diabhaltaí
—aidiacht as diabhal
—diabhaltach /d′əultəx/, diabhaltaí, deamhnaí, deamhantaí: tá siad uilig an-tréan, ach is minice an chuid eile i gcaint ná deamhnaí
—
iontach, aisteach; cumasach, mór, corónta.
+–
Nach diabhaltaí an deis atá air, ar an obair sin
Is diabhaltaí é ag baint mhóna
TUILLEADH (1) ▼
Nach diabhaltaí gan pionsúr agam a bhainfeadh é seo!
diabhaltaí in iontrálacha eile (50+)
+
Cén sórt fothramán é sin a chuala muid ar ball? Blastannaí a chuaigh amach ab ea? Ba diabhaltaí an fothramán a rinne sé mura ndeachaigh amach ach ceann
TUILLEADH (1) ▼
Is diabhaltaí an fothramán atá ag an abhainn anocht. Báisteach! — fuaim
→
caidhfte
Nach diabhaltaí an éadáil do dhuine an oíche a chaitheamh ina chaidhfte thoir ansin thoir ar choirnéil dhá phréachadh féin. Shílfeá go mba mhó an tsomhaoine do dhuine fanacht istigh san áit a mbeadh tine agus teas aige ná bheith ar an gceird sin.
→
caidéis
Nach diabhaltaí mór an smál atá oraibh agus caidéis ar bith a chur uirthi sin. Is maith atá a fhios agaibh gurb in í úll na haithne agus ní beo sibh, ina dhiaidh sin gan a bheith ag saighdeadh fúithi.
+
→
carracán
Nach diabhaltaí rite an áit ar dearnadh an teach an chéad uair, thuas ar an gcarracán garbh siúd. Is suarach an t-ionadh go mbeadh faitíos gála fhéin air agus a laghad foscaidh agus atá ag a theach.
TUILLEADH (1) ▼
Nach diabhaltaí an ruagán toirní a chaith sé an bhliain cheana agus go ndearna sí dhá leith droimscoilte síos go talamh íochtair den charracán sin. Tá sé le feiceáil ansiúd ag feara Fáil.
Is dual dó sin a bheith mór oscartha. Ba diabhaltaí an clifeartach d'fhear é a athair fhéin, go ndéana Dia grásta air.
Is diabhaltaí an chláirseach de bhean í, bail ó Dhia agus ó Mhuire uirthi! — bean mhór leathan
Is diabhaltaí an coimhthíos atá san uair an tráth seo bhliain. Ar ndóigh, is geall leis an ngeimhreadh é.
+
→
cora
Is diabhaltaí an fuarlach atá san abhainn, arae tá an chora faoi uileag.
TUILLEADH (1) ▼
Is diabhaltaí an chora síl froagannaí atá i lagchlaise an fhóidín.
→
corradh
Nach diabhaltaí an aois atá sé a fháil! Tá sé corradh ar dheich mbliana is cheithre fichid anois, agus dheamhan a dhath mairg fós air, cé is moite dhá amharc.
Is diabhaltaí atá sé ag dul in aghaidh a chosúlacht muis, murab é an chaoi nach dtéann sé sa mbile buaic leis fhéin. Chonaic mise scorachaí nach gcuirfeá suntas ar bith iontub ag tabhairt gaoithe (ag ardú) don chloich sin, agus shílfeá nach bhfaigheadh forránach fir mar eisean croitheadh ar bith inti ná dhá mbeadh sí faoi dhó an oiread meáchain agus atá sí.
→
cóipís
Is diabhaltaí an éisteacht atá aige lena cuid cóipíse. Dhá mba fear eile é, déarfadh sé léithe a béal a dhúnadh.
+
→
cóisir
Ba diabhaltaí an chóisir a bhí ar an mbainis. Shíl mé nár thug siad an oiread sin cuiríochaí chor ar bith.
TUILLEADH (2) ▼
Is diabhaltaí an chóisir mhámhasaí a bhí agat an babhta seo — bhí go leor mámhasaí in do láimh chártaí.
Nach diabhaltaí an chóisir acub atá ann! (hairteasaí)
→
beart
Ba diabhaltaí an séideán a bhí ann faoin mbeart. Tá ceart aige a anáil a bheith briste ar chuma ar bith má bhí sé ar an gcaoi údaí ar feadh an bhealaigh.
Ba diabhaltaí an ruaig shlaghdáin a bhí air. Dheamhan creachlaois atá sé in ann a dhéanamh fós, théis é a bheith ina shuí le coicís.
+
→
beo 1
Is diabhaltaí an lear gasúir as Baile Átha Cliath atá siar ansin. Níl aon áit dá dtiocfaidh tú nach bhfuil beo leob, agus iad chomh hábhailleach mioscaiseach lena bhfaca tú ariamh.
TUILLEADH (1) ▼
Is diabhaltaí an tóir atá ag an éasc beo ortsa tharas aon duine. Níl de leathrann agat ó mhaidin go faoithin ach éasc beo. Ó tharla nach bhfuil aon dochar ann, tuige a mbíonn tú ag bodhrú na ndaoine ag caint air! Nach thú an seanpháiste againn!
→
binse
Thiocfá go glúine sa stumpa de bhinse siúd a scraith muid an lá faoi dheireadh. Meas tú nach diabhaltaí an t-uisce a chaith sé dhá réir sin?
→
bruach
Nach diabhaltaí an tuile a bhí thíos i gCill Dara an geimhreadh seo chuaigh thart. Dúirt ceannaitheoir ar an aonach liom gur líon sí isteach sa teach aige agus go raibh sí bruach ar bhruach le posta na leabthan sa seomra a bhí le talamh. Déanann sí mínós i gcónaí sna taltaí íseala sin.
Is diabhaltaí go héag an buimbiléad de chloigeann atá ar Sh. Ch. Cén bhrí ach is lom lán de sheafóid atá sé.
+
→
buail ar
Théis ar buaileadh de bháistigh air ó rinneadh é (caisleán), dheamhan a dhath fhéin den mhoirtéal ar bogadh fós ann. Is diabhaltaí an bua a bhí ag na saoir fadó ag déanamh moirtéil.
TUILLEADH (1) ▼
Is diabhaltaí aibéil a phós siad. Sin é an buailim ort, tigim leat ar chaoi ar bith.
+
→
buail
Bhuail ballach mé agus nach mba diabhaltaí dalbaí í, gur bhris sí frídín an duáin.
TUILLEADH (1) ▼
Is diabhaltaí tráthúil a bhuail fonn pósta é agus a sheanathair in achar an anama
+
→
buille
Is diabhaltaí an buille ort do bhicycle a bheith buailte suas. D'fhéadfá éirí amach dhuit fhéin corruair tharas a bheith cuibhrithe istigh i gcónaí.
TUILLEADH (1) ▼
Is diabhaltaí an buille ar an duine bocht gur loic an cur air i mbliana.
→
burla
Is diabhaltaí an burla de bhean í — buta teann téagarthach suite. Ní hionann seo agus na samplaí faoi chiall a 2, arae an intinn atá i gceist iontub sin
→
aire
Caithfidh sé gur diabhaltaí an lear atá ar a aire nuair nach dtéann sé agus an cupla 'meaingeal' atá aige a bhaint shula lobhfaidh siad sa talamh.
+
→
airde 2
Is diabhaltaí an borradh atá faoi. Tá sé ag dul in airde chuile lá.
TUILLEADH (1) ▼
Shílfeá gur diabhaltaí an forránach fir é, ach tá sé faoin airde ina dhiaidh sin.
Nach diabhaltaí an t-antlachán thú nach scaoilfeadh an lá fliuch thart, agus a liachtaí lá tirim a thiocfas aríst go gcaitear an samhradh
→
fabhall
Má fheiceann siad fáfaillín ar bith aige, tá siad sin in ann a dul chun farraige. Dar fia féachann sé iad scaití freisin. Bhí curach ansin thiar aréir agus cuireadh go dtí snaidhm na stothaí í. Ba diabhaltaí an phuicneáil a fuair sí