Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

easair (13)

 
Is maith an scéal duine eicínt a bheith ann le cumaoin a láimhe fhéin a thabhairt dó. Marach sin, dhéanfadh sé cis ar easair de na daoine.
 
buail
Níor thug sé leath-bhualadh ar an eorna, mar ní raibh aon-chóir ar an easair aca(b).
+
Dheamhan a dhath ariamh a rinne sé, ach snaidhm de'n bhuailteán a thabhairt aniar ó mhaol na gualann dhó, a's é shíneadh mín, marbh 'san easair.
TUILLEADH (1) ▼
Choinneochthá an colpán in do láimh, a's chasfá an buailteán aniar thar do ghualainn, go mbuailfeá an dornán san easair.
 
forás
Is baile gan forás é an baile seo ó thosuigh na pailitéaraí ag taithighe ann. Caithfear a dhul rómpa nó déanfaidh siad cis ar easair dhínn
 
Tuige nach siúileann siad soir ar an leathfhód le claidhe agus gan a bheith ag talltú na n-iomrachaí. Tá siad in a gcis ar easair aca, tá sin
 
An-leabaidh beithidheach é an dearg-laoch sin, ach an fraoch a bheith thríd. Is minic a chuir mé easair dhe isteach faoi bheithidhigh
 
Deasuigh suas an tuighe sin amuigh nó déanfaidh asail cis ar easair di
+
deis
Níl duine ar an bhfeadhain aca nach bhfuil an bealach céadna leis: árdnós agus onóir. Chuala mise ariamh é: putóig gan geir nó onóir gan deis. Sin é a fhearacht aca sin anois é. Is iomdha cor ins an saoghal ó'n am a bhféadfaidís sin cis ar easair a dhéanamh de'n tír. Ní dhéanfaidh siad níos mó é, dar mo choinsias
TUILLEADH (1) ▼
Fágadh an domhan agus a mháthair talmhan' aige sin, agus nach dona an deis a chuir sé air. Tá an chuid is fhearr dhe anois leigthe 'un fiadhántais aige, cheal saothruighthe agus 'cheal aire. Dar príosta, is olc an aghaidh ar chuid de na daoine tada a fhágáil aca. Déanfaidh siad cis ar easair dó
 
Mo dhiomdha go deo do'n té a chuímnigh ar an ínntreacht (intleacht) chéadna an chéad-uair. Ach chreidim gur smál é atá ar an saoghal. Is mór adeireadh muid le toirneach roimhe seo, ach ní raibh a[n] saoghal in a chis ar easair cheart gur tháinic na báid aeir seo
 
díbir
Cuir díbirt ar na cearca sin siar amach agus ná déanaidís cis ar easair de na cupla súileog céad-fhoghmhair sin th'éis ar n-anró.
 
Tá sé ag imeacht agus dúthruach air mar bheadh tarbh ann. Braoinín atá ar bord aige is cosamhail. Bhí lá de'n tsaoghal muis agus is beag an ghlaodhmaireacht a dhéanfadh sé ar an mbaile seo. Deirimse leatsa gur maith gasta a cheannsóchthaidhe a chuid duthruach. Ach tá 'chuile chimleachán indon cis ar easair a dhéanamh dhínn anois faraor. Nach hé an saoghal a d'imigh!