fiúntach
—aidiacht
—níor chuala mé aon síneadh ar an ú ariamh ach sa leagan atá thíos ceird ghlan fhiúntach, ach b'fhéidir gur fóinteach (fúinteach) é sin ó cheart
—
cóir, spridiúil, fial faoi ól agus faoi bhia agus faoi airgead agus a leithidí. Ciallaíonn sé gnaíúil gan aon bhaint le bia ná deoch leis scaití, ach is annamh é. Féile is mó a bhíos i gceist leis, go háirid flaithiúlacht le ól.
+–
Tá sé siúd an-fhiúntach. Sheas sé dhá dheoch dom an lá cheana
Dheamhan maith do dhuine a bheith rófhiúntach agus ag tabhairt óil do bhacaigh nach mbeidh ach ag forcamhás ort, agus ag cur leadhb dhá dteanga amach fút nuair a bheas do chuid ólta
TUILLEADH (1) ▼
Níor casadh in aon teach ariamh thú chomh fiúntach leis an teach sin. Bhí dalladh bídh agus óil le fáil ariamh ann ag feara Fáil
·
Tá sí an-fhiúntach, adeir siad. Ar ndóigh diúltaí muide di. Tá bualadh mór ina diaidh ar aon nós — cóir; bean a mbeadh sé de cháil uirthi go raibh sí an-ligthe léithe féin
+–
Níl poll ná púirín ar an gcóta sin té (cé) gur fiúntaí poll na píosa — gur gnaíúla; gurb onóraí
B'fhiúntaí go mór duit a dhul isteach ann idir chlár is chuinneog agus an bhean a iarraidh (le pósadh) go breá slachtmhar, ná a bheith ag imeacht i bpoill agus i bprochógaí agus dhá hiarraidh ar nós chuma liom
TUILLEADH (1) ▼
B'fhiúntaí go mór dó an rud a rá amach ná a bheith dhá chéilt mar sin. Is gránna an rud an cheilt
·
"Tá ceird ghlan fhiúntach (fóinteach?) aige, agus murach go bhfuil, chuirfí in éindí le Tom Costello ag déanamh stannaí fuail é" — leathfhocal atá ag cuid de na seandaoine ag caint faoi fhear oibre nó ceirde; is cosúil gur duine eicínt adúirt é timpeall is thrí nó cheithre fhichid bliain ó shin
fiúntach in iontrálacha eile (13)
→
baile
Dhá bhfágtaí chuile dhuine sa mbaile chomh fiúntach leis, ní bheadh aon údar casaoide ag na daoine! — bhí neart óil ar an tsochraide!
→
beann
Dhá mbeadh beann aige ort — ach is corrdhuine a bhfuil beann aige air — níl aon fhear sa tír is fiúntaí ná é.
→
bocht 1
Dheamhan ceird fhiúntach ar bith a bhí ann fadó ach fir bhochta ag dul thart ó theach go teach, pailitéaraí agus botháin bheaga chois an bhóthair acub, agus rógairí reatha agus tóraithe ag imeacht ag robáil agus ag sladadh. Níl tada den obair sin anois ann.
→
fuar 2
Ar ndóigh ní féidir droichead a dhéanamh de chosa fuara ná den ghiolla gan cuireadh ach an oiread leis an té a fuair cuireadh glan fiúntach. Má bhíonn fear ar bith ag roinnt óil caithfidh sé gearradh éadain a thabhairt dóibh, bídís iarrtha, nó ná bíodh
→
domhan
Níl sé ó uachtar an domhain go dtí íochtar an domhain an té is fiúntaí ná é, an té a mbeadh aon bheann aige air
→
dream
Daoine fiúntacha a bhí i chuile dhuine dhá dhream, agus ba deacair dhó féin a bheith ar a mhalrait mura dtéadh sé in aghaidh dúchais
→
déirce
Diabhal mé go mb'fhiúntaí dhó mála na déirce a chur air féin ceart ná a bheith ag imeacht ag iarratas mar sin. Níl ní dhár dhealbh an ghrian dá chuid féin aige, ach rite ag an gcomharsa ag begéireacht chuile ré solais
→
téigh le
Ghabhfadh an mac is óige le siúinéireacht — 'sé a raibh uaidh é — dhá bhfaigheadh sé aon ugach, ach sin rud nach bhfuair sé. B'fhearr leis an athair a bheith ag breathnú ansiúd orthu ag leiciméireacht ná a gcur le ceird fhiúntach ar bith. Tá rud ar a shon aige anois