→
dias
Déas (12)
→
finne
Is gearr eile a gheobhas sé anois, nó go dtosuighe sé ag dul 'un finne. Is breagh an déas atá amuigh ag an ngarraí sin thíos
+
→
dias
Is gearr anois go gcuiridh sé déas amach = go dteighidh sé indéas
TUILLEADH (8) ▼
Bíonn an déas cruinnighthe in a mogall san eorna, sa gcoirce agus sa seagal. Níl le déanamh agad ach breathnú ar ghort ar bith agus feicfidh tú féin é
I gCrích Lochlainn atá an chuach anois. Ní imigheann sí as seo go dtugann sí déas in a béal léithe = deirtear nach n-imigheann an chuach as Éirinn nó go mbíonn an t-arbhar i ndéis
Tá an chuach ar fáil. Ní imeochaidh sí aríst nó go mbeidh déas ag imeacht in a béal aice. Is fada é sin i mbliana
Cuireann an phis chapaill déas amach freisin
Tá sí in a ceanna déas ar fad (fc. ceanna)
Beidh sé in am déas a bhaint as lá ar bith feasta = in am a dhul ag baint an arbhair
Ní mór dhom a dhul ag baint déas as anois. Tá sé in a bhainne bhán
Níl tú ag brath air a dhul ag baint aon-déas as, ná eile. Má theigheann féin ní bhainfidh tú glas as é
→
dornán
Cuid den déis an dornán (sean-fhocal) = bíonn déasacha i ndornáin. Ní bheadh dornáin ann dhá bhfuireasbhaidh; mara mbeidh an déas ar fónamh, ní bheidh an dornán ar fónamh; mara dtugaidh tú áird ar na rudaí fánacha beidh do shaothar in a iomlán lochtach