Tá an dá leathbhaile seo buailte d'uireasa feamainne

M'anam go raibh sé i ndáil lena bhacadh faoin bhfeamainn a chur ar bruach

Má tá dalladh feamainne duibhe agaibhse, ní hé a dhálta sin againne anseo é. Ní leasódh a bhfuil d'fheamainn dubh againn dhá phíosa fataí agus bíodh muid taobh léithe. Caitheann muid lucht a cheannacht chuile bhliain, ach ó fuair muid an churach, tá na mulláin agus na branraíochaí dhá fháil (baintear iad)

Dhá gcuirtheá leasú ar an ngarraí dúrabháin sin thíos le cladach agat, ní raibh sé ar dhánta na talúna ariamh aon swedes mar a bheadh ann. Ach is beag an mhaith an dearg (feamainn dearg). B'fhearr duit daithín feamainn dubh ná ar thug tonn ar thrá den dearg

Ní bhíonn an fheamainn sin ach ar chladaí dána na seanfharraige. Ní fhásfadh sí ar na glaschuanta seo chor ar bith. Níl an t-oibriú sách mór sa bhfarraige

Bail ó Dhia ort féin agus ar do chuid feamainne! Chaith mé dhá eadarshuth ag tuineadh leis ó mhaidin ag iarraidh é a thiomáilt (thiomáint) síos 'na chladaigh thar is a chuid feamainne a bheith sciobtha ag an tír. Ach bhí sé chomh maith dhuit a bheith ag caint le dris le bheith ag caint leis. Ní chorródh geanntrachaí (uatha — ding) as siúd é

Ní raibh de thrá ann inniu ach go mbainfeá feamainn scine ar Leicín na bPortán

Fág ansiúd ag an deachma í! Bail ó Dhia ort! Ní tú a fuair a hanró dhá baint. Feamainn bhreá chosach í aníos den Locháinín Thoir, agus tá cion boirdín an asail ann di. Síos leat agus ardaigh aníos í. Tá an iomarca spreallaireachta ort ar fad. Murach sin, d'fhéadfá í a bheith aníos cheana agat

Ní dealg chor ar bith é ach fleasc a chuaigh faoi m'ionga an t-am a raibh mé ag plé leis an bhfeamainn dearg. Cé beag dhom a dhonacht arsa tusa. Mar a chéile an ball séire agus a ghiolla. Tá gor faoi ionga anois déanta aici ar chaoi ar bith

Tá deán siar ó Órán agus bhí mé ag cur aníos feamainne ann lá, agus chuaigh an capall dhá báthadh sa deán, agus b'éigean dom mo sheanbhéice a ligean ar Mh. Ó hA. a bhí taobh thiar dhíom go dtógadh muid an capall

Tá feamainn dearg isteach (fc. feamainn)

Chaithfeadh sé go bhfuil an coca feamainne siúd ag lobhadh. Tá púir dheataí as

Cá'il mo dheifir ag dul ab ea? Nach bhfuil airde crann loinge d'fheamainn dearg sa gcaladh!

De dhéirce muis a scaoil sé uaidh an roinn fheamainne sin. Ní sladmhargadh go dtí í

Ní bhfuair mise aon tús ar an bhfeamainn. Bhí chuile dhuine ann romham, ach b'fhéidir gur éirigh an oiread liom ina dhiaidh sin agus a d'éirigh le chuile dhuine. Níl a fhios ag duine cé is fhearr a thús ná a dheireadh

Seo é an mallach deireanach den fheamainn anois

Tá deis mhaith ar an bhfeamainn dearg ansiúd aige agus é buailte ar an gcladach. Má tá féin, dar príosta ní leis a éiríos sí i gcónaí

Is mór an peaca an deoraí beag sin de ghasúr atá ann a fheiceáil thíos in éadan feamainne, agus an goróir bocht seacáilte. Cí Dia gur mór an náire di a ligean amach leithide an lae inniu — lá a phréachfadh na gabhair

Nach é an diabhlánach ina chraiceann anois é a chuaigh in mo bhéal faoin bhfeamainn! Nach deacair a bheith ag iarraidh comharsanacht air sin!

Déarfainn leis an gcaoi a bhfuil cois i ndiaidh na coise eile aige nach luar leis an sioc ná a dhul 'na chladaigh. Bíonn an-drogall aige roimh an gcladach i gcónaí. Goróir an-fhuar é. Dar príosta muis, níl an fheamainn an-te inniu

Tá an ceann céanna sách díbheirgeach má fhaigheann sé an dóigh. Ní fhaca tú é an lá a raibh sé ag dul i ngeallta sa gcladach anuraidh. Sin é é. Ní thógfá a pháirt aríst go deo dhá bhfeictheá … Údar ar bith ach gur bhuail daol eicínt é agus gur tháinig sé anoir dhá roinn féin agus gur ionsaigh sé M. B. Dúirt sé leis go raibh sé ag baint na feamainne thar teorainn. Dúirt M. B. nach raibh, agus 'speáin sé an teorainn dó. Dúirt seisean nárbh í, ach is gearr an tsáraíocht a bhí ann nuair a thairg sé M. B. a bhualadh leis an gcorrán a bhí aige ag baint na feamainne. Thairg mo choinsias, agus thug sé obainn ar a dhéanamh freisin, ach casadh ailleog i láimh M. B. 'Má theagann tú níos gaire don teorainn,' adeir sé, 'ná atá tú, cuirfidh mise í seo báiteach in do bhaithis. Tháinig an bhean anoir ansin agus chlaon sé. Nach raibh sin anois sách díbheirgeach

Cuirfidh sé go dtí do dhícheall tú an oiread feamainne a bhaint an rabharta seo agus a leasós an dá gharraí siúd

Chuala mé go raibh an díle feamainne isteach. Fáilte an diabhail roimpi. Tuilleadh sclábhaíochta ar na daoine dhá cur sin suas anois

Tá giocachín asail aige, agus is gearr an bás uaidh. Tá sé dhá chailleadh le truailleachas. Tabharfaidh seachtain eile a dhíol le déanamh dhó. Sin é an uair a bheas sé i dteannta ceart, nuair nach mbeidh tada aige le móin, aoileach ná feamainn a tharraingt

Tá díocas air chuig feamainn, ach m'anam go bhfuil a donacht féin sa bhfeamainn. Pléifidh an caladh seo thíos leis é, feicfidh tú féin air. Má thagann carcair mhór di agus drochuair, dar an leabhar, ní mórán díocais a fhágfas seachtain di air

Tá sé díocasach go leor chuig feamainn agus má tá féin, is beag a éiríos leis di. Dheamhan leath an chirt leis

Is dóibh is furasta a bheith diogáilte. Ní comórtas ar bith dhuitse máistrí scoile ná póilíos: dream a fhéadfas leath an lae a chaitheamh dhá ngléas féin. Ach an té a chaithfeas a bheith thíos i gC. an U. leis an deargmhaidin ag sciobadh feamainn dearg (ní bhíonn aon tuiseal ginideach ar an gcuingirfhocal sin feamainn dearg), bíonn rud ar a aire thar is a bheith dhá dhiogáil féin. Tá an obair sin ceart go leor Dé Domhnaigh, ach ní fheileann sí Domhnach is dálach. Má fheileann, ní don talmhaí é

Má tá tú ag iarraidh díogha na talúna a fheiceáil, ná fág amach an áit a bhfuil tú. Téirigh suas sna breaclachaí agus sna diomalachaí atá thuas ansin i mB. an Ghl., agus gan garraí as chuile dheich gcinn intsaothraithe. Tá caitheamh agus cáineadh ar na sléibhte, ach mise i mbannaí dhuit, má chaitheann tú an oiread anró agus easonóra leis an sliabh agus a caitear le na clochair atá thart anseo, go mbeadh rud eicínt de bharr do shaothair agat. An-talamh é an sliabh sin suas má fhaigheann sé giollaíocht cheart. Ach an talamh atá thart anseo, tá sé ídithe — spíonta ag feamainn chladaigh. Nach bhfuil an leac leis ins chuile áit ann

Ní leasóidh mé é, mar níl díol a leasaithe agam. Shíl mé go raibh níos mó drabhláis ná sin sa lucht feamainne

Sin iad an dream is díoltasaí istigh sa tír. Bacadh iad thíos anseo ag an gcladach anuraidh an áit a raibh chuile chlaí ag gabháil linn ann curtha timpeall a gcuid cocaí feamainne acu. Meas tú nach ndeachaigh siad de shiúl oíche, agus ar fhága siad claí i mbarr an bhaile againn nach raibh foghlaithe ar maidin!

D'fheicinnse M. fadó ag cur díona ar fheamainn tirim, ach bhíodh gnaithí dhá chuid fhéin aige sin i gcónaí … Níl mé ag rá nach dtiocfadh sé chun sochair don fheamainn. Choinneodh sé an súiteán inti agus sin é maith na feamainne

Uair díotúil Mhárta a bhí ann. Bhí mé thíos ag baint fheamainne ar an gCurraigh agus fhóbair gur préachadh mé leis an bhfuacht

Is beag an díshláinte atá air ag goid mhóna nó nuair a bheas snáth feamainne istigh

Dhá dtéadh muid síos ar dhíthrá, d'fhéadfá a rá go mbeadh feamainn aige

(Rópa dlaoiníní — rópa tuí cáiteach) "Rópa a dhlaoithfeá de bhroibh. Na broibh a fháil suas ansin sna barra. Broibh mhóra láidre: fiógaí. A dtarraingt as an bhfréimh. A gcrochadh suas ar phionna nó ar an gcnagadán cupla lá nó go dtriomaídís. Ní mórán triomach a d'iarrfaidís. Iad a shnoíchan ansin: a ndlaoithiú. Bhéarfá ar an dlaoinín le t'fhiacail. 'Sé an dlaoinín an craiceann atá taobh amuigh ar an mbrobh. B'fhearr t'fhiacail ná t'ionga leis an dlaoinín a tharraingt anuas de na broibh. Mura mbeirteá mar sin air, dhéanfadh an rud bog atá istigh sa bhfióig mionbhas. Níl maith ar bith leis an rud bog sin ach a chaitheamh uait. De na dlaoiníní a dhéanfá an rópa. Le corrán nó le corrshúgáin a dhéanfá é. Dhá mbeadh fear maith dhá dhéanamh, bheadh sé chomh maith le rópa ruainne — rópa rua. Trí duail a chur ann. Chuirfeá ar chocaí féir é. Nuair a chuirfeá ar chocaí é, ní iarrfá é a fhíochan chor ar bith. Dhéanfadh dual amháin thú; agus ar chruacha coirce freisin. Chuirfeá ar mhuic é ag dul ar an aonach agus ar ghadrachaí maoil asail ag tarraingt mallaigh feamainne. Dhéanfadh fear maith an-chaol é, agus bheadh sé go maith ina dhiaidh sin. Dhá mbeifeá ag déanamh rópa muc dhó (dhe), chaithfeá trí rópa a dhéanamh agus na trí rópa a fhíochan suas ina chéile: trí duail … Slata: nuair a bheadh slata bliain istigh chaithfidís a mbáthadh lena mbogadh, má ba leat cléibh, scoilb nó eile a dhéanamh dhíobh. Bheidís mí ar bogadh i gclaise shula n-oibrítí iad. Bhruithfeá slata le aghaidh cléibhín ime. A ndlaoithiú ansin, agus dhéanfadh na dlaoiníní rópa, ach ní bheadh sé chomh maith leis an rópa dlaoinín broibh. D'fheicfeá mná ag cur dlaoiníní na mbroibh nó na slat i gcluasa an tuirne (dlaoinín nó fiataíl an dá rópa is fhearr) mar is ann istigh a bhíos an fearsaid, agus an tsreang ag imeacht ar an bhfearsaid … Solas: dhlaoithfidís anuas na fiógaí agus d'fhágaidís stríoc bheag den dlaoinín ar an mbrobh, i gcruth is nach dtitfeadh a mbeadh istigh ann amach ina mhionbhas. Chuiridís bealadh ansin orthu: ola faoitín nó ola ronnaigh, agus a leá ar cham agus a dtumadh ann. Mura bhfágthá dlaoi bheag síos ar fhad an dlaoinín, leáfadh a mbeadh istigh ann. Bhíodh faoitíní agus ronnaigh ina snáth mura anseo an uair sin. Na haobha a leá ar an tine, agus nuair a bheadh lochán agat, na broibh a thumadh uileag ann, nuair a bheidís dlaoite: an dlaoinín bainte dhíobh. A gcrochadh suas ar stálú sa simléar nó go mbeidís tirim … " (Sliocht as cuntas faoi rópaí, dlaoithiú agus eile ó Mháirtín Ó Cadhain, Cnocán Glas, Spidéal)

Níl dlí ar bith ar fheamainn dearg — féadfaidh chuile dhuine a tógáil; ní le duine ar bith go háirid í

Ní raibh mé ag iarraidh sop den fheamainn ach mo chion dlisteanach féin, agus ní thabharfainn cead d'aon duine mé a chur as sin. Ba bheag an baol

Mura gcuire sibh dlús leis an bhfeamainn, ní éireoidh aon tsop libh i mbliana — mura gcuire sibh broid ionaibh féin ag dul dá tóraíocht

Ní bheadh a fhios ag duine cé is dlúsúla an fheamainn dearg ná an mhóin. Mura mbaintear an mhóin, beidh na daoine ina mbambairne ag iarraidh a bheith dhá triomú amach anseo agus an ghrian maolaithe; agus mura dtapaí muid an fheamainn dearg, dheamhan is móide sop a thiocfadh aríst i mbliana. Tá duine idir ord agus inneoin i gcónaí

Bhí muid ag baint roinn fheamainne ansin thíos an bhliain cheana. Bhí P. L. in éindí linn. Ó tharla go mba strainséara í, chreidim gur bhain sí cupla dosán thar teorainn. Dar príosta d'éireodh sé dhúinn féin sách éasca más muid atá ag baint ariamh ann. Tháinig an gheabhróg siúd aniar agus gob uirthi. Chuir sí stiúir ropaireachta uirthi féin. Ní raibh an oiread náire ariamh orm os comhair an strainséara agus eile. Thairg muid di a dhul agus an oiread céanna a bhaint orainn. Thug muid breith a béil féin di. 'Sí atá doghrainneach ceart. Diabhal bréag!

Níl aon dóigh fataí istigh ar do bhaile inchinnte ar Gharraí Mh. L. má fhaigheann sé aon ghiollaíocht. Daithín feamainne agus braitín aoiligh, agus níl ríochan ar bith le na fataí a bhainfeas tú ann, is cuma fliuch tirim an bhliain

Measaim nach dóichíde feamainn dearg a bheith istigh ná gan a bheith

Cén chaoi a bhféadfá gan do chuid fataí a bheith ina ngruth. Tá an talamh dóite agat le feamainn dearg. Talamh ar bith atá dhá leasú le feamainn ar a haghaidh féin, is talamh dóite é

Ná téirigh 'na phortaigh leis an tsrathair sin, nó go gcuire tú scoirnín inti. Nuair a bhí mallach feamainne agam uirthi an lá faoi dheireadh, bhí mé i bhfaitíos chuile phointe go dtabharfadh sé uaidh. Tá sé scoilte thíos ag an gcoirb

Ní cosán do chapall ná d'asal é. Tá an iomarca dóirteadh síos ann, agus é ró-aistreánach. An té atá i gcleithiúnas an chosáin siúd le feamainn a chur as an gcladach, beidh sé ar deireadh. Dar mo choinsias níl sé inrásta ag duine féin a dhul ann — tada leis

In éadan na feamainne dólámh! Is mór an saothraí thú, ach cé le aghaidh a bhfuil sí agat. Ní chuirfidh tú aon chaoi ar a leath choíchin ach a fágáil ansin nó go lobha sí. Dar príosta is ort atá an t-uabhar i ndiaidh feamainne

Go bhféacha Dia ort! Ní mná talmhaithe iad sin, ach cailíní Domhnaigh. Dhá leagthá scátháin agus boscaí púdair acu, ba é a mbuac é. Is cam a bhreathnóidís ort déarfainn dhá n-iarrthá orthu a dhul ag tarraingt fheamainn dearg lena ndroim

"Ní ar dhosadáin na feamainne; Ná ar ghustaireacht na farraige; Ar cheilp ná ar bhaint an charraigín; A tógadh mé i dtús mo shaoil" (amhrán gearblach é seo)

Níl dosán feamainne le baint againn i mbliana. D'fheann muid a raibh againn anuraidh

Ba diabhaltaí an carnán feamainne a chuir sé aníos agus ní raibh drabhlás ar bith inti ina dhiaidh sin. 'Sé ar leasaigh sí, an cúl thoir agus an cúl ó dheas agus ruidín (gitín) beag den chúl thiar, théis gur shíl mise agus gur shíl sé féin go dtabharfadh sí cúnamh maith ar an ngarraí uileag. Ach chuir sé róthiubh í. Dhéanfadh daithín beag den seanleasú an áit sin: talamh craicinn mar é

Tháinig sé aníos tráthnóna agus dradualach maith feamainne sa gcarr aige

Tháinig an draoi feamainn dearg anuraidh. Bhí airde crann báid di sa gcladach agus lobh a leath; cheal gan na daoine a bheith in ann freastal di. Ná bac le seanleasú anois ó thosaigh an táirm seo: ag déanamh bóithrí

Tá an cosamar feamainne siúd ionann is lofa. Ní tada atá go fairsing inti ach dreancaidí mara. Tá sí druidte leo

An dris fhireann fhéin níl sí chomh crosta leis, nuair a bhuaileas an óinsiúlacht é, agus buailfidh sí sin é chuile uair a gcuirfear treampán ar bith air féin … Nach bhfaca tú anuraidh nuair a chuaigh an baile ag baint na feamainne duibhe ar an Oileán. Bhí sí faoina mhullóig aigesean le ceathair nó cúig de bhlianta roimhe sin, ach ní raibh aon bhaint aige di ach an oiread leis an té nár rugadh, ach nach raibh aon duine ag dul ina barr air. Ach ar an dá luath is a ndeachaigh an baile fré chéile dhá baint, bhí sé i gcruth a cheangal a mhic ó

Drochfhear feamainne — gan aon tsaint i bhfeamainn, nó é go dona ar fháiteall na feamainne

Is beag den drogall trá seo atá air, ní hé t'fhearachtsa é. Bhí sé thíos le pound day inniu agus a chliabh aige ag sracadh feamainne duibhe sa gclochairín

An lena dhroim atá sé dhá cur aníos. Más ea, is meata an obair í. B'fhearr liom rud ar bith faoin domhan a thabhairt liom ar mo dhroim ná feamainn

Nuair a roinntí an fheamainn fadó sa gcladach, cheithre oiread linne droimscoilte a d'fhaigheadh J. Ba in é a chion de réir mar a bhí na gabháltais. Bhí dhá gabháltas aigesean, agus muide ar leathghabháltas. Nach muid a bhí ina (ár) n-amadáin an uair sin féin, (ag) dhá(r) marú féin ag cruinneáil feamainne dhóibh sin, agus gan muid ag fáil ach cuid Pháidín den mheacan di ina dhiaidh sin. Bhí a shliocht air: caitheadh suas an obair sin. An té is túisce aici anois, is aige a bheas sí. Níl ann ach an sciob sceab. Is fada a chaith siad ag cur ina aghaidh sin féin agus ag tuineadh linn í a roinnt, ach bhí maith dhóibh ann go deimhin!