—
aill nó droim carraige ag freagairt aníos go maith as an talamh nó as cladach; clochar a mbeadh aill nó carraig ann. Bíonn clochar le cothrom talún, ach bíonn carracán crochta a bheagán nó a mhorán. D'fhéadfá a rá gur clochar ar chnocán é, ach tugtar carracán freisin ar réim aille a bheadh crochta ó chothrom talún. Tá go leor áiteacha thart faoi na cladaí agus ar an talamh garbh a dtugtar carracáin orthu.
·
Chuaigh sé ar snámh thíos ag Carracán na Duirlinge.
Chonaic mise teach thíos ansin thíos ar Charracán Chúmair. Dheamhan a fhios agam nach raibh comharthaíocht na seanbhallaí ann go dtí le gairid.
+–
Nach diabhaltaí rite an áit ar dearnadh an teach an chéad uair, thuas ar an gcarracán garbh siúd. Is suarach an t-ionadh go mbeadh faitíos gála fhéin air agus a laghad foscaidh agus atá ag a theach.
Thuas ar charracán atá i mbarr an bhaile a bhíos an tine chnámh acub. Dhá mbeadh gaoth rua na Féile Sin Seáin ann ar chaoi ar bith, dheamhan splanc a d'fhágfaí ina craiceann nach bhfuadófaí soir agus siar.
TUILLEADH (5) ▼
Tá snáth deas feamainne istigh thiar ag an gcarracáinín atá aníos ó Charraig Mhurchaidh.
Dheamhan cladach i gCois Fharraige is achrannaí ná mar atá sa mbaile sin. Tá sé faoi chlochair agus faoi charracáin as éadan. Ní féidir aon chapall a thabhairt níos íochtaraí ann ná snáth mara rabharta móir.
Níl aon ghair acub aon bhóthar a dhéanamh ansiúd, mura mbleaisteálfaidh siad an carracán mór údaí as éadan.
Nach diabhaltaí an ruagán toirní a chaith sé an bhliain cheana agus go ndearna sí dhá leith droimscoilte síos go talamh íochtair den charracán sin. Tá sé le feiceáil ansiúd ag feara Fáil.
An bhfuil a fhios agat an moghlaeir mór a bhí ar forbhás ar stuaic an charracáin sin thiar i Leic an Rí (garraí)? Thit sí anuas le fána agus tá sí caite thíos sa log fliuch siúd anois. Is maith an t-ádh a bhí orainn nach raibh aon bhó againn ann nó bheidís craptha isteach faoi ghiall an charracáin ar an bhfarra gaoithe sin a bhí ann le dhá lá, agus dhéanfadh an daigéad siúd cuailín cnámh díobh.
carracán in iontrálacha eile (14)
→
caidhl
'Sí an roinn atá taobh thiar den chaidhlín chloch a rinne mé ag an gcarracán, an roinn (fheamainne) s'againne
→
béalóg
Tá béalóg soir sa gcarracán agus is ann a d'éalaigh mé uaidh — scáine idir na carraigreachaí nó na clocha móra.
→
bruach
Nuair a bheadh taoille mhór rabharta ann, bheadh sí bruach ar bhruach le Cloich Mhóir an Charracáin, agus bheadh Cloch an Mhioscáin faoi ar fad.
→
buail
Sa gcuisle thanaí taobh thiar den Charracán a bhuail an concar sin mé. Ag fuireacht go dtráfadh sé go dtí an clochar amuigh a bhí mé agus ní raibh cuimhne agam go mbuailfeadh tada mé san áit céanna mura mbeadh ceann cruachain nó bod gorm go díreach.
→
fás 1
Ní fhéadfá aon fhás beag draighin a fháil siar ansin dom? … Shíl mé go raibh neart acu sna carracáin
Thug sé fuílleach le déanamh dhom an bord feamainne a choinneáil ar an asal aníos an carracán siúd
→
fíriúil
Tá clann fhíriúil aige sin. An bhfaca tú an réiteach a thug siad ar an tsráid siúd? Bhí carracán inti a bhí chomh hard leis an teach seo, agus bhain siad as a lúdrachaí é. Dheamhan an spalla a d'fhága siad ann
+
→
danra
Is danra an áit ar chaith sé ina cheann teach a dhéanamh — istigh sa gcarracán údan. Dheamhan réiteach a bheas ar an ngeadán siúd aige bliain ó inniu, hé brí cén cuthach oibre a bheas air. Beidh orlaíocht agus bleaisteáil agus allas ar na carraigreachaí údaí
TUILLEADH (1) ▼
Tá an fheamainn dubh atá againne in áit chomh danra agus a chonaic tú ariamh: thíos ar chúla an charracáin. Bealach chomh haistreánach é agus atá sa gcladach, ach níor chás dúinn é murach chomh hachrannach agus atá an roinn féin: clochair agus clocha gránna ar fad í. Dhá mbeadh crann ní ba mheasa ann, is againn a thitfeadh sé, ach beidh athroinnt ar an gcladach an bhliain seo chugainn le cúnamh Dé
→
Domhnach
Ar chuala tú fear Chonamara ag imeacht ar na cnocáin ansin siar ag fuagairt Bean Domhnaigh i ndiaidh na bó. Diabhal easna dhíom féin agus d'A. nár lean siar é, agus chuaigh muid isteach sa gcarracán mór agus thosaigh muid féin ag fuagairt Bean Domhnaigh. Tá an-mhacalla — an-fhuaim — ansin, agus ní raibh áit ar bith siar ansin nach gcloisfeá Bean Domhnaigh
Téigí soir an trá dhromannach sin, agus tá locháinín ag a ceann thoir le hais an charracáin sin a fheiceas sibh ansin thoir, agus b'fhéidir dhaoibh aon cheann a fháil ansin
→
dromán
Tá dromán breá láidir uirthi siúd bail ó Dhia uirthi, le aghaidh an chléibh. Is beag a aireos sí leasú a chur suas dó ar na carracáin arda siúd nár chuir sé ó d'imigh Bríd uaidh
→
téigh do
Ghabhfainn don chnocán sin i gcruth is nach mbeadh aon chloch amháin ar a fhuaid mí ó inniu murach amháin. Dhá bhfeiceadh an seanlad mé ina éadan, ba mhaith an tsiocair bháis dó é. Ní chuirfeadh an saol as a chloigeann nach bhfuil bruín ann, agus dhá gcorraítí aon chloch den charracán sin, nach dtiocfadh smál orainn fréna chéile