile le dhul ar ais againn agus go bhfuil "bicycle" briste orainn. Tosuigh ag dilleoireacht. Maistín maith í. Tá na seacht n-aithne agamsa uirre, agus sin é an fáth go mb'fhearr dhuitse a dhul 'un cainte léithe. Ní móide go n-eiteochadh sí thusa faoi dheoch, ach má chaitheann sí in a ceann é, ní thiubharfadh sí deoir do dhiaumhlach
TUILLEADH (1) ▼
Ní raibh an ceann céadna ariamh gan an daighce agus an stodam a bheith air. Is fadó cheana nach raibh sé ar siubhal (ag troid). Sin é an suaimneas is fuide a chonnaic mé é a dhéanamh ariamh. Ach b'fhurasta aithinte dom an oíche cheana agus an chaint a bhí air, go mbadh ghearr uaidh (go dtosuigheadh sé ag troid)
→
daigh
Tá faitíos orm an doigh sin a theagas air, gur ó chancar í. Tá cancar a mhic ó ar leath do thíre. Níl innseacht ar bith ar a bhfuil ag fáil bháis leis anois, agus ní bhíodh caint ar bith fadó air
→
dáil
Bhí sé indáil le briste de'n obair, marach an chaoi a ndeacha mise 'un cainte leis an "mboss"
+
→
dáimh
Dáimheannaí as éadan iad sin. Tá siad fighte fuaighte le 'chuile dhuine sa tír, de réir gaol a's cleamhnais. Ní maith dhuit aon-cheo a rádh le aonduine as a gcomhair ar chaoi ar bith. Bíodh a fhios ag 'chuile dhuine cá mbeidh sé ag caint
TUILLEADH (2) ▼
Is dual dáimhe agus daoine di cúl a cainte a bheith léithe. Níor leig a máthair aonduine thairti ariamh gan sclamh a bhaint as
Níl aon-mhaith dhuit a bheith ag caint mar sin. Níl gaol dáimhe ná dúthchais ag an rud sin leis an scéal ar ball. Scéal ann féin é sin. Níl an Government ná dream ar bith eile indon tada a dhéanamh faoi sin, nó go ndéanaidh na daoine fhéin é
→
daingean
Tá tú ag caint go daingean anois = diongmhálta, cinnte, teann; ar bhealach a dtiubharfá len a innseacht go raibh fút an rud a bhí tú a rádh a dhéanamh, nó go ndéanfá maith de do rún
+
→
dairt
Tá caint an-chruadh i scéal atá ag M. C. Níl in Argóinteacht Oisín agus Phádraig ach caitheamh dairteachaí len a ais. Ní thuigfeá cuid de'n chaint siúd beag ná mór. Sean-liagáistí móra atá ag an gC.
TUILLEADH (1) ▼
Bhí sé thíos annseo thíos oíche aonaigh agus braon maith ins an gcoiric aige. Má bhí féin bhealuigh sé an teanga aige. Bhí ruibh na cainte ceart air. D'ionnsuigh sé an fear thíos faoi nach raibh sé ag pósadh. "Tá gabhaltas maith go leor agad" adeir sé "ach is gearr go mbí sé in a stupóig ort cheal a shaothruighthe. Breagh nach bpósann tú agus gan a bheith in do phlíoma annsin, isteach agus amach ag cothughadh an dá splainc sin. Gheobhfá bean dhá mbeadh sé de ghus ionnad fhéin í a iarraidh." Níor labhair sé ar a inghin féin, ach is ag baint dairteachaí aige sin a bhí sé. Bheadh sí le fáil ag an bhfear thíos ach a h-iarraidh. Is beag nach'r thiomain sé air í. Ach 'ar ndú mo léan ní chorróchadh cannda "gelignite" an fear thíos as an gcúinne
→
dall 2
Ní raibh aon-ghoir agamsa tada a rádh. Bhí mise dall críochnuighthe ar an scéal. Ní raibh a fhios agam ó Fhlaithis Dé cé faoi a raibh sé ag caint
Ní bheadh lá maitheasa dhuit ag caint faoi rud[aí] mar sin le muintir na tíre seo. Dallaráin chearta iad. Éistfidh siad leat, beidh siad dhá leigean isteach i gcluais, agus amach ins an gcluais eile. Sin é an cha[oi] a bhfuil siad
+
→
damnaigh
Damnú síorruidhe air agaibh mar phósadh, caithigidh suas feasta é. Tá sé in am agaibh a gceart cainte a bheith déanta agaibh faoi.
TUILLEADH (2) ▼
Dhamhnóchadh an ceann céadna thú le caint agus cabaireacht. Dheamhan iabh a theagas ar a béal ó mhaidin go faoithin ach in a claibín muilinn mar sin ag síorádh léithe. Ach cá bhfágfadh sí é ach an oiread le scéal
Leig dhó fhéineacht ar fad agus ná tarraing ort chor ar bith é! Má thugann sé aghaidh a bhéil orainn damnóchaidh sé muid. Tá ruibh na cainte ceart air anocht
+
→
dán
Sin í an chaint atá ag luighe le dán = dhá mbeadh amhrán nó píosa filidheachta ann agus truailliú i gcuid de'n chaint, gan an rannaidheacht a bheith ag luighe le chéile, agus dhá dtugtaí leagan eile air i riocht agus go mbeadh an rannaidheacht nó an chiall cheart ann, déarfaí an rud sin; nó má chuirtear focla isteach in amhrán, i scéal nó eile a theagas salach ar bhithin an scéil, nó má thugtar údar contráilte faoi scéal nó amhrán nó sean-fhocal nó a leithide sa gcaoi nach mbeidh an chaint ná an chiall ag luighe ceart le chéile, "ní bhíonn sin ag luighe le dán" ach oiread
TUILLEADH (9) ▼
Níl cuid de'n amhrán sin ceart agad. Níl an chaint ag luighe le dán — ag luighe le chéile ar chuma eicínt. D'aithneochainnse ar an bpuinte nuair a bheadh amhrán ag luighe le chéile
Ní mheasaim go bhfuil an chaint sin ag teacht le dán chor ar bith. Nachar dhubhairt tú cheana gur báthadh é. Má báthadh cé'n chaoi a bhféadfadh sé a dhul isteach i dteach an scolóig … ó tuigim anois thú. An darna mac a báitheadh. Huga leat
Siúd é a mbeidh a chuid cainte ag teacht le dán. Nach hé atá indon an craiceann a chur ar scéal!
Níl aon-mhaith dhuit ag caint. Feiceann tú féin nach bhfuil bualadh an ghráinne eorna ar dhánta na talmhana. Cá'il sé. An bhfeiceann tú an spleodar a chuir sé (poitín) sa seanduine sin thiar: nuair a bhí aige a bheith ag cur brat na scaball (taiséadaigh) faoi réir dhó féin, gur bhuail sé amach ag iarraidh mná. Céard eile atá indon é sin a dhéanamh fiafruighim díot
Sílim féin gur bunscéal é indán (/ɛ̄ ɴān/) sin. Níl indán ar bith ann, ach go gcaithfidh daoine a bheith ag caint
'Sé an chaoi a bhfuil an scéal sin má eirigheann rud duit le do chiontsiocair nó le do chionfaillighe féin, ní raibh ann ach go raibh sé indán duit. Sin caint ar sreath, adeárfainnse. Chonnaic mé laogh le T. Mh. annseo thuas dhá chailleadh le buinneach anuiridh. Ó'n lá ar bhuail sí é, go dtí an lá ar thug sí léithe é, dheamhan thiomanta purgóid ná buidéal a thug an fear sin do'n laogh sin, ná go fiú's a chur ar mhalrait féir ní dhéanfadh sé. Bhí mé féin agus é féin annsin thuas chois an chlaidhe ag breathnú air ag fáil bháis. "Ní raibh aon-dán eirghe dhó" adeir sé. "'Séard a bhí le déanamh leat" adeirimse "chúig bhliana príosúin a dhul ort"
Má tá indán agus go bhfeicfidh mise thú ag caint le ceachtar aca sin, tiubharfaidh mé dual na druinne dhuit
Má bhí indán agus go raibh sé le pósadh, breagh nachar phós sé, agus gan a dhul ag tarraint slí chainte air féin agus gan a fhios sa diabhal cé'n fáth
Má tá indán agus gur chuir sé bréag de'n tsórt sin ar ghearrchaile gnaoidheamhail ar bith, ní raibh mion-mulóg dhe a fhágáil indiaidh a chéile. Ro-mhaith a bheadh sé aige ná ag duine ar bith eile a chaithfeadh a leithide de chaint
+
→
danra
An bhfaca tú aon-fhear ariamh is danra ná é, ar thada a rádh leis. Bhí mé lá thiar in éindigh leis i gC. Ch. Bhí an oíche ag teacht orainn agus muid i bhfad ó bhaile. Níor tháinig iabh ar a bhéal i gcaitheamh an lae ach ag caint ar a dhul abhaile, nó gur tháinig an tráth len imeacht. Annsin níor fhan smid ar bith aige faoi. An uair a chonnaic mé féin dhá leigean ro-fhada é ins an deireadh, d'iarr mé air a theacht. Spréach sé. Shílfeá gur mó dhá fhonn a bhí air a dhul do mo lascadh féin. Ní raibh goir agam an baile a shamhlú leis, gur tháinic sé dhá thoildeona féin ins an deire.
TUILLEADH (1) ▼
Bail ó dhia ort féin agus ar do chuid feamainne! Chaith mé dhá eadarshuth ag tuineadh leis ó mhaidin, ag iarraidh é a thiomáilt (thiomáint) síos 'na chladaigh thar agus a chuid feamuinne a bheith sciobtha ag an tír. Ach bhí sé cho maith dhuit a bheith ag caint le dris le bheith ag caint leis. Ní chorróchadh geanntrachaí (uathaidh — ding) as siúd é.
→
daoire
Tá an chaint sin ceart go leor. Bhí earradh ar bith a bheitheá a cheannacht ar a dhaoirse le linn an chogaidh cheana. Ach níor thaise do'n rud a bheitheá a dhíol é. Bhí lán laidhre ar ghamhainín, ar mhuic, ar chaora agus ar 'chuile shórt nídh. Breathnuigh ar na h-aontaigh anois. Dheamhan ar fiafruigheadh dhíom cá raibh mé ag dul le trí aonach. Tá láimh na dóghadha ceart go leor, ach ní fheicim cá'il láimh na tárrthála
+
→
daol
Daol droch-mhúineadha agus neart maistínteacht' atá anois uirre. Déarfá nach mbeadh sé éascaidh í sin a bhearradh ar ala na h-uaire! Ach míneochaidh sí síos ar ball agus féadfaidh tú caint a chur uirre má tá aon-spéis agad innte
TUILLEADH (1) ▼
Cé'n sórt daol a theangmhuigh léi agus a theacht ar cuairt annseo thuas indiu. Níor facthas cheana ann í le saoghal agus aimsir. Dubhairt sí liom féin dhá bhliain go h-am seo — lá a raibh mé ag caint léi i dteach an phosta — dheamhan a cois ná a cnáimh a thaobhóchadh iad an dá lá agus a bheadh sí beo aríst.
→
daor 1
Ba daor an dá fhocal cainte air iad. Múinfidh sin é greim a choinneál ar a theanga aríst. Is cóir adeir siad gur ar adharca a bheirtear ar na ba agus ar theanga ar na daoine
Níl T. daor-bhasctha chor ar bith marach go mbuaileann an oiread fonn cainte é scaithtí, agus nach gcuimhnigheann sé a dhul ag a ghna (gno) chor ar bith. Dheamhan mórán gaisce ar an mac eile. Bheadh sé mí ingarrdha agus ní fheicfeá creachlaois ar bith i ndiaidh a láimhe. Bhí sé ag gort-ghlanadh annsin thuas anuiridh agus níl a fhios ag Dia ná duine ar chríochnuigh sé an garrdha ariamh nó ar ghlan sé thar dhá iomaire thiar le bóthar. Glanadh nó ná glanadh níorbh fhearrde an gort é ar aon-chor. Loic a raibh ann
+
→
de
Feóil ar maidin agus feóil trathnóna agus feóil in am dinnéir! Diabhal mé gur shíl mé ar an gcaoi a raibh sí ag caint gur stiallógaí feola a bhí de dhíon ar an teach aice!
TUILLEADH (1) ▼
Bhí an iomarca den chaint aice. Sin é a d'fhága réidh í
+
Tá caint aige agus ní hí an deáchaint í = droch-chaint, gáirsiúlacht, nó gráiscínteacht a bhíos ar siúl aige. (Tá leagan den tsórt seo coitianta i gcaint agus an chiall bhunaidh le dea ann .i. go maith, no cráifeach)
TUILLEADH (2) ▼
Má tá caint aige ní deachaint í (caint ar fónamh). Bá mhinic len a chineál an droch-bhéal a bheith orra
Ní raibh aon-droch-shúil aige, ach an deáchaint a bhí aige. M'anam dhá mbeadh sé ag caint le S. thíos go n-innseódh sé dhó cé hé fhéin gan frapa gan taca. Mo chreach mhaidne is air nach mbeadh an mhoill
+
→
deachma
Bhíodh ar an daoine deachmaí a íoc roimhe seo, ach ní fhaca mise ariamh iad. Ní raibh mé beirthe ná go ceann dhá fhichead bliain in a dhiaidh. Ní mó ná m'athair — go ndéanaidh Dia maith air — a chonnaic iad. É sin féin, ba tanuidhe é déarfainn. Ach chuala mé sean-daoine ag caint orra. Tá sé na cianta cairbreacha ó a bhí na deachmaí sin ann — nach bhfuil?
TUILLEADH (4) ▼
Chuala mé caint orra — na deachmaí atá tú ag rádh. Bhí a leithidí ann a mhaisce. Deir siad nar h-íocadh iad sin ariamh gan ár agus fuil. Do'n teampall gallda a bhí siad ag dul. Chloisinn S. Mh. A. ag cur síos air fadó, gur chuala sé ag a shean-athair go raibh siad ghá gcruinneál thiar annseo uair ar Dhúithche an Ch. Bhí póilíos ann ar chuma ar bith, agus rún aca a mbaint amach de'n bhuidheachas. Chruinnigh tír agus talamh ann, le pící, le corráin nó arm ar bith ba túisce aca. Chuala an sagart a bhí annseo thiar é. Níl fhios agam cé'n sagart a bhí ann ins an ám. Bhuel tháinig sé aniar ar chuma ar bith. Chuaidh sé 'un cainte lena póilíos agus lena báillí. Marach go ndearna sé eadarscán an lá sin bheadh cuimhne air. Bhí muintir na h-áite líomhtha ceart ag achrann. Dheamhan a fhios agam féin ar mhaith siad na deachmaí dhóib, nó nar mhaith, ach níor tóigeadh aon deachma an lá sin. Ní mheasaim gur tóigeadh ná níos mó, ach leisce na bréige níl a fhios agam ar tóigeadh nó's nar tóigeadh … Tá sin céad bliain go láidir. Ara tá agus i bhfad len a chois. Bheadh sé sé scóir nó seacht scóir blianta ó a bhí sean-athair Sh. Mh. A. in a mhaith — dhá mbeadh sé taobh leis
Tá na h-easconaí locha agus na h-easconaí srutháin an-cheart le n-ithe. 'Siad an bheatha is blasta iad a chaith tú ariamh dá mbeirtheá ins an gcochall orra, uair ar bith uait amach anois. Níl cinneadh go deo leo a mhic ó. Ach na lúbógaí eile sin. Ní fiú do sheacht mallacht iad. Ní raibh le déanamh agad leo sin ach a dtabhairt do'n deachma. Bheadh consaeit ("conceit": col) agam féin leo ar fad. Bheadh, bíodh a fhios agad, agus le concar. Ní raibh aon-ghnaoi agam orra ariamh an uair a d'fheicfinn ag teacht isteach marbh de'n charraig iad. Marach leisce a bheith ag baint chainte amach, 'séard a dhéanfainn leo a gcaitheamh amach aríst ar an tsráid. Is mór an úis (uais) iad
Bíonn fuasaoid mhór uirre ar an aimsir seo: scoilteachaí, coiliocum, altraid chroidhe, agus cá'il an t-anshógh nach mbíonn uirre. Ach caithfidh 'chuile dhuine deachma na sláinte a íoc. Deirimse leatsa dhá mbadh í an Inid a bheadh ann agus caint ar chorr-starróg a beith ag corruighe, go mbadh bheag an éagcaoineadh a bheadh uirre, ach í in a suidhe suas annsiúd agus gob uirre fé'int a gcloisfeadh sí aon-chlascairt ag toidheacht ag iarraidh na h-inghíne. Sin í an ceann céadna — hébrí céard a bhéas uirre — nach leigfidh aon-lúib síos in a gnaithí.
Is breagh an scéal atá agad: go gcaithfear deachma na sláinte a íoc. Ach ní sásamh mór é sin domsa atá ar chúl mo chinn annsin thiar le coicís, agus mo chuid coirce scrútuighthe cheal a bhainte. Dá mbuaileadh sí mé uair ar bith eile ins an mbliain, ach ní bhuailfeadh, ach go mí-thráthamhail an uair is mó an chruadhóg. Diabhal mé go sílfeá gur h-aisteach an tráth de bhliain ag duine slaghdán a tholgadh: imbrollach an Fhoghmhair. Seo é anois an slaghdán caorach a raibh bean Chonamara ag caint air. Narba hé amháin dó ar chuma ar bith! Cuirim leis í agus ní hí an óige í. Tá mé siar le obair mo bhliana in geall air
D'íosfadh sé le gearabalacht mar sin thú, agus shílfeá go mbeadh sé dháiríre. Ní fhaca tú aonduine ariamh a bhfuil cúl a chainte leis, mar atá leis. Ach dhá dteagthá ina línn nó dhá n-iarrfá aon-cheo air, dheamhan duine in Éirinn is soilíosaí ná é. Th'éis cho h-amscaí agus atá sé tá deáchroí aige ina dheidh sin.
→
dealbh 2
Ní dhéanann sé nídh dhár dhealbh an ghrian anois, ach gróigthe ar an sconnsa beag údaidh, ag cur carra chainte ar an bhfear anoir agus ar an bhfear aniar. Go deimhin 's go dearbhtha, is aige atá saoghal an duine uasail
+
→
dealg
Is gangaidighe é an dealg múnlaigh ná dealg ar bith eile dá bhfuil amuigh agus tá sé mar sin le focal an amadáin. Chonnaic tú leath-leadhb go minic nach mbeadh éirim ar bith in a chuid cainte, ach 'chuile dhuine ag magadh faoi. Bhí sé annsin thiar ag P. M. Sin é a bhí indon an gob géar a thabhairt uaidh an uair a thogróchadh sé é. Ar chuala tú ariamh céard dubhairt sé le P. G. …
TUILLEADH (2) ▼
Ba dealg ins an mbeo ionnam an chaint a chaith sí (fc. tairnge)
Bhí sé ag caint leis go sládrúsach agus a dhealg sáithte ann ag iarraidh a chur dá chois = A dhealg sáithte ann = é in a éadan; greim docht aige air i riocht agus nach mbeadh aon-ghoir aige imeacht uaidh; é ag déanamh uisce faoi thalamh air; é i dteannta aige, agus gan é de rún aige an ceann eile a leigean uaidh go ndéanfadh sé an feall air
Dheamhan gar (maith) a bheith ag caint! Má rinne sé sin anois d'imigh an diabhal craithte air
+
→
déan 1
Bhuailfeá-sa S. B. b'fhéidir! Dhéanfá rud go deimhin! Dhéanfá caint!
TUILLEADH (4) ▼
Níl cinneadh ar bith len a ndéanfaidh sé de chaint má leigeann tú leis
Rinne sé caint mo léan!
Ná déan níos mó cainte anois. Tá fuighleach ráidhte agad
Ní mian leis gan an chaint a dhéanamh uilig é féin
Lá de na laetheanta deannachtacha sin idtús an Aibreáin a bhí ann: laethantaí na sean-bhó. Bhí mé ag fódú súileog fhataí i ngarrdha Mh. G. Ar éigin saoghail a bhí mé indon seasamh ar an iomaire idir dhá ráig. Shanntuigh mé míle uair a dhul abhaile, ach déarfainn liom féin aríst an uair a d'fheicfinn fáfall beag triomaigh aige go mbaininn scathamh eile amach. Tháinig P. anuas an bóithrín agus chuir sé carra chainte orm. "Cá'il tú ag dul" adeirim féin. "Síos ar snámh" adeir sé. Shíl mé féin gur ag déanamh grinn a bhí sé, gur chuala mé aríst ag dream a bhí síos ag an gcladach narbh eadh. Ní raibh sé seachtain ó'n lá sin go raibh sé i mBéal Átha na Sluaighthe (ins an ngealtlann)
+
→
deara
Dar príosta bhí mise scathamh fada ag caint leis, ach níor thug mé na cnaipí faoi ndeara. Ach níl rath ná righeacht liom mar sin. Ní duine meabhrach mé.
TUILLEADH (2) ▼
Is gránna an chaint atá ort. Má thugann tú faoi deara dhuit féin a bheith ag rádh cainteannaí gránna mar sin, greamóchaidh siad duit agus cinnfidh ort eirghe asta amach annseo. Déanfaidh tú do leas, má ghníonn tú aithrist ar chlann T. Sh.!
Thug sé faoi deara dhó féin a bheith ag caitheamh "feaigs" thuas ar an "scím" (móna) anuiridh, agus tá sé ag réabadh dhá n-iarraidh ó shoin. An lá nach mbeidh siad aige, bíonn súnás ag imeacht air. Ní bhíonn focal de'n chaint uaidh
Thóigfeadh sé siúd lúib ar stoca cho maith le aon-bhean ins an tír. Ní deaslámhach go dtí é a mhic ó. Bhí sé ag déanamh gaisce annseo thoir anuiridh gurb é féin a chniotáil 'chuile phéire stocaí dhár chaith sé le cúig bhliana agus dheamhan asna de M. B., mar tá cúl a chainte leis, nachar thug piteoig air!
→
deifir
Deifir ag an deamhan ort! (deifir as ort! agus rl.). Breagh nach ndéanann tú deifir mar sin agus gan a bheith ag caint fúithe
→
deilín
Siúd í atá indon an deilín cainnte a chur amach dá croí. Caint a mbeidh craiceann ceart uirre. Má tá easba uirre ní easba fios a labhara é. Ní dhá changailt ná dhá cho changailt a bhíos sí
+
→
deimhin
Go deimhin dhuit tá caint aige
TUILLEADH (2) ▼
Dhéanfadh sé rud go deimhin! Níl aon-chíos ar an gcaint 'ar ndú'!
'Deimhin is deas an chaint atá ort!
+
→
déirce
Thug sé coicín féir do Sh. anuiridh agus rinne sé an oiread cainte dhá mhaoidheachtáil air, agus dhá mbadh chruach óir a bheadh ann th'éis gurb ar thalamh S. féin a bhain sé é. Déirce dhá chuid féin do'n amadán 'ar ndú'. Tá sé ag baint bearraidheacha de Sh. Cá'id an talamh sin aige anois gan pighinn gan bonn?
TUILLEADH (1) ▼
Go bhfoiridh Dia ar do cheann a ghiolla sin. Má bhíonn tú i gcleitheamhnas na bulóige siúd, 'sé'n déirce tada a fháil uaidh. Diabhal mé go sílfeá gur in aisce a bheitheá dhá iarraidh air, dhéanfadh sé an oiread sin cainte faoi
+
Ag caint ar phúcaí 'chuile ré soluis. Nar chomhnuighidh sé go mbeiridh sé ar dheireadh ort!
TUILLEADH (7) ▼
Ní theagadh iadhadh air le mo chuímne ach ag caint ar an mbás, agus chreidim an rud a bhíos dhá shíor-luadh go dteagann sé isteach 'san deireadh. Tá sé féin imighthe anois, an duine bocht!
Deir tú leis a thosuigh ag caint liom faoi dheireadh
Rinne sib an claidhe faoi dheireadh th'éis cho fada agus a bhí sib ag caint air
An cléireach a raibh mise ag caint leis faoi dheireadh, ní thiubharfadh sé saoradh ná séanadh dhom faoi. Thosuigh mé fhéin ag bagairt phóilíos air, ach ba shin é a raibh de mhaith ann …
Ní raibh aon-chaint air sin 'san bpáipéar faoi dheireadh a tháinic againne
Chaith sé tamall mór ag caint leis an lá faoi dheireadh
Tháinic sé isteach annseo an lá faoi dheireadh, agus hébrí cé'n sórt caint a bhí ar siubhal aca sin tháinic buile chatha air nach ndeachaidh na daoine ag bhótáil
+
→
deis
Bhí mé istigh tigh S. G. trathnóna agus go deimhin má 'bhíos féin bhí deis chainte (stiúir nó slis chainte) ar Mh. Bhí sé ag scilligeadh bréag mar a bheadh Dia dhá rádh leis. Is iongantas liom go seasann a theanga dhó chor ar bith ar an gceird siúd.
TUILLEADH (11) ▼
Níor chuir sé aon-deis chainte air féin fós. 'Leabharsa an uair a chuirfeas beidh sé in a aimsir. Fan leat
Nach air atá an deis chainte! Tá rosc an fhile ceart air. Ní innseochadh sé sin anois smid de'n fhírinne dhá mbeadh sé ag cur dhó seacht lá na seachtaine
Shíl mé go n-imeochadh sé an uair a chorruigh J. T. ach mo léan deacrach, ní raibh sé ach ag cur deis chainte air fhéin an uair sin. Dheamhan imeacht ná go mbeadh sé in a lá gheal dhá bhfaghadh sé ugach ar bith fanacht
Ara cé'n chaint sin ort? Níl deis phósta ar bith ormsa. Fear agus a dhá láimh cho fada le chéile. Go dtugaidh Dia ciall duit a dhuine sin
Ní mórán de dheis a chuir sé ar na bróga th'éis ar bhain siad de chaint amach. Breathnuigh uirre sin. Nach bhfuil sí ag eirghe ó bhonn aríst. Mo choinsias tá
Níl aon-mhaith dhuit ag caint ar an rud sin anois. Indiaidh a chéile a déantar na caisleáin. Tá do dhíol de theach agad faoi láthair. Fan go dteagaidh sé ar do dheis agus déan ceann annsin. Ach cé'n smál a bheadh ort a dhul ag bacadh leis anois agus a bhfuil eile ag glaodhach ort
Tá a theanga ar a dheis aige, ar chuma ar bith. Is geall le 'tornae (atornae) é, ag scoilteadh cainte.
Chuirfeadh sí cosa beaga faoi na glasógaí ag caint. Mo léan géar nach aice atá an teanga ar a deis. Bheadh sé fánach ag mo leithide-sa a dhul ag coinneál cabaireacht' léithe
Sin é an buachaill a bhfuil an chaint ar a dheis aige = ar a chomhairle féin
Tá an deagh-chaint i gcomhnaí ar a dheis aige. Ar chuala tú an oiread nathuidheacht' ag aon-chríostuidhe beo agus atá aige. Shílfeá go slóchtfadh sé é féin agus a mbíonn le rádh aige
Níorbh fhuláir do dhuine an Béarla a bheith ar a dheis aige le carra chainte a chur air sin. Maidir le mo leithide-sa, ní bheadh aon-ghnatha agam ag pléidh leis.