Aindeoin
—foghar = inniúin
—
a.
de'n bhuidheachas; in aghaidh tolach; in aghaidh cos; as cosa idtaca.
+–
Caithfe tú 'dhul chuig an scoil de do dheoin (dhiúin) nó do t'aindeoin = caithfe tú a dhul chuig a' scoil má's olc maith leat é; mara bhfuil tú sásta a dhul ann, cuirfear ann thú de'n bhuidheachas.
Déanfa mé é dhá ndeoin nó dhá n-aindeoin = déanfa mé é má's olc maith leo(b) é.
TUILLEADH (7) ▼
Tiocfa mise an casán sin dhá dheoin nó dhá aindeoin.
Chuala mé gur dhubhairt a h-athair léithe go gcaithfeadh sí é a phósadh dhá deoin nó dhá h-aindeoin.
Siubhailfe mise an bóthar sin dhá ndeoin nó dhá n-aindeoin.
Dhá mhéid treampáin dhá gcuirfe siad ormsa, ní bhacfa sin mé gan a dhul 'na chladaigh, dhá ndeoin nó dhá n-aindeoin.
Is beag, beag dhá fhonn a bhí air, fuireacht ann dhá dheoin nó dhá aindeoin.
Caithfe sé obair a dhéanamh anois, dhá dheoin nó dhá aindeoin.
Dubhairt sé go gcuirfeadh sé amach an claidhe de mo dheoin nó de m'aindeoin.
+–
Mara dteighe sé ann dhá dheoin, tiocfa sé ann dhá aindeoin = mara bhfuil sé sásta a dhul ann, cuirfidhear ann de'n bhuidheachas é.
Mara dtuga tú airgead domsa de do dheoin, tiubharfa tú dhom é de t'aindeoin.
TUILLEADH (3) ▼
Mara leige siad isteach muide dhá ndeoin, feicfe tú féin air, go leigfe siad isteach dhá n-aindeoin muid.
Mara bhfagha muid obair dhá dheoin, gheobhfa muid dhá aindeoin í.
Mara dtuga sé aon-tsásamh dhomsa dhá dheoin, tiubharfa sé dhá aindeoin dhom é.
+–
Dhá aindeoin a dhéanfas an cuaille sin tada.
Dhá h-aindeoin críochnuighthe a cuireadh ann í.
TUILLEADH (15) ▼
Níl sástuigheacht a' bith orra(b) a dhul chuig an scoil, marach go gcuirtear ann de lom dearg a n-aindeona iad
Má chaithtear iad a chur na scoile mar sin dhá n-aindeoin, is beag a bhíonns de bharr na scoile aca(b)
De'm aindeoin críochnuighthe a shiubhail mé troigh de'n bhóthar leis = in aghaidh mo tholach
Dhá aindeoin fhéin, agus d'aindeoin a raibh ann, a thóig na póilíos é = de'n bhuidheachas nó in aghaidh a chos a thóigeadar é; ní raibh sé sásta a dhul leo.
D'aindeoin dlighe na cléire pósfaidhear sinn le chéile (líne as sean-amhrán.)
Thóigfeadh sé siúd bradáin d'aindeoin a raibh de dhlighe ariamh ann.
Déantar poitín d'aindeoin na bpóilíos.
Bíonn siad a' leaduidheacht dhá aindeoin.
Déanfa mé cúis mhaith le congnamh Dé dhá n-aindeoin (dhá aindeoin, dhá h-aindeoin etc) = déanfa mé gna(ithe) maith dhá mbuidheachas déanfa mé gna(ithe) maith dhá mhéid treampán dhá gcuirfe siad orm.
Chuir sé an banbh orm de m'aindeoin = de mo bhuidheachas.
Buaileadh thall air í dhá aindeoin = fear a gcuirfí faoi deara dhó bean a phósadh.
Chuir sé an fuisce poitín orm de m'aindeoin = bhí sé dhá thoghaint orm, go mb'éigean dom é 'ól.
Dhá h-aindeoin fhéin a phós sí é sin.
Déarfainn an méid sin d'aindeoin a' tsaoghail = de bhuidheachas do'n tsaoghal.
Má fhághann sé é, is de m'aindeoin-sa é.
+–
Cinnfe sé anois air, aindeoin (d'aindeoin) a dhithchill = déanadh sé a shean-dithcheall anois, agus cinnfe sé air in a dhiaidh sin.
Gheobha mé an posta anois d'aindeoin a ndithchill.
TUILLEADH (1) ▼
Tá sé 'dul rithte liom é 'fhuascailt aindeoin mo dhithchill
·
Tá sé liom anois ar sheol na braiche de bhuidheachas dhá aindeoin = d'fhéach sé le mé 'chur as mo bhuille, ach chinn air, arae tá sruth agus gaoth liom anois.
Is de bhuidheachas dhá aindeoin a d'eirigh an oiread sin fhéin liom.
·
Is le n-aindeoin a dhéanfas sé punta oibre = dhá aindeoin
Badh le m'aindeoin a d'ól mé é
b.
cé, gidh; "ina dhiaidh", tar éis.
+–
Aindeoin (d'aindeoin) a raibh de scramairí aca(b) ann, ní thiocfadh aon-duine aca(b) ar a' bportach, ach a' comórtas le na n-athair = tar éis a raibh de rístí sa teach, leigeadar a' n-athair 'na phortaigh.
Aindeoin a bhfuil d'uisce sa tír, ní bheidh éadan glan aice.
TUILLEADH (7) ▼
Is olc í a theine, aindeoin a bhfuil d'airgead aige = tar éis
Is dona atá a chuid ag dul dó, aindeoin a n-itheann sé.
Is tréigthe an chulaith éadaigh atá air, aindeoin a bhfuil sé ' shaothrú.
Tá sé ina shean-léim aríst, aindeoin an ruaig thinnis a bhí air.
Aindeoin gurb é a bhuail mé, níl a' chloch sa muinchille agam dó, mar tá do'n chuid eile = níl aon-fhaltanas istigh agam dó, mar atá do'n chuid eile, cé gurab é a bhuail mé.
Aindeoin go bhfuil sé an-bhéalráideach, níl aon-dochar ann.
Aindeoin go mbadh taghdach an duine é, b'fhurasta ceart a bhaint dhe.
+–
Is maith an mhaise dhó fós é, aindeoin chomh sean a's tá sé = tá sé 'breathnú go maith, lúth láidir fós, cé go bhfuil aois chothrom aige.
Aindeoin a liachtaighe uair a's mhasluigh sí mé le bliadhain, ní fhéadfainn gan seasamh istigh aici, agus an t-anshógh uirre.
TUILLEADH (5) ▼
Aindeoin an fhads chaith sí i Meriocá, níl canamhaint a' bith uirre.
Tá siad in aon-mhuínntir amháin aríst, aindeoin a ghoirdeacht ó shoin a's bhí siad in adhar a' chochaill aigeán a chéile = tá siad mór le chéile aríst, cé gur gearr ó bhí siad, a' sceannadh a chéile.
Is deacair iad a cheannacht ó'n a chéile anois, aindeoin chomh muínntreach ag a chéile a's tá siad = tá siad in árráchaí a chéile anois, cé go bhfuil siad gar ingaol.
Féachfa sé siúd na h-asnachaí aige, aindeoin a' cháil atá air.
Aindeoin a slighe, níl mórán airgid thirm aca(b).
+–
Bhí pian ghártha orm, agus aindeoin sin, (i.e tharéis sin) ní dhearna mé a dhath éagcaoine.
Bhí sé go h-olc, agus aindeoin sin, ba fiuntach a' duine é = in a dhiaidh sin.
TUILLEADH (1) ▼
Tá an oidhche a' roilleadh agus aindeoin sin, níl sé fuar.
Aindeoin sin a's uiliug; aindeoin sin a's uile = in a dhiaidh sin a's uile.
+–
Tá siad ina dhá gcuid déag le chéile; agus aindeoin sin a's uiliug, bíonn ceann aca(b) a' coireamhaint ar a' gceann eile.
Shílfeá nach leághfadh a' t-ím ina béal; agus aindeoin sin a's uiliug sí tá deas ar phait de bhréag a ínnseacht.
TUILLEADH (5) ▼
Níl lán glaice innte, agus aindeoin sin a's uiliug, 'sí 'tá beo, friochanta.
Níl toirt a' bith sa méid a fuair sé, agus aindeoin sin a's uilig, ba daor a' spóilín é.
'Sé bhí ina thlús-scéil leis ceart go leor; agus aindeoin sin a's uiliug, ní fhéadfá tada a thógáil air.
Rampaire mór géagach é, agus aindeoin sin a's uiliug, níl siorruidheacht a' bith ann = tá toirt a's téagar ann, ach níl seasamh, ná cruadhchan a' bith in aghaidh na h-anachain ann.
Féach freisin
→
deoin
Aindeoin in iontrálacha eile (50+)
Nuair a bhí na buachaillí báire eile sin, in ainm's a bheith ar a gcaomhamhaint, bhánuigh siad na tamhnachaí sin fré chéile. Dubhairt P. D. liom gur mhinic ab éigean dó eirghe dhá leaba 'san oidhche, le duine aca(b) a leigean isteach innte. Deirimse leat gur beag é a bhuidheachas anois, aindeoin ar chaith sé orrab.
→
carn
Ó bhuail an méid sin ghiorranála mé, bíonn mo phíobán cárnuighthe leath na gcuarta. Fuair mé buidéal ó'n dochtúr air, ach dheamhan lá maitheasa a rinne sé dhom, aindeoin gur íoc mé mo leath-ghine bhuidhe air.
→
catóg
Aindeoin go bhfuil fairsingeacht aige, dheamhan de rath le cuid mhaith de'n talamh. Gurráin a's catógaí é fré chéile.
Chonnaic mé annsin thiar é — M. Sh. G. Dheamhan oiread do dhorna a bhí ann, a's ina dheidh sin, ní fhágfad sé aon-chlifeartach dhá mhéid sa tír, nach dtiubharfadh sé talamh dhó. Ní raibh ordlach bacaird ann ach iarann = bhí sé chomh cruadh leis an iarann. Aindeoin nach raibh méid a' bith ann, ní bheadh mairg a' bith air cleathaire mór millteach a leagan.
Is mó coimhightheas é ná'n dearbhráthair go mór, aindeoin nar fhága an dearbhráthair an baile ariamh.
→
coirigh
Coireocha sé sin go maith ar chuile dhuine, ach ar a mhuinntir féin, ach mise imbannaí gur beag adéarfas sé leo(b) sin, aindeoin go mbíonn sé fhéin a's iad fhéin in árachaí 'chéile chuile lá.
Dheamhan ar íoc sé an leath-chíos deireannach fós, aindeoin go raibh sé gligthe (dlighte) aige é 'íoc lá Bealtaine. (Leath-chíos; "sos"; cess; moiety).
→
abhaile
Ní fhaca tú a leithide de bhail ariamh dhá chur ar dhuine. Bhí an 'bicycle' árduighthe uaidh, ag S., a's b'éigean dó siubhal aníos, aindeoin gur gearr a bhí le dhul aige. 'Marcuigheacht go Gaillimh, a's cead siubhal abhaile' a bhí ann.
→
baing
Chinn air aon-bhaing a bhaint as Tam, aindeoin nach de cheal a shaothruighthe é. = rinne sé a dhicheall feannc nó cor a bhaint as nó é 'leagan, ach chinn air.
+
→
beart
Ní thiubhrad sé le rádh, go gclisfeadh sé faoi'n mbeart féir, aindeoin go raibh a sceadamán amuigh aige dhá iomchur.
TUILLEADH (3) ▼
Deirimse leat, aindeoin nach raibh foghluim a' bith air, ná focal Béarla in a phluic, gur b'shiúd é 'bhí indon a bheart a tharraingt i Meriocá. Tá 'shliocht air anois; 'sé atá ina shuidhe go te ann léar (de réir) mar chuala mé.
Is maith beachtuighthe n mac é D. ach dheamhan goir a bhí aige in a dheidh sin, imirt ar Sh. Bh., aindeoin nach cheal a shaothruighthe é. Chaith sé an bhliadhain a' cur beart in a shuidhe, len' imirteas ar a's chinn air in a dheidh sin.
Tá sé chomh h-imeartha, chomh h-ealadhanta, le na bhfaca tú ariamh, a's, a's aindeoin sin a's uileag, is beag beart a' bith, nach dteigheann in' aghaidh.
→
coiric
Is deacair é sin a chuir as a' gcoirricín aige anois, aindeoin nach raibh géilleamhaint a' bith aige dhó, an chéad uair = smaoineadh nó tuairim.
Ba deannachtach a' bháisteach í sin, aindeoin nach raibh ann ach crao(bh) mhúr. Níl snáth orm go craiceann aige.
→
crinn
Sháruigh sé siar i mo bhéal gur a' sceithligeadh bréag a bhí mé aindeoin gurb é cnámh chrínnte na fírinne a bhí is chuile fhocal amháin dár dhubhairt mé.
→
críoch
Níl sí ó chrích fós, aindeoin go bhfuil sí amach go maith 'sna déaga a's fiche. Gheobha sí cráinfhear mór Achréidh; gan aon-choisméig siubhail, a gcinnfe air aon-bhean 'fhaghail is na bólaí s'aige fhéin.
+
M'anam gur maith an mhaise dhó é! Aindeoin go bhfuil na cheithre scóir caithte aige, 'sé atá cuisneach fós.
TUILLEADH (2) ▼
Frompáinín de bhean a bhí sa máthair, ach má badh eadh fhéin, ní chasfaidhe aon-bhean in do shiubhal ionnsuighe ort, ba cuisnighe ná í. Bhí a shliocht uirre: aindeoin a bhfuair si d'anró a's de sclábhuidheacht, mhair sí go raibh sí go h-árd le cois na cheithre scóir.
Leath-cheann cúpla an t-uainín sin. Bhí sé an-mheirbh nuair a rugadh é, aindeoin go raibh an t-uan eile cuisneach go leor.
+
→
beo 1
Má mhaireann dóib, is gearr go mbeidh an teach beo le luchain bheaga. Is mór a' babhta orainn gan aon-chut a bheith againn. Deirimse leatsa gur maith ann na cuit ina dheidh sin, aindeoin go mbíonn casaoid orrab amanntaí.
TUILLEADH (6) ▼
Tá sí beo beithidheach fós, aindeoin go bhfuil an céad sáruighthe aice.
Tá sé beo beithidheach fós, aindeoin gur comh-aois é fhéin a's Páidín se'aghainne 'ndéana Dia grásta air.
Aindeoin gur chuir sé triúr ban, tá sé féin beo, beithidheach fós.
Is beo sciobtha an mhaise dhó fós é, aindeoin go bhfuil sé seacht mbliadhna a' faghail an phinsean.
'Sé'n fear is stuama beo é, aindeoin nar chuir sé a théarma isteach ariamh le ceird.
Níor chodail mé néal ar feadh na h-oidhche aréir. Bhí iasc beo liom ar feadh na h-oidhche, aindeoin go sílfeá nach gcoinneochadh sin duine ó chodladh
→
bocht 1
Muise, dheamhan mórán le beo, bocht iad, aindeoin go bhfuil cuid mhaith gaisce a's gláimhthéisce aca(b).
→
bolstaic
Ní tarbh é, ach bollstaic, ach níor coilleadh glan é. Bhí an coillteoir ar meisce an lá céadna, a's ba maoilscríobach a rinne sé a ghna(ithe), aindeoin gur h-íocadh é.
Níl aon-tóir ag na beithidhigh ar a' mbréinleach sin, ó thárla gur ar a' mbualtrach fhéin a d'fhás sé. (N)ach ní bheadh col a' bith acab leis, dhá bhfásadh sé ar bhualtrach capaill. Ar a' gcóir chéadna, ní bhíonn aon-chol ag a' gcapall leis a' mbréinleach a bheadh ar bhualtrach na bó, aindeoin nach leagfad sí smut ar a cuid fhéin.
+
→
buail ar
Buaileadh air, a' straoilleoigín faoi dheire thiar, aindeoin ar eitigh sé de mhná ar foghnamh.
TUILLEADH (3) ▼
Aindeoin go raibh an teach ceannuighthe aige thar barr-amach, shíl siad cíos a bhualadh air.
Aindeoin go bhfuil a' portach buailte ar a' teach aige, ba gann gortach í a theine.
Aindeoin an scoil a bheith buailte orra(b), is túisce a bhíos chuile ghasúr sa tír istigh ná iad.
→
buanadas
Tá mé is na ceirteachaí aríst, aindeoin nach bhfuil sé thar thrí ráithe ó cheannuigh mé an chulaith éadaigh seo. Ach beidh a shliocht uirre: gheobha mise éadach aríst a mbeidh buaineadas, a's teacht aniar ann.
+
→
buille
Thug sé a shean-bhuille dhó, ach dheamhan feannc a bhain sé as in a aindeoin sin.
TUILLEADH (1) ▼
Is minic a shíl Sasana buille na speirthe a thabhairt do'n tír seo, ach tá muid beo dhá h-aindeoin in a dheidh sin, a's dhá dteagadh an díleághadh ar Shasana ambáireach, chaithfeadh muid cúis mhaith a dhéanamh dhá h-uireasbha.
→
ainm
Aindeoin gur Punncánach é, is tíreamhail é 'ainm (is tíreamhail a' t'ainm atá air = cé gur Punncánach é, tá ainm tíreamhail nó gaedhealach air. (tíreamhail = gaedhealach; homely)
Aindeoin gur ionnsuigh sé mé gan aireachtáil, ní raibh tada le reic aige, nuair a bhí sé réidh liom (féach "reic".)
→
amach
Ní raibh sé i bhfad amach ingaol uaim, agus aindeoin sin, níor labhair mé focal cainnte ariamh leis.
Tá Pádraicín, buailte amach ag a' scoil aige, aindeoin é 'bheith tosuighthe i bhfad roimhe.
Aindeoin go gcaithfidhear an seachadadh amach a dhéanamh, tá candáil ar a bhfuil istigh 'na shiopa = tá fuadach ar a chuid earraidhthe, aindeoin go gcaithtear íoc orra(b) ar a' táirnge.
+
→
anam
Tá biseach beag air anois, aindeoin go raibh sé in achar an anama ó eadarshuth. Biseach a' bháis, is dóigh.
TUILLEADH (1) ▼
Aindeoin go raibh mé 'scaradh i muinghnín m'anama, bhí sé 'cínnt orm coinneál suas leis a' sleághdóir.