fios
—ainmfhocal, fireann
1.
fáidheolas, bua targaireachta.
+–
"Fios Fhinn, neart Ghoill, agus bua Chonáin" — Fios Fhinn — bhí bua na targaireachta aige; bhí sé in ann a inseacht céard a bhí le theacht
Dhá mbeadh fios Fhinn agat, ní fhéadfá a inseacht céard a dhéanfadh sé sin. Ní fhéadfadh ná aon duine eile
TUILLEADH (5) ▼
Tá fios aige sin, mura neach atá aige.
Deir siad go raibh fios ag M. na T. ansin thoir. D'inis sé faoin gcogadh — bua targaireachta
Ní fhéadfadh aon duine é sin a rá ach an té a mbeadh fios aige. Caithfidh muid foighid a bheith againn. Is maith an scéalaí í an aimsir.
Is cailleach fis í sin — duine a mbeadh fis aici
Deir siad go raibh a seanmháthair sin ina cailleach fis
+–
B'fhaide liom ná fios mo shaoil go n-imíodh sé agus go dtéinn a chodladh — fios mo shaoil — an léas atá i ndán dom ar an saol; an méid bliain a bheas mé beo
Níorbh fhearr liom ná fios mo shaoil, dhá mbeadh sé anseo. Tá imní orm faoi. Is fada liom amuigh é.
TUILLEADH (5) ▼
B'fhearr dhuit ná fios do shaoil a bheith ag breathnú air agus na goiceannaí a bhí sé a chur air fhéin. Dhá mbeadh gan a bheith agat ach an t-aon gháire, chaithfeá a dhéanamh faoi. Buachaill báire é
Dhá dtugtaí fios mo shaoil dom, is túisce a thabharfainn roghain ar an scéal sin a fháil amach. Tá mé ar bís go mbeidh a fhios agam céard a thug ann é, nó an ag iarraidh mná a bhí sé
B'fhaide dhuit ná fios do shaoil an oíche siúd. Ghabhfadh an sioc a bhí ann thrí chlár daraí. Sháraigh muid í ina dhiaidh sin, buíochas le Dia
Is faide leis ná fios a shaoil go n-imí an ceann eile as an teach go dté sé fhéin isteach ann. Chítear dhom gur suarach an mhaise do dhuine a bheith mar sin
B'fhaide léithe ná fios a saoil go dteagadh scéala chuici, ach nuair a tháinig, ní mó ná go maith a thaitnigh sé léithe
+–
Níl a fhios aici fios oíche ná lae ar pháiste — tá sí ag súil le páiste pointe ar bith
Níl fios oíche na lae agam cén pointe a dtiocfaidh sé
TUILLEADH (1) ▼
Níl fios oíche ná lae acu ar a bhás — tá déanta lena bhás, agus ní fios cén nóiméad
+–
Gabhfaidh mé ag iarraidh fios m'fhortúin — rachaidh mé i ndiaidh mo chinn romham, go bhfeice mé céard atá ag an saol i ndán dom; buailfidh mé faoin saol; imeoidh mé go dtí áit eicínt eile ag obair srl. (seoraí sna scéalta é, ach tá sé sa gcaint thairis sin)
Imeoidh mé ag iarraidh fios m'fhortúin sílim. Tá mé sách fada anseo anois agus beagán dhá bharr agam. Tabharfaidh mé Sasana orm féin
TUILLEADH (2) ▼
Thug sé an tír soir amach air fhéin ag iarraidh fios a fhortúin. Ach ba ghearr go raibh sé sa mbaile aríst agus a leathsciathán briste
Ní i bhfad anois go ngabhfaidh mise ag iarraidh fios m'fhortúin go Sasana chomh maith le duine. Tá siad ag teacht abhaile ar fad as agus spagaí airgid acu
2.
eolas, fairnis, faisnéis, tuairisc, tuairim.
a.
+–
Tá an-fhios aige faoi bháid — eolas, fairnéis
Níl d'fhios aige faoi churachaí ach an oiread liomsa, agus sé cuid an bheagáin atá agamsa
TUILLEADH (14) ▼
Cén fios atá agamsa faoi. Téirigh ag duine eicínt a mbeidh fios aige faoi — eolas
Níl fios ar bith agamsa faoi mhaotháin bó
Ná bíodh aon fhios ag aon duine faoi do theachtaireacht
Cá bhfaighinnse fios air? Cé a d'inseodh domsa é. Ní chloisim scéal ar bith
Níl d'fhios agat air — agus ní bhfaighidh tú aon fhios air — ach an oiread leis an bhfear (an té) nár rugadh
Níl aon fhios agam ar an amhrán sin — níl an t-amhrán sin agam
Ní raibh fios ar an scéal chor ar bith aige nó gur chas mise leis agus mé ag seoladh na mbeathach
Cén fios atá agamsa ar a ghnaithí. Fiafraigh dhe fhéin é
Níl fios ar a chuid airgid agamsa — níl a fhios agam cén t-airgead atá aige
Ní raibh aon fhios agamsa go raibh sé básaithe go dtí ar ball
Nach aisteach go ndearna sé an méid sin agus fios aige go maith nach raibh plé beag ná mór agamsa leis
Níor cheart dó láimh a leagan uirthi agus fios aige go mba feamainn scine í
Níor chóir d'aon duine rud mar sin a ardú leis agus fios aige nach leis fhéin é
Má bhí fios aige go raibh siad le teacht nach beag a lua a bheadh aige caintiú air
+–
Ab in é a bhfuil tú le tabhairt de cheartú ar an scéal. Tá mé gan fios fós muis — ní thuigim an scéal d'uireasa tuilleadh mínithe
Cheal fios: cheal stuaim. Sin é atá air — tá sé aineolach ainbhiosach
TUILLEADH (1) ▼
Tá tú ó fhios ar an scéal sin, mura bhfuil a fhios agat fhéin cheana é
+–
Tá fios na siopaí aige; tá fios na rólachaí (róthlachaí) aige — chuaigh sé thrí na súgáin cheana; tá cleachtadh nó eolas aige ar an obair, ar an gceird, ar an gcaoi le bualadh faoi srl.
B'fhearr dhuitse a theacht in éindí liom. Tá fios na rópaí agat. Rinne tú cheana é. Níl ionamsa ach aineolaí
TUILLEADH (4) ▼
Ní bheadh aon ghnaithe ag aon duine bualadh faoin rud sin ach an té a mbeadh fios na róthlachaí aige. Is ceird chontúirteach í
Ar ndóigh ba cheart go mbeadh fios na rólachaí agatsa feasta. Tá tú sách fada ag dul go dtí oifig an dole ar chaoi ar bith.
Tá sé nua-aoiseach ag an gcúirtéireacht fós. Níl fios na rópaí aige. Is namhaid í an cheird gan í a fhoghlaim, adeir siad
'Sé an diabhal é nó tá fios na rólachaí aige feasta choíchin agus chomh fada agus atá sé taithithe ann. Ach ní duine é a bhfuil aon mheabhair ann cheapfainn
+–
Tá fios an scéil aige seo aníos; tá fios fáth an scéil aige — gach tuairisc nó fairnéis faoi
Tá fios margaí ag M. Ph. Mh. Bíonn sé acub chuile Shatharn — tuairisc nó eolas fúthu
TUILLEADH (3) ▼
Mura bhfuil aon fhios feamainne ag T. Mh. Bhí sé ag an gcladach — eolas a raibh feamainn isteach sa gcladach
Níl duine ar bith is fhearr fios lorries ná M. Sh. G. Tá sé ar bhéal an bhóthair — lorries a bheadh ag iarraidh móna le ceannacht
Ba é T. an chéad duine a tháinig agus fios na troda aige — scéal na troda; scéala faoin troid
+–
Tá fios a labhartha aige sin — tá deis a labhartha aige; níl cúl a chainte leis; tá a fhios aige cén chaoi le labhairt go feiliúnach, slachtmhar, cuibhiúil
Níl fios do labhartha agat chor ar bith. Breá ar dhúirt tú an rud sin leis?
TUILLEADH (5) ▼
Fuair tú amach muise cé aige a mbeadh fios a labhartha. Ab é an gráiscín sin? Náireodh sé thú dhá mbeadh aon duine ann a mbeadh cás ar bith agat faoi. Meas tú céard adúirt sé an lá cheana agus N. R. anseo … ? Ní thabharfainn deoir fhola le náire
Cén ghnaithe atá agamsa a dhul chun cainte leis? Ar ndóigh, ní fios mo labhartha atá agamsa le dhul chun cainte le sagart — ní bheadh a fhios agam céard adéarfainn leis; níl mo sháith foghlama srl. orm
Níl aon bhlas d'fhios do labhartha agat ach an oiread le mo thóin! Ba deas an scéal a tharraing tú anuas! Cuirfidh sí sin do cháil faoin tír
Ní chasfaí in do shiúl lae leat fear a bhfuil fios a labhartha aige chomh maith le M. Bh. ansin thoir. Is clú don tír é agus an chaoi a bhfuil sé in ann a scéal a cheartú do shagart agus do bhráthair, agus do dhuine uasal
Dhá mbeadh fios mo labhartha agamsa i mBéarla — rud nach bhfuil — thabharfainnse an teanga dhó, d'fheicfeadh sé féin air. Mura sonnta é!
+–
Tá fios a cheirde aige — tá sé i riocht a chuid oibre a dhéanamh
An bhfuil fios do cheirde agat fós? — an bhfuil do cheird foghlamtha agat fós?
TUILLEADH (5) ▼
Ba cheart duit fios do cheirde a bheith agat feasta
Is fear é a bhfuil fios a ghnaithe aige — tá a fhios aige cén chaoi lena chuid oibre, nó le ceann oibre áirid, a dhéanamh
Mura bhfuil fios do ghnaithe agat fhéin feasta choíchin, tá sé fánach agamsa a dhul dhá inseacht duit
Breá nach mbeadh fios do ghnaithe agat thairis sin. A dhul ag tabhairt tairní cruife capaill leat nuair a bhí agat tairní cruife bróg a thabhairt leat. Tá tú in do cheann ar bior
Deirimse leatsa go bhfuil fios a ghnaithe aige siúd. Tá sé in ann uibheachaí a dhíol ar an margadh chomh maith le bean ar bith
+–
Níl fios an bhealaigh go dtí an teach agam — eolas an bhealaigh
Mura bhfuil fios an bhealaigh agat, gabhfaidh mise ag déanamh treoir duit
TUILLEADH (4) ▼
Is duine é nach bhfuil fios a bhealaigh aige — tá sé mímhúinte, míchuibhiúil; ní hiad na rudaí cearta, nó na rudaí dea-bhéasacha a níos sé
Dhá mbeadh fios a bealaigh aici, ní scáth leith ar asal a ghabhfadh sí. Ní den chuibhiúlacht rud mar sin a dhéanamh
Is dream iad sin nach raibh fios a mbealaigh ariamh acu: ag sciotaráil gháirí faoin gcorp. Is deas an chaoi é sin
Ní bhfaightheá fios a bhealaigh amach go deo — ní bheadh a fhios agat cén bealach atá leis, nó cén sórt méin nó intinn atá aige
+–
Níl fios a thréathra (a cháilíocht, a intinne srl.) sin ag aon duine. Tá sé an-dúnárasach — ní ligeann sé a intinn, a rún srl. le aon duine
Níl fios a chúrsaí sin ag aon duine ach aige féin — na rudaí a bhaineas dó; a knowledge of his affairs; nobody knows his business
TUILLEADH (2) ▼
Dhá mbeadh fios ar a leas ag duine, sí a dhéanfadh sé — dhá mbeadh fios a leasa ag duine
Níl duine ar bith nach í a leas a dhéanfadh dhá mbeadh a fhios aige é. Ach sin é an buille. Ní bhíonn fios a leasa ag duine
+–
Ní raibh fios rúin ná soiscéil agam (céard a bhí sé a dhéanamh); ní raibh fios rúin ná broscair agam; ní raibh fios rúin ná broscáin agam; ní raibh fios rúin ná mioscais agam; ní raibh fios brú(n) ná broscáin agam; ní raibh fios ar bith agam — níor chuimhnigh mé amháin srl. Tá na leagain seo ann ar fad
Ní raibh fios rúin ná soiscéil agamsa cé a bhí ann, ach gur bhuail sé isteach chugam agus gur dhúirt sé gur thusa a chuir chugam é
TUILLEADH (5) ▼
Cén chaoi a mbeadh fios rúin ná broscair agamsa faoi t'asal. Ar ndóigh ní mise a bhain dó. Téirigh ar a thuairisc más breá leat
Dhá mbeadh fios rúin ná broscáin aige gur mise an chéad bhall a d'fheicfeadh sé roimhe, is mór m'amhras a dtiocfadh sé isteach
Go gcuire Dia an t-ádh ort agus lig dhom. Níl fios rúin ná mioscais agamsa faoi fhéin ná faoina chuid cúrsaí. Muise nach aisteach an cleite comhrá a tharraing tú chugam i mbrollach an lae?
Níl fios brú(n) ná broscáin aige cá raibh sibh, agus ní fearr dhaoibh beirthe é. Fágaidh an scéal mar sin. An rud a bheadh a fhios aige siúd, is scéal ag an tír é, sea sin
Ní bhfuair mise fios rúin ná soiscéil ar an troid luath ná mall. Tusa an chéad duine a chaintigh liom uirthi
b.
+–
Ná bíodh a fhios ag aon duine é sin anois
'Sé an chaoi é: ná bíodh a fhios ag do láimh chlí céard atá do láimh dheas a dhéanamh, nó má bhíonn a fhios, is gearr go mbeidh a fhios ag an saol é
TUILLEADH (7) ▼
Níl a fhios ag an athair fos é ach is gearr go mbeidh a fhios (aige é)
Ní raibh a fhios ag aon duine céard a bhí agam ó dhíol mo fhreastail amach
An bhfuil iasc istigh ab ea. Níl a fhios sin agam (dheamhan a fhios sin agam)
Cár fhága sé é adeir tú? Dheamhan a fhios agam fhéin
Dheamhan a fhios sin agam féin céard a bhíos sé a dhéanamh mar seo
Cailleadh an lao air, adeir tú. Bhí a fhios sin aige nuair a chuir sé ann é
Buaileadh tuí shrathair air ag an mbainis. Bhí a fhios sin aige agus a dhul ann — ní fhéadfadh tada eile tarlachtáil; níor cheart dó a dhul ann
+–
Níl a fhios nach mar is doilí is fhearr cé gur deacair a rá gurb ea — níl a fhios nach mar is measa (dona) is fhearr cé gurb deacair a rá gurb ea (fc. deacair, doiligh)
Níl a fhios cé is fhearr a thús ná a dheireadh — ag roinnt ruda; b'fhéidir nach é an té a gheobhadh an deireadh a bheadh "ar deireadh"
TUILLEADH (3) ▼
Seol leat. Roinn amach orthu é. Beidh mise luath go leor. Níl a fhios cé is fhearr a thús ná a dheireadh
Tá a fhios ag duine céard atá caite aige, ach níl a fhios ag duine céard atá roimhe — i dtaobh an tsaoil
Níl a fhios fós cé phógfas Máire — imirt nó cluiche idir chamánaí; ní bheadh a fhios cé ghnóthódh
·
Má dheireann tú sin leis beidh a fhios agat é — beidh scéal agat air; gheobhaidh tú garbh é
Má chuireann tú aon araoid air sin beidh a fhios agat é. Tabharfaidh sé siúd faoi na foraí dhuit é
c.
+–
Tabhair fios dom faoin rud atá le déanamh agam — inis dom
Ní thabharfadh sé d'fhios dhom air ach an méid sin, théis go ndeachaigh mé go bog agus go crua air.
TUILLEADH (10) ▼
Ní thabharfadh sé fios a aoise d'aon duine — cén aois é
Ní bhfaighidh sé aon fhios air uaimse — ní inseoidh mise di é
Ní thabharfadh sé aon fhios dom thairis sin, ach dúirt go mbeadh sé ag caint liom aríst gan mórán achair
Tá sé le fios a thabhairt domsa (le fios a fhágáil agamsa) anseo ag an teach, má bhíonn aon cheann sa siopa amárach
Iarr fios air faoin láí. Cá ndeachaigh sí — eolas, tuairisc
Níor mhaith liom fios a iarraidh ar aon duine faoi rud den tsórt sin, gan an-teanntás a bheith agam air
Do dhúshlán faigh fios air sin — I bet you anything you wont find out that
Ní bhfuair fios a ainme nó a shloinne; d'fhiafraigh sé fios m'ainme dhom, ach níor thug mé aon fhios dó air (faoi)
Is mór a theastaigh fios uait. Faigh amach é — freagra ar ghasúir (nó ar dhuine ar bith) nuair a sháróidís thú ag iarraidh rud a fháil amach, eolas a bhaint asat nach mian leat a thabhairt uait srl.
Theastaigh fios uaidh cá bhfuair muid an té
3.
+–
Is iomaí fios a bhíos ag an mbean chéanna — scéalta, béadán
Ag iarraidh fios fúmsa a bhí sé. Breá nár inis tú bolg bréaga dhó?
TUILLEADH (9) ▼
Bhí sé ag iarraidh fios faoin teach nua seo thíos, cé a bhí ann, agu cé mba leis é
Ná tabhair fios faoi thada dhó sin. An iomarca fios atá aige cheana
D'fhága mise ar bheagán fios é, théis go raibh sé an-chaidéiseach — níor inis mé tada dhó
Is beag an fhios (de fhios?) a bheadh le fáil uaidh fhéin, ach is mian leis chuile fhios a fháil — chuile eolas, chuile scéal, chuile thuairisc
Dhá laghad fios dhár thug an ceann thuas dom, níor thug an ceann thíos a leath oiread dom
Más ag iarraidh fios ormsa a bhí sé, tá sé gan fios anois muise. Dheamhan faice a lig mise leis
Bhí sé ag iarraidh fios a bhaint asam faoin gcóta — ag iarraidh a chur faoi ndeara dhom inseacht faoin gcóta
Fios ar fad atá uathu sin — béadán, tuairisc, eolas
Fios ar fad í — béadán, scéalta
4.
+–
Chuaigh fios soir ar Sheán ar ball — cuireadh scéala (fios) i gcoinne Sheáin ar ball
Chuir sé fios ar an dochtúr don tseanbhean
TUILLEADH (5) ▼
Cuir fios ar aol le Seán go Gaillimh
Mura bhfuil sprae agaibh cuirigí fios go Gaillimh air
Ní dheachaigh aon fhios ar an tobac fós. Ná fágaidh ródheireanach é
Tá sé in am fios a dhul (a chur) ar a hinín. Mura dté, agus go beo, ní bhéarfaidh sí beo uirthi
Taca an dó a chlog a tháinig fios ormsa
5.
+–
Bhí fios aige di — chiontaigh sé léithe; rinne sé céileachas léithe (Leagan Achréidh)
Ní raibh fios agam d'aon bhean ariamh — carnal knowledge
TUILLEADH (2) ▼
Is suarach an fear a mbeidh fios aige do bhean ar bith sula gcuirtear brat phósta air
D'ordaigh an creideamh dúinn gan fios a bheith againn de bhean ar bith ach dhár mbean fhéin
6.
a.
+–
Níl a fhios cén bháisteach a chaith sé aréir — it is not known Béarla na hÉireann; chaith sé go leor báistí
Ní raibh a fhios cén sioc a bhí caite aige ar maidin inniu (/rəu is/ go hiondúil, ach raifios /ref′is/ Achréidh)
TUILLEADH (3) ▼
Níl a fhios cén t-olc a bhí orm agus a údar agam
Níl a fhios cén t-airgead atá aige
Ní bheidh a fhios cén mhóin a bhainfeas sé i mbliana
+–
Níl a fhios agam ó Dhia anuas (ó sheacht ranna an domhain; ó sheacht ranna na néal; ó neamh ná néal; ó neamh ná néal; ó Dhia go talamh; ó Dhia; ó Fhlaitheas Dé na ngrást; bruite ná fuar srl.) céard a dhéanfas mé
Tá a fhios ag Dia (tá a fhios ag an lá; tá a fhios ag an lá beannaithe; tá a fhios ag mo chroí srl.) go bhfuil mé tinn — tá mé tinn go cinnte
TUILLEADH (3) ▼
Tá a fhios ag do chroí istigh nach bhfuil aon phínn airgid agamsa ach an oiread is atá sé agat fhéin — you realize full well yourself
Tá a fhios ag an saol (ag feara Fáil, ag cách, srl.) nach airgead atá aige
Níl a fhios sa diabhal (sa tubaiste, sa gcat mara srl.) céard a bhíos sé a dhéanamh sa mbaile mór gach lá
+–
Níl a fhios agam an bhfuil sé tinn? Níor chuala tusa é — ní mé?
Níl a fhios agam ar imigh sé fós?
TUILLEADH (4) ▼
Níl a fhios agam céard a rinne mé ar mo Dhia chor ar bith. Níl mé ag fáil aon mhámh i gCathair Pheadair ná Phóil
Níl a fhios agam céard a rinne mé ar mo Dhia agus an bhail seo a chur orm! Mé a chasadh i lár an bhulc bligeards is corónta a chonaic mé ariamh!
Cá raibh sé ab ea? Cá bhfios (/kā wus/) dom (cá raibh sé)
Ara cá bhfios domsa ó bhonnaíochaí an diabhail cáil sé imithe. Ná bí do mo shárú faoi
b.
+–
Bhí (ag) Seán ní b'fhearr a fhios ná a dhul i mbealach a bhascha — bhí fios ní b'fhearr aige ná …
Dúirt Liam gur taibhse a bhí ann, ach bhí (ag) Colm ní b'fhearr a fhios. D'aithin sé capall an tincéara ar an toirt
TUILLEADH (2) ▼
Ara cén chaint sin ort? Tá M. níos fearr a fhios ná sin. Ní chreidfinn go ndéanfadh sí a leithide de chleas
Shílfeá go mbeadh sagart ní b'fhearr a fhios ná a dhul ag scríobh síos scéalta gáirsiúla mar sin
c.
+–
Ná habair tada. Níl a fhios go té sin (/ɡu t′ɛ̄/; don té?). B'fhéidir go mbainfeadh an scéal sin caint amach fós — níl a fhios ag aon duine cén chaoi a rachadh sé chun dochair duit
Ná corraigh é. Cá bhfios go té sin. B'fhéidir gurb iad na póilíos a chuirfeadh sé in do dhiaidh
TUILLEADH (3) ▼
Ná habraíodh duine tada faoi aon duine. Níl a fhios go té sin. B'fhéidir gur rud eicínt a bheadh le rá fút féin
Seachain í. Cá bhfios go té sin. Crois Críost orainn, b'fhéidir gur eascainí a dhéanfadh sí ort?
Ná téirigh suas ag an damhsa sin anocht. Níl a fhios go té sin. Dhá mbeadh bleitheach ólta ag an ngrísc sin as L., ba bheag an tsuim a bheadh acu gléasadh buailte a thabhairt duit
7.
+–
I ngan fhios a rinne sé é — faoi rún; gan aon duine dhá fheiceáil
I ngan fhios don dlí is cóir a bheith ann
TUILLEADH (4) ▼
Bhíodh poitín dhá dhéanamh i ngan fhios agus i gcomhfhios an tráth sin — faoi rún agus os coinne chuile dhuine
Tá sé ag goid i gcomhfhios anois, ní áirím i ngan fhios
Ní dhéanfaidh mé i gcomhfhios ná i ngan fhios é — chor ar bith
Níl ól le fáil i ngan fhios na i gcomhfhios ann. Teach suarach anois é
fios in iontrálacha eile (50+)
+
→
faitíos
Beidh tú amuigh nó go gcuirtear faitíos ort! Nach bhfuil a fhios agat go bhfuil an bóithrín sin síos síúil, fuagraí muid dea-chomharsanacht orthu, agus síocháin barainneach inniu Dé Máirt!
TUILLEADH (3) ▼
Ná fág an t-airgead sin ansin faitíos na heirimisce. Cá bhfios duit cé a bhuailfeadh isteach agus a chuirfeadh crúib air i ngan fhios duit. Ní fear cneasta é gach fear dhá dteagann ar do theallach!
Coinnigh amach ón rud sin faitíos na timpiste. Ní bheadh a fhios agat céard é sin
Téirigh ag an dochtúr leis an taobh sin agat faitíos na timpiste. Deir tú go bhfuil an phian ag smearadh amach. Sin dea-chosúlacht. Deir siad má smearann an phian gur comhartha é nach bhfuil aon easna briste. Ach ní bheadh a fhios agat. Is fhearr a dhul roimhe in am
→
faoisc
Ní mór dhuit dhá fhaoisceadh féin a bhaint astu sin. Tá siad dobhruite go leor. Níl a fhios agam cén sórt fataí chor ar bith iad. Mura bhfaighe siad bruith thar cionn, bíonn rollógaí istigh iontu mar a bheadh i gcáca
+
Ní bheidh farasbarr ar bith sna sé galúin fuisce. Dheamhan a fhios agam nach easpúch a bheadh muid fós
TUILLEADH (3) ▼
Ní fear an-láidir mar sin é T. Dheamhan a fhios agam an bhfuil earasbarr (nirt) ar bith aige ar J. anseo thiar. Chuirfinn mo rogha geall dhá n-ionsaíodh sé J. nach mbeadh a dhath le reic aige
Ní bheadh a fhios agat cé is fhearr ná is measa den bhratainn sin. Gach uile dhuine acu ag baint farasbarr dhá chéile. Agus ar ndóigh cár fhága tú an t-athair!
Agus le farasbarr a chur ar an gcomaoin chuir sé fios amach go dtí teach comharsan eicínt ar a inín nó go gcasfadh sí ceol dúinn — i dteannta bí agus deoch a thabhairt dúinn
→
feadhain
Tá chuile fhata ar an bhfeadhain acu lofa. Bhí a fhios agam sin. An chéad bhéilí céadfhómhair a bhain mé i mbliana, d'aithin mé go raibh siad righnithe. Is beag an dochar dóibh ar scáth a bhfuair siad de thriomach
→
fear
D'fhearfadh rud den tsórt sin ar dhuine ina dhiaidh sin. Ná bíodh duine ar bith ag caitheamh i ndiaidh maith a dhéanamh ar strainséara. Níl a fhios agat cén uair a thiocfá ina líon aríst
→
fearúint
Níl a fhios amach nach lá é a thiocfadh ina dhórtadh. An bhfeiceann tú ag fearúint cheana é amach údan?
+
→
feasach
Síleann tusa gur féidir a dhéanamh. Ní feasach mise gur féidir. Ach ar a fhéachaint a bheidh a fhios é
TUILLEADH (1) ▼
Thiocfadh dhó an ceart a bheith aige ach ní feasach mé air. Is iomaí rud a d'fhéadfaí a dhéanamh i ngan fhios domsa
+
M'anam gur cinniúint uirthi siúd é má ligeann sí tada leat. Níl a fhios agam cé leis a ndeachaigh sí chor ar bith. 'Sí an feithideach is tútaí í a rug ar scilling ariamh
TUILLEADH (1) ▼
Ní ligfeadh aon duine beo an feithideach sin amach sa ngarraí agus gan a fhios aige nach é a chailleadh a dhéanfaí ar an iomaire
Bhí mise amuigh ansin thiar lá agus bhuail mé cuisle eistrí gan aireachtáil. Thug mé scríb fúthu agus thóg mé na céadta acu leis an líon. Bhí báid eile fúm is tarm agus gan a fhios acu a raibh siad ann chor ar bith. Dheamhan fios muise ná ag an bhfear fobhairne a bhí liom sa mbád sílim. Thiocfá ar chuisle mar sin scaití
+
→
focal
Ní fhéadfadh sé gan an rud a mbeadh an urchóid ann a rá. Tuilleadh diabhail aige má fuair sé droimeáil. 'Sé a theastaigh uaidh. Beidh a fhios aige aríst nach mbriseann focal maith fiacla
TUILLEADH (7) ▼
Níl a fhios agam cén t-adhmad a bhainfinn as an bhfocal sin
Tá ag chuile dhuine a laghad agus a fhéadfas sé de phlé a bheith aige le cúirteanna. Béarfar ar fhocal ort ann nó is maith a chruthós tú. Tá dlíodóirí ansiúd agus faobhar orthu ag faire ar chuile fhocal a thiocfas as do bhéal nó go n-aimsí siad é. Nach bhfuil a fhios agam é
Níl aon chabhnsailéara istigh i nGaillimh in ann breith ar fhocal uirthi siúd. Tá fios a labhartha agus deis a cainte aice
Bhí a fhios agam go maith ar an gcaoi ar las sí suas gur sciorradh uaithi a rinne an focal. Ní thabharfadh sí deoir fhola le náire. D'imigh an chaint uaithi uaidh sin amach
Dar m'fhocal, níl a fhios agam cé a bhí ann
Tá láimh agus focal tugtha aige di go bpósa sé í faoi cheann bliana. Ach cá bhfios cá mbeidh sé sin an uair sin. Ná bac le saighdiúr!
Thug sé láimh agus focal di go bpósfadh sé í, ach ghread leis i ngan fhios de shiúl oíche agus níor facthas ariamh ní ba mhó é. Na tíortha coimhtheacha a thug sé air féin agus d'fhága sé ise ar an trá thirim
+
→
foilsigh
Foilsíonn Dia an drochní i gcónaí dhá fhada go dtí é. Deir siad go bhfuil muilte Dé mall ach go meileann siad mín … Féacha an fear sin thiar. Mharaigh sé comrádaí leis ar an sliabh. Dheamhan a fhios agam ar mharaigh nós murar mharaigh — diúltaímid dhó — ach go raibh sé ráite leis. Nach maith a tháinig sé sa saol gur tharlaigh an cleas céanna dhá mhac fhéin. Thug an t-athair an eang leis. Ar an mac a hídíodh é
TUILLEADH (2) ▼
An corpadóir bradach! 'Sé cóir Dé é an méid sin a éireachtáil dó. Ba bheag aige fhéin dícheannadh a dhéanamh ar chréatúir bhochta. Chuir sé an bhaintreach sin thuas de dhroim tí. Chuir sé faoi ndeara di páipéar a shaighneáil dó ar a cuid talúna agus gan a fhios aici céard a bhí ann ach gur theastaigh cupla cloch mhine uaithi le aghaidh a háilín … Ach foilsíonn Dia an éagóir míle glóire agus moladh leis fhéin. B'fhéidir go bhfaigheadh an cneámhaire ar a mhéis fhéin anois é, agus ní ag amhdú an oilc é, ní mór linn dó
Ba deacair dóibh an t-ádh a bheith orthu, go mba leo fhéin uainne é. Shíl siad go raibh siad ina rith seoil ceart críochnaithe anois. Bhí a dhá láimh timpeall ar an saol. Ach is ag Dia is fhearr a fhios. Foilsíonn Dia an chneámhaireacht agus an míscrupall i gcónaí. Is fada ar an saol mé agus níl aon lá ó tháinig cuimhne dhom nach amhlaidh a fheicim é. Chuala tú an scéal faoin bhfear a chonaic fear eile ag marú duine agus dhá chur i ngan fhios. Mhionnaigh sé agus mhóidigh sé mura bhfoilsíodh Dia é nach mbeadh aon aird aige fhéin ar Dhia níos mó. D'fhan mar sin. Chonaic sé go raibh an saol ag féithiú leis an té a rinne an marú … Sin é an chaoi a raibh sé. Bhí fear eile marbh cheana ag an té a maraíodh. Nach maith gur fhoilsigh Dia an choir sin!
→
foirm
Tá fuirseadh mór cainte aige ach nach bhfuil a leath i gclár ná i bhfoirm. Chuirfeadh sé dallach dubh ort mura mbeadh a fhios agat cé hé fhéin
→
fothair
Bíonn féar agus fothair ar choinnleach choirce an Mhárta, adeir an Chailleach Bhéarra. Sin í a raibh a fhios aici é!
+
Tá seanT. sách friochanta fós, théis an aois atá aige. Ní théann duine ar bith thart i ngan fhios dó. Ach níl grinneadas ar bith fanta ann ina dhiaidh sin
TUILLEADH (1) ▼
Ná cuir araoid ar bith air. Tá sé sin te friochanta. Cá dtriallfaidh sé anois? Dheamhan a fhios aige fhéin sin chreidim, ach é i ndiaidh a chinn roimhe mar sin
Ní fhaca tú aon bheathach fuaidrimh timpeall sa ruta seo le dhá lá? Dheamhan a fhios agam ó neamh na néal, cá dtug siad a n-aghaidh
→
fág i
D'fhága mise i bpian anois é. Níl a fhios aige sa mí-ádh cá bhfuil mé ag dul — tá sé ag déanamh imní dhó fios a fháil cá'il mé ag dul
Níl a fhios agam a mbeidh a cuid gruaige chomh fáinneach siúd aici nuair a bheas sí scaitheamh i S. Gh. Bainfear obair aisti ansin. Dar fia is dona an mhalrait aici é, agus an cháil airgid atá uirthi, a dhul ag pósadh isteach ar an mbaile sin
→
fán
Tá an cúpla sin ag dul i bhfán ar a chéile ceart críochnaithe. Ní dhéanfadh sise a mhalrait seisean d'fhear, agus ní dhéanfaidh seisean a mhalrait sise de bhean, agus níl an tseanlánúin sásta, agus níl sise toilteanach imeacht uathu agus dheamhan a fhios agamsa cén súisín é!
→
féarach
Dheamhan a fhios cé a bhuail é, ach ba é J. B. a fhóbair an féarach a íoc. Chaith na póilíos trí lá ina éadan dhá cheisniú
+
→
féar
Seo! Tá muid sách fada ar an gcocaireacht seo. Más leat a tabhairt dom, tá sé in am agat fios a bheith agat air feasta. Tá an ghrian ag dul siar agus gan an féar dhá shábháil
TUILLEADH (3) ▼
Beidh an saol go maith fós ach foighid a bheith againn, adeir sé. Foighid! Fan beo a chapaill agus gheobhaidh tú féar! Níl a fhios aige sin cá'il an bhróig ag luí ar aon duine eile, agus is ríchuma leis
Níl aon ghnaithe ag duine ar bith bualadh faoi theach a dhéanamh mura bhfuil riar eicínt airgid aige fhéin. Níl aon ghair aige air. Ní bheathaíonn an féar an phis. Bheadh duine go deas dhá gcaitheadh sé é a chaitheamh in aer, agus é leath-dhéanta aige. Ní mór do dhuine fios a bheith aige go bhfuil sé in ann cailleadh leis, go bhfuil sin
Níl a fhios cén talamh atá socraithe aige le aghaidh fataí agus gan aon tsop leasú ag gabháil leis. B'fhéidir go gcuirfeadh sé ar an bhfód iad. Cuireadh cheana, ach deir siad nach mbeathaíonn an féar an phis.
+
→
fóir
Go bhfóire Dia ort más in é a bhfuil d'fhios agat faoi!
TUILLEADH (1) ▼
Ní fóirithint mhór a rinne mise ort le go ngabhfainn dhá maíochtáil ort. Agus níl mé dhá maíochtáil ort, agus tá a fhios agat nach bhfuil, ach tá oiread den diabhal ort ina dhiaidh sin agus go gcaithfidh tú an scéal a choinneáil meabhraithe i gcónaí
→
cadhail
D'fhéadfá a rá go raibh muid i dteannta. Muid dhár gcaidhleadh le piléir agus le shellannaí agus gan dul ar ár n-aghaidh, ná ar ár gcúl againn! Agus gan a fhios cén pointe a bpléascfadh ceann acub sin agus a ndéanfadh sé smiodairíní de chéad againn in éindí.