dálach
—ainmfhocal
—
lá den tseachtain, nó lá thar an Domhnach is cosúil. Níl sé ach sa leagan Domhnach is dálach.
+–
Ná déan é sin Domhnach ná dálach ach an oiread le chéile — lá ar bith, is cuma cén lá é
Bíonn siad ag obair i Sasana anois Domhnach is dálach. Tá an t-an-deifir orthu nó go gcnioga siad an Gearmánach
TUILLEADH (9) ▼
Go dtuga Dia ciall duit a mhic ó mo chroí. Leath na nÉireannaigh atá i Sasana, ní bhíonn a fhios acu Domhnach thar dálach, mar ní hé an Domhnach a bhíos ag cur imní orthu
Dheamhan a fhios aige siúd an Domhnach nó dálach é, ach a bheith ag tírtheáil leis mar siúd. Eiriceach ceart é, ní dhá roinnt leis é
Is cuma leis Domhnach thar dhálach má fhaigheann sé trácht ina shiopa. Sin é a bhfuil de Dhia aige sin
Bíonn siad anseo Domhnach is dálach. Tá muid sáraithe acu. Níl neart ag duine a bhéilí a ithe nach ag breathnú isteach sa bpus ort a bheas siad
Bím ar bóthar Domhnach is dálach léar (de réir) mar a fhaighim glaoch. Níl aon scíth i ndán domsa
Diabhal mé gur suarach an t-ionadh go mbeadh an dochtúr sin amscaí féin ag imeacht agus a bhfaigheann sé de ghlaoch. Tá sé ar a chois Domhnach is dálach
Sin í a cheird sin — ag gróigeadh móna — Domhnach is dálach. 'Sé an fear is antlásaí anseo anois é
Bhí mise in áit agus ní aithneofá an Domhnach thar an dálach ann. Maidir le go raibh suim sa Domhnach, dheamhan a bholadh!
Níl lá ar bith is mó súnás oibre é ná an Domhnach. B'fhéidir gur ina chodladh a d'fheicfeá é ar an dálach
dálach in iontrálacha eile (5)
→
dálaí
Shílfeá mura mbeadh le n-íoc aige ach dálaí beaga mar sin go n-íocfadh sé iad — suimeannaí beaga airgid ó am go ham
Cailín Domhnaigh í sin anois. Mar a chéile an déanamh suas a bhíos uirthi Domhnach is dálach chomh maith le chéile.
→
deis
Diabhal mórán a d'fheicfeá iad ag bualadh deise sa ruta seo anois. Ní bhíodh Domhnach ná dálach fadó nach í a bhíodh uileag thíos ansin thíos ar an mbóthar, ach ní fhaca mé ann anois í le na cianta. 'Sé an áit a mbíodh an daoradh bualadh againn, ar an leic sin ó thuaidh de bhóthar, ar aghaidh gheata Mh.
→
diogáil
Is dóibh is furasta a bheith diogáilte. Ní comórtas ar bith dhuitse máistrí scoile ná póilíos: dream a fhéadfas leath an lae a chaitheamh dhá ngléas féin. Ach an té a chaithfeas a bheith thíos i gC. an U. leis an deargmhaidin ag sciobadh feamainn dearg (ní bhíonn aon tuiseal ginideach ar an gcuingirfhocal sin feamainn dearg), bíonn rud ar a aire thar is a bheith dhá dhiogáil féin. Tá an obair sin ceart go leor Dé Domhnaigh, ach ní fheileann sí Domhnach is dálach. Má fheileann, ní don talmhaí é
→
dlaoi
Sraoill cheart í sin. Má théann tú isteach chuici lá ar bith — Domhnach is dálach is aon chás amháin é — ní bhíonn a dhath cíoradh ar a gruaig aici, ach í ina dlaoitheachaí móra gránna anuas ina súile. Tointe fada na hóinsí, adeir siad