→
ailím
scadán (20)
→
faitíos
Diabhal plé a bheas agamsa le scadáin le mo ló aríst. Féacha an bhail a chuir siad cheana orm … Beannacht Dé dhuit a dhuine sin. Chuir siad go doras an bháis mé. Scadáin lofa a d'ith mé. Agus níor ghlac mé éiseal ná a dhath leo agus mé dhá n-ithe. Ach ní íosfaidh mé aríst díobh le cúnamh Dé. An té a bhuailtear sa gceann bíonn faitíos air
→
fágtha
Ní raibh iontu ach scadáin. Bhí siad an-fhágtha. Ní ghabhfaidís sé phunta dhéag an t-aonach cheana — muca suaite; muca a bheadh caolaithe, ídithe agus tarraingthe, go háirid siar sna ceathrúnaí nó sna másaí
→
fána
Bhí an-bháirí scadán anseo le cupla lá. Arú inné, bhí an fharraige salach leo. Ach tá siad gaibhte le fána. Isteach faoi na seanchladaí s'agaibhse atá siad anois. Buailfidh siad anseo aríst gan mórán achair.
+
Sin é a bhfuil agat anois muise le do shuipéar fataí cosnochtaithe, agus cuir tú fhéin an fata beag leis an bhfata mór. Bhí muid chomh cruógach ó mhaidin inniu agus nár fhéad aon duine sroicheachtáil chuig an siopa i gcoinne cupla scadán.
TUILLEADH (1) ▼
Muise ba fataí cosnochtaithe iad, scáth a raibh ina n-aice — scadán caoch!
Is mór an t-anlann é an scadán fhéin tharas iad a ithe tur tar (fataí). Deir siad ariamh gur beag den bhealtaíocht ab fhearr ná an turaíocht.
→
bocht 1
Chuirfinn geall gur beag an mheas a bheadh aige anois ar bheatha an duine bhoicht. Is cam a bhreathnódh sé ort déarfainn dá dtairgtheá scadán caoch agus fataí tura dhó.
→
bocht 2
Nach iad na caisleáin atá ag titim agus na carn aoileachaí ag éirí! Ba buí bocht léithe fataí agus scadán caoch tamall, ach ní mór léithe gríscíní anois ar chuile bhéilí!
→
fínigh
Caith amach ag na cait an drioball de scadán sin. Tá sé ag déanamh fíniú sa drisiúr le dhá lá. Níorbh fholáir do dhuine goile Mh. Mh. a d'ith an mhuic chaillte a bheith aige le drannadh leis sin
→
fonsa
Fonsaí saille iad sin atá air. D'éireodh dhó. Is maith é a ghreim sin. Ní fataí agus scadán caoch a bhíos aige fearacht cuid eile de na daoine
→
dabhach
Tá dabhach scadán thoir tigh J. inniu. Is fadó an lá cheana nach raibh aon driobaillín [...]
→
daigh
Níl neart agamsa ruainnín feola ar bith a ithe nach mbuaileann dó ghoile mé. Dhá bhfeictheá mé thuas Dia Domhnaigh agus an-hate(heat?) ag an gcuid eile ar leota caoireola, agus gan agamsa ach driobaillín de scadán agus mé dhá chrinneadh liom sa gclúid
Daoirsíonn an mhóin taca an ama seo chuile bhliain. Nuair a theangmhaíos cruas an Mhárta le na seanágóideacha, níl déanamh d'fhuireasa an fhóidín móna acu. Is maith leo na loirgne a bhreacadh go maith — scadáin a chur iontu — le faitíos nach mbéarfaidís ar bhliain eile!
+
→
droim
"Droim an scadáin, bolg an bhradáin, agus cloigeann troisc — sin trí bheatha mhaithe do charraera" (seanfhocal)
TUILLEADH (2) ▼
Ní hé fíochán chnáimh an scadáin a bhí uirthi, ach fíochán dhroim an ronnaigh
Tá sé in áit eicínt ar dhroim na farraige faoi seo. Sheol sé ar scadáin