Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
Dearg-laoch
ainm-fhocal; fireann
geineamhnach uathaidh: an dearg-laoich (//)
rud beag mín ar nós an fhraoigh, agus thríd an bhfraoch a bhíos sé ag fás. Sórt caonaigh é agus dath glé-dhearg nó glas air. I locháin nó in áiteacha 'sa bportach a mbíonn comhnaí an uisce ionnta a fhásas sé. Ní theagann bláth ar bith air. I bportaigh boga nó uisceamhla a bhíos sé, ach d'fheicfeá ar riasca freisin é agus ar thalamh a saothruigheadh ó'n gcriathrach.
+
Tá go leor dearg-laoich (laoigh) annsin. Chaithfeadh sé go mbeadh an portach sin éascaidh = comhairtear go mbíonn an mhóin éascaidh ar a baint 'san áit a mbíonn an dearg-laoch
Tá an áit faoi chaonach liath agus ruille bhuidhe agus dearg-laoch fré chéile
TUILLEADH (6) ▼
An-leabaidh beithidheach é an dearg-laoch sin, ach an fraoch a bheith thríd. Is minic a chuir mé easair dhe isteach faoi bheithidhigh
Sin é anois an dearg-laoch. Ní fhásfaidh sé thairis sin. Is beag an baoghal go bhfásfadh sé cho h-árd leis an bhfraoch. Ní mórán de'n inchinn shléibhe atá ar na portaigh se'againne chor ar bith
Tá mé ag réabadh dearg-laoigh ar an aimsir seo (ag baint phortaigh dearg-laoch). Má tá féin, is furasta í a mhunláil, ní hé fearacht portach na bliana anuiridh é. Mise i mbannaí gur beag 'e leacógaí a dhéanfas an mhóin seo nuair a chaithfeas tú suas í, ach bhí na portaigh eile dubh-dhomhainn
Dar leat fhéin nachar cheart do'n dearg-laoch sin a bheith deacair. Ní fhaca mé mórán portach ar bith dhá mbeadh sé, deacair ná do-bhainte ariamh. Ach ní bheadh a fhios ag duine cé'n sórt móin atá aníos 'sna criathraigh domhainne seo
Talamh samha chaorach agus talamh dearg-laoigh atá suas annsin ar fad. Bheadh sé réasúnta marach an lobhadh bán, ach speireann sé sin na fataí i gcomhnaí ann. Lag-phuill saothruighthe is mó é 'ar ndú! Seadh talamh M. Ph. as éadan a chéile
Dhá bhféadthá gabhail dearg-laoigh a fháil, agus gan faice fraoigh a bheith thríd, bheadh sé mín bog aice le luighe air. Is gearr suas annsin chor ar bith is call duit a dhul le fuighleach dhó a fháil

Féach freisin