Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
dún

Dúnadh (16)

 
Tá dúnadh daingean ar an dorus
 
dlúth 2
'Séard atá air go bhfuil an doras ro-dhlúth do'n ursain, agus nach bhféadann sé dúnadh gan anró.
 
Is driopásaighe é ná P. R. a bhí annseo fadó. Ní leigeadh an driopás do Ph. R. a bhróga a dhúnadh nó go mbeadh portach móna gróigthe aige. In am dinnéir a dhúineadh sé iad: leath-láimh ag ithe agus leath-láimh ag dúnadh. Sin é a fhearacht aige-san anois é
+
dún
Tá an dorus sin as dúnadh anois go gcuirtear bacáin nuadha air = ní féidir a dhúnadh
TUILLEADH (12) ▼
Deirimse dúnadh leat. Tá tú as a dhúnadh anois. Má bhaineann tú as leath a bhfuil ann, b'fhéidir dhuit, ach ní mó ná sin é
Tá sé gan dúnadh muis má 'sé sin a bhí len a dhúnadh. Dheamhan agus móide cuímneachtáil ar bith a rinne sé sin air
Ní mórán dúnadh is call dó. Caoi ar bith a dtarraingeochthá amach é, thiocfadh sé leis
Is beag an dúnadh atá ag teastáil uaithe. Níor chall bacadh chor ar bith léithe mara mbeadh an iomarca gála isteach innte agus go bhfuadóchadh sé a bhfuil ar an mbord seo
Tá an-dúnadh ar an logán mór siúd a bhí taebh thoir de'n teach aige anois. Ba mhór an lear cloch nacharb fhuláir dó siúd len a árdú cothrom leis an mbóthar. Dar fiadh is ait an saothruidhe é, is ait sin
Is furasta le mo ghoile féin dúnadh. Dhá n-ithinn rud ar bith nach dtiocfadh liom, bheadh mo ghoile tolgtha de'n bhiadh aríst go ceann seachtaine. Is duine an-éiseallach mé freisin. Ghlacfainn col le rud an-éascaidh
Má fheiceann tú ag dúnadh chor ar bith é, crap isteach an féar ar an bpuínte. Tá tuairt bháistighe air má's indiu nó anocht nó ambáireach a chaithfeas sé í. Bí thusa ar do shon féin uirre ar chuma ar bith. Níl na "clabhtaí" geala sin le trust ach oiread
Tháinic sé abhaile le dúnadh na h-oíche = le tuitim na h-oíche, leis an gcontráth (comhtráth), le coinfheascar na h-oíche
Cé'n dúnadh na h-oíche sin ort? Bhí sé annseo ó ló mhór agus má bhí féin 'sé a bhí aerach agus éadálach. Tá sé cho suimeamhail le cut óg a bheadh ag oscailt na súile
Má bhíonn tú ins an mbaile le dúnadh na h-oíche, beidh tú ann sáthach luath. Cé'n chruadhóig baile atá ort? Nach bhfuil neart ann tharat le freastal ar bheithidhigh agus eile? Dheamhan dlúthas ar bith leat ins an mbaile, ná cuid de dhlúthas
Má's lib imeacht níl gnatha ar bith agaibh dúnadh na h-oíche a leigean oraibh féin. Beidh tús na h-oíche anocht dubh. Ní eireochaidh aon-ghealach anocht go dtí taca an deich … Ara céard sin orm? Níl ann ach tóin-ghealach
Bíonn sé amuigh leis an réalt, agus ní fheicfidh tú isteach é ach le dúnadh na h-oíche. Dheamhan mórán dhá shlacht ar a gharrdha in a dheidh sin, shílfeá. Níl sé amach as an gcúl ó dheas fós, aindeoin é a bheith ag cur ann le coicís. Dar príosta dhá gcaithinn leis mar atá seisean, agus bheadh an baile dubhuighthe agam ó a thosuigh sé