Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

gaoth (100+)

 
Tá tú idir dhá dhoras na gaoithe annsin = duine in a shuí agus an seoideadh ón dá dhoras air
 
Daidhean mara thoir atá an ghaoth aríst!
 
dall 3
Tá mé dallta ag an deatach sin. Oscluighidh doras na gaoithe agus b'fhéidir dhó a thabhairt leis
 
Níor shéid aon-oíche as aer ba mheasa ná í. Bhíodh sé ag dallacar chlocha sneachta 'chuile phuinte, agus gaoth ann a bhearrfadh tú. Ní bhfuair mé mo dhóthain le déanamh ariamh ach a theacht abhaile an oíche sin
 
Bhí bó annsin thoir ar an aonach agus nuair a chuaidh siad dhá bleaghán bhí an úgh cho rithte len a bhfaca tú ariamh. Ach deoir féin ní raibh sí a thál in a dhiaidh sin. Chuaidh 'chuile dhuine di ach ba aon-mhaith amháin é. Tháinig an fear seo — ceannachthóir a bhí ann — agus chuaidh sé féin ag méirínteacht léithe. Chuir sé soipín tuighe isteach ins na dalláin aice, mar dhóigh dhe go raibh siad tachttha … ach dheamhan tachtadh ná cuid de thachtadh. Ní ar na dalláin ná ar a cuid sineadhachaí a bhí an "demur" (marach, locht) chor ar bith. Fear sáthach símplí — bádóir as Conamara — a casadh timcheall ann ins an deire agus é ar a ghlas-mheisce. Ní thiubharfá deich triuf air len a fheiceál. Sáthach adhartha a bhí sé ag imeacht. D'fhiafruigh sé céard a bhí orra, agus h-innsigheadh dó. Bhí an ceannóchthair an uair seo in éadan na ndalláin aice. "Leig do na dalláin" adeir an bádóir. "Tá na dalláin cho "freeáilte" agus a bhíos mo pholláirí-sa, agus an bád ag tabhairt leath-bhord ins an ngaoith thar an gCeann lá flichshneachta. Ach innseochaidh mise dhaoib céard a dhéanfas sibh. Stopainn an bhainne atá ar an mbó. Má tá bairille ann agus a lán uisce, árduigidh suas é ar áit árd eicínt. Tugaighidh an bhó len a ais. Coinnigidh annsin í. Scárdaigidh anuas an t-uisce as an mbairille de réir a chéile. Mara ndéanaidh an bairille sin, líonaigidh bairille eile, agus déanaigidh an cleas céadna. Nach mairg gan galún taosca an bháid agam, agus is gearr a bheinnse dhá cur ag tál." Tugadh isteach i "ngárd" Sh. í. Tá a fhios agad an bairille árd siúd a raibh an "teaip" air a bhí thiar le balla. Thiomáil siad an bhó suas len a thaobh, agus chuir siad an "teaip" ag rith. Leigeadh cho maith le trí bhuicéad uisce as. Ná raibh ann nar thosuigh an bhó ag tál an bhainne cho briosc agus dhá mbadh as béal gloine a bheadh sé ag teacht. B'éigin buicéad a chur fúithe de léim. "Anois" adeir an bádóir "ab iad na dalláin a bhí dúinte" agus "haway" leis isteach indorus cúil Bh. gur chuir cáthadh pórtair ar an smut aige féin. Cé a mb'fhearr é sin ná do "wireen"-sa ar ball?
 
das
Loic siad ar fad. Rith siad 'un dais ro-luath 'sa mbliain, agus cho luath agus a bhuail an ghaoth ruadh iad, thuit siad ar a chéile ar an toirt. Speir siad in a mbun. An iomarca leasuighthe a chuaidh orra. Tá an talamh siúd an-tséasúrach
 
Bhí cion cheithre cléibh fhataí annsin thuas agam arbhú aréir. Níor fhéad mé dhá gclúdú in áit a dtáinig scéala agam go raibh an bhudóig i dtinneas laoigh. Bhí sé amach in am suipéir go raibh an gó (gábh?) sin thart. Ba duibhe an oíche ná an phic, agus bhuail drugal mé a dhul soir ag plé leo an tráth sin d'oíche. Shíl mé dheamhan clóic a bheadh orra. Ní raibh amuigh ach corr-réaltóg agus ní raibh an ghaoth ó thuaidh. Ach mo léan deacrach, rinne sé an sioc deireadh oíche, agus mhill sé iad fré chéile. Níor chás é dhá mbeidís cruínn baileach fhéin, ach bhí siad fágtha in a scaipiúch agam ag ceapadh go sroichinn ar ais. Níl luach leithpighne mhaith anois ionnta ach a gcaitheamh ag an deachma. Is deacair do dhuine aonraic a bheith suas le 'chuile obair. Níl aon-ghoir aige air
 
Ní deáchosúlacht ar bith an madadh gaoithe sin
 
Níor dhealuigh na diabhail de dhoigheachaí seo liom fós. Tá an tseachtain saothruighthe go maith agam [...]éid a shliocht orra: tiubharfaidh mise gaoth bhuird amach dóibh Dia Sathairn seo chugainn faoin a bheith slán dúinn
+
déan 1
Mara bhfuil gabhail na gaoithe ann tá déanamh na ngnaithí ann
TUILLEADH (2) ▼
Déanfaidh tú suas go seólta ar an ngaoith seo é (fear róthair)
Tá tú in éadan na dtéadrachaí sin le uair agus gan seol déanta fós againn. Nach bhfeiceann tú go bhfuil againn an ghaoth sin a thapú má's linn ceann cúrsa a dhéanamh anocht
 
Ba lá deannachtach é: flichshneachta as gaoth anoir agus sinneán ann a bhearrfadh thú. Shíl mé nach ndéanfainn aniar go bráth é. B'éigin dom a bhunáite a shiubhal. Dheamhan Goll Mac Móirne a chuirfeadh "bicycle" aniar in a h-aghaidh. Is mó an bhrath a bhí agam é a chaitheamh isteach tigh Ph. agus a theacht aniar dhá fhuireasbhaidh
+
Ní raibh dionnóid ghaoithe ann ach é in a théigle críochnuighthe. Shíl mé nach srianfadh muid anoir go deo é. Ach ó chas muid an Ceann d'eirigh beodhchan beag agus níor airigh muid abhaile é
TUILLEADH (1) ▼
Oscail suas an dorus agus leig isteach dionnóidín ghaoithe. Is mór an fionnórtas ar na daoine í. Tá an oíche an-mheirbh … 'Bhfeiceann tú P. seo thuas nach dteagann aon-dionnóid in a ghoire ó bhliain go bliain ach an dá dhorus agus a bhfuil d'fhuinneoga ins an teach dúinte aige. Is mór an seasamh aige é
 
Tá an déanamh suas air ceart go leor. Shílfeá le breathnú mar sin air gur bó mhór é, ach níl de chur leis aige ach an ghaoth
 
dearg 1
Sé'n fáth a dtugann siad stoirm dhearg uirre: dearg atá an gála agus an ghaoth. Chuala mé fadó é (deirtear seo)
+
deas 3
Tá an ghaoth buille ó dheas anois
TUILLEADH (1) ▼
Gaoth andeas atá ann (gaoth aniar-ndeas agus rl.)
 
deasú
Saghd na madraí suas an bóithrín ann. Bainighidh siubhal as! Tugaighidh gaoth bhuird suas dó. Sin é an deasú anois ar an asal sin!
+
Níor chaith mé aon-ghail thobac ariamh. Cé'n samhaoine dhomsa a dhul ag leigean deataighe le gaoithe
TUILLEADH (9) ▼
Diabhal bréag nach bhfuil tú ag leigean deataighe le gaoith, bail ó Dhia ort, agus cho daor agus atá tobac
Sin é a bhuac sin a bheith ag leigean deataighe le gaoith. Is dona uaidh a luach a shaothrú muis
Ní dhearna siad faice ó mhaidin indiu ach istigh i lúibinn an chlaidhe ag leigean deataighe le gaoith. Sin iad an chuingir agad.
B'fhurasta deatach a leigean le gaoith roimhe seo, ach ó a dhaoirsigh an tobac, ní fheicfeá an oiread sin dhe.
Ba bhreagh uaidh deatach a leigean le gaoith anuiridh cho uain agus a bhí sé ag saothrú pighneachaí, ach caithfidh sé déanamh dá fhuireasbhaidh anois. An té nach bhfuil teine aige féin, déanadh sé a ghoradh le gréin, mar adeir an ceann eile
Ní feasach dom cé'n fáth a gcaithfinn tobac. Ag leigean deatach le gaoith ab eadh? Is suarach an cheird a bheadh orm muis
Dar príosta, níl aon-deatach agamsa le scaoileadh le gaoith ach an oiread le duine ar bith eile. An síleann tú go bhfaghaimse mo chuid tobac in aisce. An té nach bhfuil tobac aige anois cuireadh sé giolcach in a phíopa
Ní raibh puth deataighe againn cheana le coicís, ach tosuigheann sé (an simléar) ag caitheamh anuas i gcomhnaí ar an ngaoith seo
Tá an máistir beag ag baint deatach as an máistireás fhada ar an saoghal seo (ag suirghe léithe as éadan). Is diabhlaí an mac é, de thulóig cho beag leis. Ach mara bhfuil gabhail na gaoithe ann, tá déanamh na ngnaithí ann, mar adeir an ceann eile. Dar fiadh tá!
 
Nach maith nach hé S. a bhí ar deireadh. Aindeoin gur caracháinín é, tá gabhail na gaoithe ann
 
Caithfidh tú gaoth a chur 'san roth deireadh. Tá sé 'na leathnóig
+
deis
Tá sé seo thíos ag iarraidh deis a dhéanamh a chuirfeas solus ar fud an tighe. Sórt muileann gaoithe a bhéas ann adeir sé. Bhuailfeadh an ceann céadna faoi rud ar bith
TUILLEADH (2) ▼
Tá sé ag tuitim indeis mar a bheadh Dia dhá rádh leis. Ba gheal an lá dhó, an lá ar phós sé an bhean sin. Tá sruth agus gaoth leis ó shoin. Ach chonách maitheasa air. Is maith an aghaidh sin air
Oscluigidh an dorus atá ar dheis na gréine. 'Ar ndú' ní gaoth atá ann le go mbeadh sib dhá choinneál dúinte
 
deoir
Tapuigh na deora dubha má's leat fataí a bheith agad. Is mór an cam-srón-birín ar dhuine a dhul thar ghort agus a bhfeiscint isteach uaidh. Mo choinsias 's dar m'anam, chuir siad le gaoth na gcnoc mé annsin thuas ar maidin indé
+
Tá deoladh gaoithe ann anois. Bhí sé an-mharbhthánta críochnuighthe ó mhaidin
TUILLEADH (7) ▼
Tá fionnórtas beag anois ann ó d'eirigh an deoladh gaoithe sin. Déarfainn gurb é an lá is meirbhe a tháinig i mbliana é, ná b'fhéidir anuiridh
Oscluighidh na fuinneoga sin agus leigidh deoladh gaoithe oraibh féin. Nach bhfuil sib plúchtha mar atá sib. Is mór an mí-fhollántas an tráth seo 'bhliain 'chuile fhuinneog agus 'chuile dhorus a bheith dúinte
Th'éis an ghrian atá ann, ní bheidh aon-tiormach ar an nglaicín fhéir sin. Bhí sé ro-fhliuch agus níl deoladh gaoithe ar bith ann le dhul thríd. Sin é an chuid is measa dhó
Má airigheann tú ag teacht in t'aghaidh é gabh amach go bhfaghaidh tú deoladh gaoithe. 'Sé do mhaith é
Chaith mé trí h-uaire istigh ann aréir agus is beag bídeach nar plúchadh mé le deatach, agus len a raibh istigh ann. B'éigin dom a theacht amach uair nó dhó go bhfaghainn deoladh gaoithe. Ní raibh a sheasamh agam
Dún na doirse sin. Tá deoladh gaoithe ag teacht as áit eicínt faoi'n gcaol-druim agam
Níl mórán gaoithe ann, ach an geoladh beag sin féin is fhearr dhuit leat ná in t'aghaidh é. Deirimse leat gur fánach an geoladh a bhéas in t'aghaidh ar "bhicycle" agus go n-aireochaidh tú é
+
diaidh
Tá an ghaoth chéanna an-luainneach. Nuair a bhéas sí thiar diabhal mé nach mbeidh sí achar ar bith nó go dteighidh sí soir indiaidh a tóna aríst ar ais = thoir a bheadh sí an chéaduair
TUILLEADH (1) ▼
Bhí lom gaoithe adtuaidh ann ag an trí a chlog ar maidin, ach ba ghearr go ndeachaidh sí indiaidh a tóna ó dheas
 
Is mór an feochan gaoithe é, diaráiste leat a Dhia agus a Mhuire! Ní fhágfaidh sí scraith ar an teach. Craith an t-uisce coisricthe imbéal na gaoithe
 
Ná bac le fascadh. Níl fascadh annsiúd ar ghaoith ar bith. Nach bhfuil sé i mbéal an ghairbhshin. Áit díbeartha críochnuighthe é.
 
díbir
"Sagart de na Ruaircigh mé, a d'imigh ins na caoirigh strae; Tháinic an ghaoth adtuaidh orm, agus díbrigheadh ó mo mhuintir mé" (Dhá líne as amhrán nach feasach dom cé'n t-ainm atá air)
 
Dhá mbeadh sé léithe ó shoin deamhan a mhíle dicheall a thiubharfadh gaoth di
+
díle 1
'Siad na dílte seo a fhágfas an t-arbhar réidh. Bhí sé ar a leath-ghlúin cheana ach sínfidh sé ar fad anois. Cé'n bhrigh ach má theagann stolladh gaoithe. Sin é a dhéanfas a chreach ar fad
TUILLEADH (3) ▼
Tá an Díle ar an spéir sin thiar. Is furasta aithinte uirre é. Agus 'sé bun na gaoithe é freisin.
Tá díle sneachta air. Ba diabhlaí an ghaimh a bhí ins an ngaoith indiu. Ag eirghe de dhruim sneachta a bhí sí. Bhí fuar nimhe in mo lámha i gcaitheamh an lae, th'éis go raibh mé ag rúpáil oibre
Tiocfaidh an díle feamuinne anois ar an ngaoith seo. Líonfaidh na caltaí isteach ar fad. Gheobhaidh mé an oiread anois agus a shean-leasóchas Garrdha Ú. Mh.
 
Bhí sruth agus gaoth leo an fhad agus a bhíodar thuas, ach ó'n lá ar athruigh siad síos chuaidh an saoghal in a n-aghaidh. Tháinic díleághadh ar a raibh ag gabhail leo. Go fiú agus an síol féin a chuiridís ní bhíodh sé ag eirghe leo. Is minic a loiceadh a gcuid fataí agus togha an bharr ag 'chuile dhuine eile. Bhí anachain muc agus anachain daoine orra in éindigh — ní dhá roint leo é. Fuair triúr mac breágh bás imbéal a chéile orra. Dheamhan a fhios agamsa a raibh eatorra ach an bhliain. An fear aca atá ins an gcomhaireamh ceann indiu, is beag fear tighe ná urláir in do thír is boichte ná é. Ní maith a chuaidh an imirce do na créatúir bhochta sin
 
ding
'Bhfuil a fhios agad cé'n fáth go bhfuil G. ag iarraidh é sin a chur ins an bposta sin: igcruth agus go mbeadh gínn aige féin in aghaidh an fhir eile an uair a thiocfadh air. Níl néal ar bith air sin deirimse leat. Tá a fhios aige nach hé lá na gaoithe lá na scolb
 
dioc
Má chaitheann sé coicís eile faoi'n ropadh gaoithe adtuaidh údaidh is caillte an ghioc a bhéas air. Is caillte an ghioc atá cheana air, arsa tusa scáth seachtaine. Má sheasann an bóthar go dtí na P. Th., anuas ar na maidí a thiocfas sé go siúráilte. Is fuar an dithreabhach é ag déanamh bóthair
 
Ní fheilfeadh áit ar bith don ghiocach údan ach istigh i gcomhnuí ag breacadh a luirgne, agus "fag" as a béal. Maidir le bheith amuigh ag scaradh síolta ar bhuirdín guirt, ní hí ab fhearr liom. Ní hí is fhearr ach an oiread. Is mór an t-iongnadh nach dtugann sé gaoth bhuird amach as an ngort di uiliog
 
Ní raibh aon-fhéith in a chorp nar chuir sé faoi dhíocas leis an gcloch a árdú ach chinn air gaoth a thabhairt di in a dheidh sin. Chinn an chloch siúd ar bhuachaillí maithe, thá mé ag rádh leat
 
díol 1
Ó a rinne siad an teach nuadh, dhíol siad an déirce. Tá sruth agus gaoth leo ó shoin
+
díol 2
Tháinig sé isteach annseo lá ag iarraidh "bicycle" len a dhul Gaillimh. Ba díon déirce leis a fháil. Chuaidh sé annsin, agus bhris sé agus réab sé é agus d'imigh sé air gan aon-ghaoith a chur ann. Thug sé 'chuile dhroch-úsáide ba mheasa ná a chéile dhó. Agus barr ar an diabhal ar fad níor thug sé abhaile go ceann trí seachtainí é
TUILLEADH (1) ▼
Dhá gcloistheá é cupla bliain ó shoin. Níl aon-díol in Éirinn nach raibh sé a thabhairt ar Devalera ingeall ar chupla dithreabhach de ghamhainín a bhí aige nach raibh dhá gceannacht. Anois níl aon-fhear ins an ruta seo is mó atá leis ná é, in áit a bhfuil sé ag fáil cúig nó sé de leathchorónachaí cloinne. Ná bac le duine ar bith a bhéas cho luath-intinneach leis an ngaoith mar sin. Ní samhaoine ar bith é.
 
Bhí muid ag teacht as Árainn th'éis beithidhigh a thabhairt isteach ann. Oíche dhíotamhail a bhí innte ar an bhfairrge — oíche dhíotamhail as gaoth adtuaidh, agus chaith muid an bealach ar fad a tornáil. Bhí sé in a lá gheal shul má rinne muid caladh
 
Tá dithreabhach de ghamhain annsin thoir agam, agus tá faitíos orm nach sáróchaidh sé an oíche. Má fhaghann sé oíche eile leithide na h-oíche aréir, tá a chreach déanta. Rinne mé teálta beag annsin thuas dó, ach diabhal a chos ná a chnáimh a ghabhfadh isteach ann. B'fhearr leis in a ghuróir leis an gclaidhe ó dheas ar aghaidh na gaoithe adtuaidh, dhá sheacáil féin
 
Tá sí ó mhaith. Nach ndearna muid a tligean thíos 'san gcladach, agus tá sí farctha as éadan. Chloisfeá an ghaoth ag feadghail istigh innte leis an mbail atá uirre ag diúirinneachaí
 
Dlaoitheoig thuighe a thug sé amach san doras ag deargadh an phíopa a dhóigh an teach. Bhí an-stolladh gaoithe ann, agus chuaidh an lasair 'sa mbun-tsop
+
dochar
Diabhal dochar ins an ngaoith sin. Ní scuirfidh sí an coirce, mara neartuighidh sí
TUILLEADH (1) ▼
Ní bheadh a fhios agad cá'il an dochar chor ar bith. Deir sé féin amanntaí gur in iochtar a bhrún é, amanntaí eile isteach díreach in a imleacán. Tá an phian cho luaithneach leis an ngaoith má's ceart géilleadh dó féin. Tá an dochtúr sifleáilte (shuffleáilte?) aige cho maith le duine
 
Tá doicheall eicínt aríst air muis. Ach sin é an chaoi a mbíonn an bodach sin i gcomhnuí. Ní túisce leat ná in t'aghaidh é. Tá sé cho luath-intinneach leis an ngaoith agus cho bundúnach le múille
 
dóigh 3
Níor cheart poll ar bith a bhriseadh ins an gcloigeann ó thuaidh, ach ins an taobh ó dheas. 'Bhfeiceann tú na fataí sin anois. Tá siad dóighte ag an sioc, th'éis go raibh an poll clúduighthe go maith. Ach theangmhuigh gaoth an tseaca leo in a dheidh sin
+
Le gaoith agus le doininn uainn féin agus ón ar muintir thú = sin é adéarfá nuair a d'fheicfeá fiach dubh, nó dhá gcloisteá ag screadach é
TUILLEADH (3) ▼
Ná raibh an séan ort! Le gaoith agus le doininn uainn féin agus ón ar muintir thú gan dochar gan díobháil duinne
An bhfeiceann tú an fiach dubh? Le gaoith agus le doininn uainn féin agus ón ar muintir thú, agus ná raibh aon-cheo dhár gcuid sinne in do bhéal
Bhí cupla fiach dubh annsin thuas inniu agus iad ag screadach cho h-árd agus a bhí in a gceann le gaoith agus. Le doininn uainne iad, ar chaoi ar bith. Ní eallach maith iad sin ag taithiú in acar linn. Is olc rud a bheith ar a leabhar ag an bhfiach dubh.
+
dóirt
Dhóirt an bád le fánaidh ins an ngaoith = an uair a bhíos an-chóir ag bád, agus an-tsiubhal aice roimh an ngaoith, bíonn sí ag "dóirteadh le fánaidh" nó "ag dóirteadh síos".
TUILLEADH (2) ▼
Tá sí ag dóirteadh le fánaidh anois is san ngaoith. Ní mór dóibh a bheith áirdeallach. Is fánach an chaoi a gcaithfí thart an seol. Tá an-ropadh ann. Is gearr a bhéas siad ag dul siar má mhaireann an chóir sin, ach níor dóighide rud dó, ná a theacht in a lagar as deireadh an lae
Bhí muid creinnte le chéile ag an gCeann. Choinnigh sé i bpíce liom scathamh maith. Ach an uair a tháinic sí teann (an ghaoth) agus as sin in a gaoith mhór, cheangail seisean cúrsaí. Thug mise cead di dóirteadh le fánaidh roimhe, in a cuid éadaigh ar fad. Bhuail mé caoch é. Ní raibh amharc air ag Cora an Chaisleáin
 
domhain 1
Tháinic sé ina lom gaoithe adtuaidh orra, agus cuireadh amach ar dhomhainn na seiscinne iad. Leig siad do'n churach imeacht 'sa bhfeacht faoi thoildeona Dé
 
Bhí an domhnuidheacht bheithidheach aige cho uain agus bhí sé ar an gC. G. Bhí sruth agus gaoth leis an uair sin, ach ní go maith a chuaidh an imirce dhó, ní dhá roint leis é. Le neart sainte agus grádh do'n airgead a d'imigh sé as — ag tnuthán le tuilleadh a dhéanamh — ach sin é an chaoi a mbíonn sé. Ní bheadh a fhios agad ar nós mar deir an fear fadó cé's sonaidhe taobh de'n chlaidhe ná an taobh eile
 
dona
Ba dona an lá dhó an lá ar fhága sé an baile seo. Bhí sruth agus gaoth leis agus min in a chomhra cho uain agus a bhí sé annseo
 
Tá sé ar a dhonacht anois ar chaoi ar bith. Déanfaidh an sneachta seo scrios ach grásta Dé. Agus níl cosúlacht ar bith ar aon-chlaochmú. B'fhurasta aithinte, agus an deis a bhí ar an ngaoith ag dul síos agus suas indiaidh a tóna le seachtain
+
doras
Doras na gaoithe
TUILLEADH (1) ▼
Bhí tusa ag teacht faoi dhoras an fhascaidh agus eisean ag dul amach doras na gaoithe. Ach cheapfainnse go mb'eisean a mb'éigin dó doras an fhascaidh a thabhairt air fhéin len a anam = magadh focail
 
dorcha
Tá sé dorcha imbun na gaoithe
 
"Má ghníonn tú do theach annsin" arsa mise leis, "beidh aghaidh gréine agus cúl gaoithe agad ann. Is áit aerach fholláin é. Tá comhgar siopa, bóthair, agus cladaigh ann, agus cloisfidh tú drántan ceoil ag na h-éanachaí 'sa gcoill 'chuile lá 'sa mbliain"
+
dreach
Tá dreach na gréine agus na gaoithe air. Ní shiúd fear baile móir. Is furasta aithinte air é
TUILLEADH (6) ▼
Feacha na tincéaraí sin thoir. 'Siad atá craosach dearg agus dreach gréine agus gaoithe orra. Dheamhan duine in do thír is folláine ná iad
Ní luisneacháinín baile móir a phós sí chor ar bith ach forránach lúthmhar láidir a bhfuil dreach gréine agus gaoithe agus fairrge air. Máirnéalach é
Is olc an dreach atá ar an spéir. Agus ní thaithnigheann an bun liom a bhfuil an ghaoth: gaoth aniar-ndeas. Tá tuairt bháistighe air
Cé a leigfeadh féar amach indiu? Leig, má's maith leat é a bheith in a aoileach. 'Bhfeiceann tú an dreach atá ar an spéir sin thiar, agus an duibhthean atá imbun na gaoithe
Tá dreach uirre indiu. Fairrge lúm (lom) agus gaoth ó'n talamh. Ní fhaca mé cho suaimhneach le seachtain í. Bhí sí sáthach callóideach sáthach coipthe le cupla lá, ach is beag an ghúgaighil (guagaighil) chor ar bith atá innte indiu
Tá dreach uirre (ar an bhfairrge) ceart go leor indiu, ach is dreach sáthach colgach é. Dá mbeinnse amuigh anois ins [an] áit a bhfuil na P., i leabaidh a dhul ar an meath mhóir, 'séard a dhéanfainn rith cladaigh a thabhairt di (currach) cho beo in Éirinn agus a d'fhéadfainn. Tá droch-ghothadh ar an lá agus an fhairrge ro-ghúgach (guagach) ag currachaí. Is mór an mearbhall atá ormsa nó séidfidh deire an lae in a ghairbhshion, agus ní éadáil mhór do churrach gairbhshion a theacht uirre leath-cuain. Fuair mise mo dhóthain de'n cheird sin cheana an lá ar shéid sé in a ghaoith adtuaidh orm féin agus ar J. Ó. C. Shíl muid dheamhan fata a changlóchadh muid len u (ar) marthainn. Thug muid an eang linn míle buidheachas le Dia, ach gheall mé an lá sin dá dteagainn slán nach gcuirfinn mo láimh i mbéal an mhadaidh an dá lá agus a bheinn beo aríst. Agus níor chuir
 
dreas 1
Fuair mé dreas fuaicht indé ar an bportach. Ní raibh de chlúdadh orm ach mar a fheiceas tú mé, agus bhí gaoth thollta ann. Diabhal bréag nach raibh
 
driog
Is beag nar phréach mé thiar leis an dorus dúinte. Bhí an seoideadh isteach ann: gaoth thollta freisin. D'airigh mé drioganna ag rith síos le mo chaol-druim, agus bhí mo chroidhe ag eitealla leis an bhfuacht.
 
Bhí sruth agus gaoth leis ins an L. agus é ina shuidhe go te. Bhí dhá ghabhaltas talmhana aige agus an saoghal ag feithiú leis. Níl aon-aonach beo nach mbíodh deich nó dó dhéag de bheithidhigh sheasca aige ar an aonach sin thoir. Ach tháinig uabhar air. Dhíol sé teach agus talamh agus a raibh ann agus síos leis ar shlata na G. ar na drochóirí dhó féin. Céard tá dhá bharr aige indiu. Thíos annsiúd ag faire ar an bpighinn, go dteighidh sé amach agus go gceannuighidh sé ioscaidín tae le h-aghaidh a bhricfeasta léithe. Diabhal bréag narbh shin í an imirce uabhair aige — ní dhá roint leis é
 
Bhí drugall air a dhul dhá h-árdú. Dar Dia, ní mheasaim go raibh sé indon gaoth a thabhairt di chor ar bith = cloch a bhí daoine a árdú dhá bhféachaint féin
+
droim
Bhain mé stangadh as mo dhruím ag iarraidh gaoithe a thabhairt di sin fadó an lá
TUILLEADH (3) ▼
Tá do dhruim le doras na gaoithe annsin agad agus an seoideadh isteach ann. Teann anuas
Bhí mo dhruim leis an ngaoith anoir agus má bhí féin, bhí sí do mo tholladh. Ba cháillte an lá é — ba chaillte sin
Tá an ghaoth sin isteach de dhruim na fairrge, an-fhuar