→
ciseach
cis (37)
→
caolóid
Níl caolóid a' gabhail leis an ngarrdha, nach bhfuil cis ar asair déanta ag na beithidhigh dhe.
+
→
ciste
Tá ciste faoi'n leic sin adeir siad.
TUILLEADH (13) ▼
Tháinic neach go dtí é trí oidhche imbéal a chéile, a's dubhairt sé leis go raibh ciste faoi chac mada sa bPáirc Eirbh, ach fear de mhuinntir Droighneáin a thabhairt leis, dhá thóruigheacht. Dheamhan caidéis a chuir mo shean-athair air, ní ba mhó. Tá'n ciste 'san áit chéadna fós.
Tá ciste aige in áit eicínt, le na mbíonn d'airgead aige, a's shílfeá é, gan slighe a' bith ó Dhia anuas.
Fuair sé ciste eicínt, le goirid, a's chomh fairsing a's tá airgead aige. Tá puint in a spré-mhóin aige.
Meastú cá gcoinnigheann sí an ciste?
Deir siad go bhfuil ciste thar a chéile annsin thoir inGarrdha na hUilleabhair (Il-iubhair?), ach go bhfuil siad faoi dhraoidheacht.
Is minic ariamh a chuala mé go raibh ciste annsin, ach nach raibh aon-ghoir ag aonduine é 'thaobhachtáil ag cut atá in a chíonn.
Fhobair ciste a bheith faighte ag mo shean-athair 'sa gcnocán sin thiar. Neach a tháinic go dtí é a's adubhairt leis a dhul ann, ach ní dhearna sé a chomhairle, arae is fear de mhuinntir Dh. a thug sé leis i leaba C. Bhí leac a' phota nochtuighthe aca(b), nuair a tháinic an marcach — marcach a bhí chomh h-árd leis an aer — go dtí iad, a's d'fhuagair sé orra(b) staonadh. Sin é 'raibh na thimcheall. D'fhan a' ciste mar sin ariamh ó shoin, a's chreidim go bhfanfa, ar ar son se'aghainne.
Níl ciste ná stór agham = níl aon-airgead agham.
Dheamhan aithne air nach ciste atá aghamsa, go bhféadfainn a bheith a' caitheamh aige 'chuile phuinnte.
Cá bhfaighead sé sin ciste ná stór riu, ar leacrachaí an Ch. Gh.!
M'anam muise go bhfuair tú amach an té a mbeadh ciste a's stór aige, S. Ph. Mh.!
Dheamhan ciste ná stór a thug sé as Meriocá. Má thug sé an chulaith éadaigh fhéin as, 'sé a chloch neart é.
Má tá ciste agus stór aige anois, teastócha sé uaidh. Is mór atá aige, nó is maith an poll a chuirfeas spré a sheisear inghean ann.
→
comaoin
Is maith an scéal duine eicínt a bheith ann le cumaoin a láimhe fhéin a thabhairt dó. Marach sin, dhéanfadh sé cis ar easair de na daoine.
→
binse
Eirigh as, nó m'anam-sa ná raibh ag a' diabhal, go dtiubhra mise rud ar a shon duit! Tá'n binnse in a chis ar asair agad.
→
buail ar
Long luchtaighthe le ór a buaileadh ar chladach na bhForbachaí fadó. Tárluigheadh a' t-ór aiste go Garrdha na h-Iliúir (?), a's tá'n ciste faoi dhraoidheacht annsin ó shoin.
Is fada aríst go bhfága mise ag aireachas ar thada, an tuaifisc sin. Bhí cis ar asair déanta de'n fhéar ag na beithidhigh romham, dhá bárr.
→
airigh
Caithfe sé go n-airigheann sé ciste (i.e. ór faluighthe) ingarruidhe na h-Iothlann, mar's ann atá sé ó tháinic earrach.
→
forás
Is baile gan forás é an baile seo ó thosuigh na pailitéaraí ag taithighe ann. Caithfear a dhul rómpa nó déanfaidh siad cis ar easair dhínn
Tuige nach siúileann siad soir ar an leathfhód le claidhe agus gan a bheith ag talltú na n-iomrachaí. Tá siad in a gcis ar easair aca, tá sin
+
→
deis
Níl duine ar an bhfeadhain aca nach bhfuil an bealach céadna leis: árdnós agus onóir. Chuala mise ariamh é: putóig gan geir nó onóir gan deis. Sin é a fhearacht aca sin anois é. Is iomdha cor ins an saoghal ó'n am a bhféadfaidís sin cis ar easair a dhéanamh de'n tír. Ní dhéanfaidh siad níos mó é, dar mo choinsias
TUILLEADH (2) ▼
Shanntuigh sé an deis. Sin é an fáth ar chuir sé an inghean ann. Leabharsa ní raibh néal ar bith ar siúd. B'fheasach dó cá raibh an ciste gan aon-neach a theacht chuige!
Fágadh an domhan agus a mháthair talmhan' aige sin, agus nach dona an deis a chuir sé air. Tá an chuid is fhearr dhe anois leigthe 'un fiadhántais aige, cheal saothruighthe agus 'cheal aire. Dar príosta, is olc an aghaidh ar chuid de na daoine tada a fhágáil aca. Déanfaidh siad cis ar easair dó
→
diomdha
Mo dhiomdha go deo do'n té a chuímnigh ar an ínntreacht (intleacht) chéadna an chéad-uair. Ach chreidim gur smál é atá ar an saoghal. Is mór adeireadh muid le toirneach roimhe seo, ach ní raibh a[n] saoghal in a chis ar easair cheart gur tháinic na báid aeir seo
Badh shin é féin a dhul ag brughadh ar an doicheall, a dhul isteach go dtí iad sin. Tá mé ag ceapadh nar fhéad aon-fhear ariamh a rádh go bhfuair sé cupán tae ann. Dhá gcastaí ann thú faoi chéad agus iad ag ithe ní thairgfeadh siad a dhath dhuit. Badh iad an dream ba ghortaighe iad a shiubhail ariamh talamh ná féar. Bhí a shliocht orra: d'fhága siad cistí airgid in a ndiaidh.
→
dol 1
Tá dolaí móra airgid aige. Meastú cá'il sé dhá fháil. Níl a fhios agam nach bhfuil ciste aige in áit eicínt: bheadh ciall in a leithide thar agus daoine eile nach bhfuil ciste ná stór aca
→
domhan
Ní thuigfeadh duine 'san domhan bráthach céard atá sé a dhéanamh ag mianadóireacht san ngarrdha siúd le bliain. Mara bhfuil ciste faighte aige!
+
→
draíocht
Tá draoidheacht ar na cistí sin ar fad
TUILLEADH (1) ▼
Tá ciste annsin thuas i nG. an tSl. se'agaibhse agus é faoi dhraoidheacht. Níl indán fáil air go dteagaidh triúr de mhuintir Dh. — trí cholceathar — agus gheobhaidh siadsan é.
→
dubhadh
Bhí dubhadh na mbóithrí de bheithigh aige ar an aonach inniu. Chuaigh sé siúd thar cíonn indeis le goirid, hébrí cár eirigh sé leis. Is geárr ó nach raibh bonn bán air. Ciste a fuair sé in áit eicínt. Ní hé féin a shaothraigh é ar chaoi ar bith
→
díbir
Cuir díbirt ar na cearca sin siar amach agus ná déanaidís cis ar easair de na cupla súileog céad-fhoghmhair sin th'éis ar n-anró.
→
dúrúch
Tá sé ag imeacht agus dúthruach air mar bheadh tarbh ann. Braoinín atá ar bord aige is cosamhail. Bhí lá de'n tsaoghal muis agus is beag an ghlaodhmaireacht a dhéanfadh sé ar an mbaile seo. Deirimse leatsa gur maith gasta a cheannsóchthaidhe a chuid duthruach. Ach tá 'chuile chimleachán indon cis ar easair a dhéanamh dhínn anois faraor. Nach hé an saoghal a d'imigh!
→
téigh ar
Cé air a ndeachaidh an carr. Ormsa. 'D'eile. Síleann siad seo eile go bhfuair mise ciste in áit eicínt: nach bhfuil tús ná deireadh le mo chuid airgid = mise ab éigin an carr a íoc