Cuir an sceach san mbearna faitíos na heirimisce. Tá asail ag fálróid ar na bóithrí sin, agus ghabhfaidís isteach ann ar an bpuinnte. Cén bhrí ach dhá leagaidís an claidhe thoir agus a dhul san iothlainn!

Rinne sí cheithre leith den cháca, agus thug sí dóibh é: fearann an duine. Níor bhain sí fhéin oiread agus an bhearna bhruite as. Dheamhan é muis. Ba mhór an truaighe iad ar aon-chor: lucht bóthair agus bealaigh

Thainig an bullán mór sin aige isteach an bhearna chugam trathnóna agus thoisigh sé ag bualadh na mbeitheach orm. Dheamhan a leithide d'fhudarnéis a chonnaic tú ó chuaigh tú in ord Mhuire agus a bhí ionn. Shíl mé nach bhféadfainn a chur amach chor ar bith

Thosaigh an capall ag fuiléimneach agus ag fiodarinnce ar fud an gharraí cho luath agus a chuir mé isteach an bhearna í. Dheamhan a leithide de mhacnas! Shílfeá nach bhfaca sí an áit amuigh cheana le mí. Neart díomhaontais!

Breathnuigh ar na claidheachaí faitíos na fálach thuas. Tá an bhrotuinn sin thíos taithithe ag an gcladach d'acht agus go háirid, indiaidh feamainn dearg, agus leagfaidís bearna ann ar an bpuinnte. B'aisteach go dtáinig siad (na beithigh) anois le trí lá indiaidh a chéile. Marach go bhfuil bearna leagha ann, ní chorróidís as an ngarraí

Bhí sé meathta ag a' ngamhain 'n áit nach ngabhfad sé amach a' bhearna dhó, a's ná raibh ann mara mbeireann sé chuige ar a' ngamhain, idir chorp, chleite agus sciathán, a's nach gcaitheann sé amach thar a' gclaidhe é.

Má tá an uair coimhightheach fhéin le fad[a], gheobhamuid tiormach dhá réir, as seo amach. 'Níl tuile dhá mhéad, nach gcaitheann sé an fhad eile a thrághadh', agus sin é fhearacht ag an aimsir é. Níor dhúin Dia ariamh bearna nach n-osclóchadh sé ceann eile.

Tá carra chloch istigh imbéal na bearna, a's níl sé inrásta ag tada a dhul isteach sa ngarrdha go mbailighthear iad = sprus chloch, caithte in aon-mhangarae amháin gan puínnteáilteacht, gan cruínnteacht.

Tá cóimhneas móna ann, ach níl dadaidh eile ann. Ach céard sin orm! Nach bhfuil siad in a ridirí ag bradáin! Níor dhúin Dia ariamh bearna nach n-osclóchadh sé ceann eile!

Tá'n tSeamair Mhuire aige, lá's go dtug sé a bhearna leis ó'n dreám sin.

Tá béalóg de bhearna ann, a's féadfa tú an buicéad a shíneadh isteach thairti, (ch)uig a' laogh = maol-bhearna

Chruinnigh sé cosamar feamuinne a bhí scaipthe sa dúirling, a's thóig sé bearna gharrdha an chladaigh, a's rinne sé cupla creachlaois mar sin, ach a' fánuidheacht a chaith sé an chuid is mó de'n lá.

Sílim go bhfuil sib réidh le aithghiorra a dhéanamh sa gcasán siúd níos mó. Tá'n mhaol-bhearna tóigthe biorruighthe aige ó indé, a's chuala mé gur bhac sé daoine a dhul ann indé fhéin.

'Breagh nar bhiorruigh tú an bhearna sin thiar. Nach mbeidh sí ina béal in áirde aríst faoi cheann cupla lá?

Leag a' capall brúisc de bhearna, thiar le bóthar.

Tá'n casán buailte síos rómhat ar a' gceann-fhearainn, a's tá maol-bhearnaí 'sna claidhtheachaí le na dhul tharstu.

Buail síos go Bearna. Nach mór an t-eirghe amach duit é go ceann-seachtmhaine, fharrus a bheith cruptha istigh san áit seo igcomhnuidhe.

D'fhága sib an bhearna sin thiar gan árdú 'na ndiaidh trathnóna.

'Sé díol a' diabhail é Árd Bhearna le géireacht.

Tá sé sé mhíle go h-árd as seo go Bearna.

Níor chuir tú an maide san mbearna sách maith. Nuair a fuair siad (beithigh) faon-oscailte í, leag siad ar fad í

Ní bheidh aon-dos bearna agad mara mbainfidh tú as a flaisc í. Is diabhlaí breá an sceach í

Fuair sé (asal) an dos tóighe as an mbearna agus níor leis ab fhaillí é, gan a dhul isteach san ngarraí, agus talltú ar an gcur

Bhí sé cho faillíoch anuiridh ar chaoi ar bith agus gur leig sé dhá chuid beitheach an garraí seo thuas a bhí coisnithe l'aghaidh féir aige, a chrinneadh go cré, d'uireasa na mbearnaí a árdú

Ní fiú lib dos a chur san mbearna siúd, ach cead a thabhairt do bheithigh na tíre a dhul isteach ann

Chonnaic mise for-chasán ariamh annsin ag muinntir an leath-bhaile thoir, nuair a bheidís ag feamnadh as a gcuid fhéin den chladach. Bhíodh cead aca an bhearna sin atá le Garraí an Chladaigh aige a leagan amach ar an dúrlinn. Is cosúil go bhfuil rún aige seo a gcoinneál as, má fhéadann sé. Is gradha an scéal é má fhéadann agus iad ag dul ariamh ann

Tá faitíos orm go mbéarfaidh an fuacht ar an teas orainn i mbliana mara bhfuil ag Dia. Tháinig an bhliain go dona. Níl fata ná arúr ná móin ann. Tá na daoine ceart mara bhfá siad gorta. Ach tá Dia láidir. Níor dhúin sé bearna ariamh nach n-osclódh sé ceann eile

'Séard a ghníos siad sin dambaí nó caraidheachaí a thógáil ins na srutháin agus bearna a fhágáil in a lár. An cochall a chur ins an mbearna sin annsin agus an sruthán a shaghdadh anuas. Ní bheadh breac ag gabhail leis nach dtiocfadh ins an gcochall

Bhfaca tú an searraichín crón atá aige. Níl ann ach na cheithre eite anois. Dhá mbronntaí ort é, ní leagfá bearna i gclaidhe len a leigean isteach in do gharrdha. Meastú beo céard atá air. Tugadh sé é siúd do'n deachma ar chuma ar bith. Maidir le go mbeidh aon-cheo dá bharr aige, ní bheidh

Árdóchaidh sé é agus deifir air, ach feadh 's mise é a fheiceál. Sé'n rud is lugha dhó an bhearna a thógáil lá agus go dtug muid casán dó ann

Teigheadh duine ar an mbearna sin agus ná tugaighidh deis dó imeacht

Ná raibh Dia leis an asal, mara dteigheann sé isteach an bhearna agus an cairrín agus a raibh ann air, agus mara n-iompaíonn sé ar an gcnocán istigh

Diaráiste leatsa a Dhia agus a Mhuire! Oíche chinn bhliana aríst go raibh muid féin agus 'chuile dhuine dhá(r) muintir abuil a chéile gan bascadh gan bearna, má's é toil Dé agus na Maighdeana Glórmhar é! = altú bídh oíche Nodlag

Tá sé cho dúrainneach le aon-chríostuidhe dhá bhfaca mise ariamh. Má theigheann beithidheach thar claidhe isteach ar a chuid, is olc an peata é. Diabhal níos measa. Bhí diabhlánach de bhó bhradach agam annseo uair. Le M. Ph. Uí Dh. a dhíol mé í, agus mé reicthe aice ag dul imbradghail. Bhí an-tseasamh ag a raibh ar an mbaile léithe. Níl lá ar bith nach dteigheadh sí ar dhuine eicínt, agus ba mhinic a rinne sí foghail freisin. Ach le 'chuile chamánaí ar chuma ar bith, ní dheacha sí air-sean ach lá amháin. Bhí maol-bhearna leagtha igclaidhe Gharrdha an tSléibhe an áit a raibh siad ag cur isteach coirce as an lá roimhe sin, agus ní mórán tóigeál (tógáil) a thug siad uirre. Casadh an bhó ann ar chaoi ar bith. Níor léithe ab fhaillighe é 'ar ndú'. Isteach léithe ar an gcoinnleach, áit nach bhféadfadh sí mórán millteanais a dhéanamh. Ní raibh sí chúig nóiméad ann an uair a rug sé uirre. Rinne sé a sheacht míle dicheall í a bhascadh, ach bhí sí siúd í féin sáthach aigeanta. Anuas leis annseo in a theine bhruithte ag fuagairt foghlach agus dlighe orm féin de ghort an gharta. 'Sé a thug fúm. D'éist mé féin. 'Ar ndú' mar adeir an fear fadó bíodh an chluais bhodhar ag fear na foghlach. Agus bhí na seacht ndiabhail ar an mbó. Ach in a dhiaidh sin agus uiliog scáth ar mhill sí airsean, bhí aige a leigean thairis. B'fheasach dó go raibh fúm a díol ar aon-nós, ach a bhfaghainn an té a thóigfeadh uaim í. Ach tá sé cho dúrainneach sin agus go gcaithfeadh sé an ailp sin a bhaint asam faoi gur tanguigheadh (teangmhuigheadh) chor ar bith leis féin

Bain dos le cur 'sa mbearna sin thíos nó beidh an garrdha in a bhéal in áirde ag beithidhigh an bhaile

Abair suas leis an drad aice go bhfuil sí ag fágáil na maol-bhearnaí siúd gan tógáil fea'int a bhfoghlóchaí an garrdha, agus go mbainfeadh sí a luach do dhuine eicínt ó thárla na fataí a bheith loicthe ann

Tá fear R. an Mh. ag maireachtáil ar dhruim an diabhail. Níl tada timcheall air ach leacrachaí. An teirgéis talmhan' atá aige, níl spreab ar doimhneacht ann. An cladach féin atá ann, tá sé cho lom cho feidheartha le croidhe do bhoise. Níl an fheamainn ná an cairrgín ná tada eile ann, ach cuid an bheagáin. Níl a fhios agamsa faoi mo righe cé'n chaoi a maireann duine ar bith i R. an Mh., tá an áit cho maoilscreamhach cho bocht sin. Diabhal mé in a dheidh sin nach bhfeicfeá cheal ar bith orra shílfeá: ach níor dhúin Dia ariamh bearna nach n-osclóchadh sé ceann eile

Isteach liom ag déanamh aithgiorra má b'fhíor dhom féin, ach ba shin é an t-aithgiorra a fhobair a thiacht daor orm. Bhí mé siúl liom de réir mo choise treasna na páirce agus gan fios na faillí agam, nuair a chonnaic mé an tarbh. Chuir sé smut air féin agus thosaigh sé ag búiriúch. Thug mé féin do na buinn é, ach níor leissean ab fhaillí é: thug sé an dubhscríb in mo dhiaidh. Rinne mé féin ar mhaol-bhearna, ach chuaigh sé idir mé agus í …

Chinn sé críochnuighthe dólámhach ar J. an bulán a chur amach as an ngarrdha, th'éis cho danra agus a bhí sé in a éadan. Leag sé trí bhearna dhó, ach ní ghabhfadh sé amach i gceachtar aca ach soir agus siar an garrdha, nó go raibh J. sáruighthe ceart aige. Annsin bhí ath-obair air, ag árdú na mbearnaidheachaí aríst. D'imigh leis go nglaodhfadh sé ar chongnamh. Ach ní raibh sé bailighthe anuas lúibinn an bhóithrín nuair seo anoir an bulán, agus leagann sé brúisc de'n chlaidhe agus amach leis gan iarraidh gan athchuinge!

Tá mo dhubhachán-sa in a phlaicín gabhair, agus dheamhan briseadh ná bearna ar a dhubhachán (cruach) féin fós. D'eireochadh dhó. Tá mil ar mo dhubhachán-sa, ach tá nead easóige in a cheann féin (ní thaobhuigheann sé a dhubhachán féin, ach goideann sé móin ó gach uile dhuine eile)

Tá an bhearna siúd dúinte anois aca, agus gan iad ag leigean duine ar bith an bealach sin = tóigthe, árduighthe