Bádh ansin thoir í (bád). Chuaigh sí go frídeoir i bhfarraige ann. Ní raibh aníos ach cuid den chrann

Shílfeá gur mór an díth céille atá air a dhul ag cur anró air fhéin ag baint fheamainne le curach, agus dalladh feamainn dubh — airde crann loinge dhi — thíos ansin thíos aige ar chóngar. Ach ní minic leis an gceann céanna gan an chontráil a dhéanamh. Oibríodh sé leis. Ag treabhadh an tsléibhe agus an talamh réidh a fhágáil gan cur. Sin é a fhearacht aige sin é

Bíonn fáinne ar speil, ar choiléar crann báid, ar chois píopa, ar phíopa uisce srl.

Thit sé anuas le fána an chrainn

Níl coinnleoir ná crann soilse anseo — níl rud ar bith ann le coinneal a chur ann.

De choirt crainn a déantar bróga mar sin adeir siad — rúsc, craiceann (annamh)

Ar an dá luath is a chonaic an madadh é, chuir sé colg air fhéin agus thug sé abhóg lena fhostú. Ach níor leisean (cat) ab fhaillí é, chuaigh sé de léim ghlanoscartha sa gcrann, agus anuas as sin ní thiocfadh sé dhá gcaiteá leis go maidin.

Faraor ar fhága sé iall ar bith beo ionat, mura beag a theastaigh uait a dhul isteach ina chrann spíonáin.

An bhfaca tú aon bhuinneán de chrann ariamh i gConamara is breácha ná é sin. Drochsheans, mar is beag na crainnte atá ann.

Chinnfeadh orm ainm a chur ar dhuine ar bith anois a mbeadh crann deilbhe aige

Ar an dá luath is ar thit an oidhreacht air, d'imigh sé as a chrann cumhachta ar fad agus níor thug sé aire ar bith don airgead.

Tá airde crann báid de shalachar ar do mhuineál — go leor salachair; é calcaithe ar do mhuineál

Thug sí an crann aníos ó thalamh íochtair.

'A chúim chait ar anó a mb'ainm dó géarcall; nó a bhriongláin de ghéagán a thitfeadh de chrann' (sliocht as amhrán le Colm a Bhailís, An Ceannaí. Sin ceann de na samhaileanna a thug sé dhó com cait a gheobhadh ocras)

Tá an-adhart fheamainne istigh. Tá: airde crann báid

Chuaigh triúr deartháir ar aimsir ag fear. Thug sé cead do chaon duine acu a rogha feola a thógáil. Thóg duine acu muiceoil, an ceann eile mairteoil, agus an tríú deartháir caoireoil. I gceann na bliana, d'fhiafraigh sé d'fhear na muiceola céard a bhí sé in ann a dhéanamh. 'Dhéanfainn mo chac ar éigean,' adeir sé. 'Shiúlfainn ar an gclaí is corraí sa tír tá mé chomh croíúil sin,' adeir fear an caoireola. 'Tharraingeoinn crann as a lúdrachaí,' adeir fear na mairteola. Ba in é an buachaill! Níl spreacadh ar bith sa muiceoil

An ngabhfaidh tú le fraigh (le balla). Nó b'fhéidir go mb'fhearr leat ar colbha. Tá an dá chrann ar do bhois anois. Déan do rogha rud

Ní fhásann aon duilliúr ar an gcrann a chríonas — má fhágann fear ná bean an pósadh rófhada, ní bhíonn aon sliocht orthu; má fhágtar obair nó rud ar bith rófhada gan déanamh, ní bhíonn aon tairbhe dhá barr

"Nár imí mé choíchin agus nár chaille mé an greann; Go mbí mé agus mo mhian seal sínte faoi bharra na gcrann" (sliocht as seanamhrán — i mBean an Fhir Rua a bhíos an cheathrú in áiteachaí, agus san Abhainn Mhóir in áiteachaí eile)

Tá sí (bád) ina crann. Níl foithnín seoil thuas aici — tada

Ní dhearna sé aon chur i bhfolach ar an crainnte. Chonaic mise an scian bheag i dtosach a chiotóige agus d'fhuagair mé tús láimh an dá chrann ar an gcarnán thoir

M., go ndéana Dia grásta air, a chuir an crann sin. Is beag an cheapadh a bhí againn an lá ar chuir sé é sin go mbeadh sé sa gcréafóig bliain ón lá sin. Maireann an chraobh ar an bhfál ach ní mhaireann an láimh a chuir

Sin fréimh ón gcrann atá ag teacht ansin

Ní fhásfadh an crann fhéin ann. Binn shléibhe é, agus tá mé ag ceapadh nach bhfuil aon áit eile in Éirinn is fuarsceirdiúla ná é. Tá sé i lár na riteachta críochnaithe

Is áibhéil an daigéad de bhean atá aige. Dar príosta dhá bhfeictheá an dá cholpa coise atá fúithi! Is geall le dhá starrán crainn iad

"Aois dhair Shasana: trí chéad bliain ag fás, trí chéad bliain faoi bhláth, agus trí chéad bliain i gcrann loinge nó báid"

Níl dalláin an tseanchrainn daraí sin thíos ag goineachan amach chor ar bith i mbliana. Tá sé críonta. Is fada ar an saol an crann sin déarfainn. Ach ní fhásfadh tada san áit a raibh sé le riteacht

Tá an fheamainn dubh atá againne in áit chomh danra agus a chonaic tú ariamh: thíos ar chúla an charracáin. Bealach chomh haistreánach é agus atá sa gcladach, ach níor chás dúinn é murach chomh hachrannach agus atá an roinn féin: clochair agus clocha gránna ar fad í. Dhá mbeadh crann ní ba mheasa ann, is againn a thitfeadh sé, ach beidh athroinnt ar an gcladach an bhliain seo chugainn le cúnamh Dé

Bris iad le cloich agus ith an eithne atá istigh iontu. 'Sé an bia sin atá le n-ithe. Nach seafóideach an malrachín thú má cheap tú go bhféadfá a ithe uileag. Níl maith ar bith sna blaoscannaí sin. Dheamhan maith. Fág ag an deachma iad sin. An bhfaca tú cnónnaí ariamh cheana? Is cosúil nach bhfaca agus thú in t'aineolaí chomh mór ina dtimpeall agus atá tú. Ach cá bhfeicfeá iad thiar i mB. an D. agus gan crann fhoisceacht fiche míle dhuit, ní áirím coill

Nuair a chaith mé dhíom an crann, d'airigh mé gíoscán in mo ghualainn agus thabharfainn an leabhar go raibh mo dhealrachán briste. Chaith mé trí nó ceathair de laethanta dhá fhuasaoid, ach dheamhan blas a bhí air ina dhiaidh sin féin

"Saighdiúirín dearg i mbarr an chrainn: cloch ina bholg agus maide ina dhroim" (sceachóire)

Cá'il mo dheifir ag dul ab ea? Nach bhfuil airde crann loinge d'fheamainn dearg sa gcaladh!

An Crann Deilbh: "de mhaidí coille a dhéantaí iad. Chaití a dtomhais le riail le fad áirid a bheith iontu agus leithead áirid sna maidí trasna. Dhá chuaille a bheadh ann agus dhá mhaide trasna. Rinne P. M. Mh. ceann acu dhúinne anseo. Níl a fhios agam cá'il sé anois: ag imeacht i chuile áit a mbíonn deilbh le déanamh. Tá sé chomh maith dhúinn anois sneachta a chaitheamh ar a lorg chreidim. Ní deilbh a dhéanfas muide go brách aríst. Ní bheadh na gearrchailí sin in ann aon deilbh a dhéanamh …" Cur síos an tsnátha ar an gcrann deilbh (nó crann deilbhe; tá an dá leagan aige) "an dá chuaille a chur ina seasamh ansin le balla: ceann ag corr na fuinneoige agus an ceann eile tuairim is ag giall an dorais. Ní bheidís chomh hard leis an áiléar sin baileach. An dá mhaide trasna a chur suas orthu: ceann in íochtar agus ceann in uachtar agus iad ag dul isteach iontu in eangaí mar a bheadh leaba. Bíonn rungaí ar nós dréimire sa dá mhaide a bhíos ina seasamh ar a n-éadan: an t-éadan de na cuaillí a bhíos leat. Bíonn buimbiléad tuí ar an urlár agus dhá cheirtlín shnátha air, i riocht is nach mbeidh an snáth ag dul ar fud an tí ort. Ní dhéanfadh sé cúis duit tointe fada na hóinsí a bheith agat! Ansin tosóidh tú ag cur an tsnátha síos ar an gcrann. Crios a dhéanamh an chéad uair. Comhairfidh siad an oiread seo banláí (bandles) den tsnáth — an méid banlámh a bheas le dul san uige (/ɴ′eɡ′ə/) sin. Cuirfidh siad síos an snáth sin ar an gcrann agus beidh siad dhá chur sin síos choíchin nó go mbeidh a ndóthain thíos. Tosóidh siad ar an bpionna (runga) íochtair ar an taobh seo — taobh na ciotóige — agus tabharfaidh siad leo suas é ar na pionnaí — dhá chur orthu ar fiar — ach gan snaidhm ar bith a chur air ar an bpionna, nó go dté siad go barr. Anonn trasna ansin agus anuas ar an deis chéanna ar an taobh eile ó runga go runga go dteaga siad go talamh. Anall trasna go dtí an áit ar thosaigh siad agus ar ais aríst ar an gcaoi chéanna, nó go mbeidh deireadh na gclannaí thíos. Bíonn dhá phionna dhéag suas ar airde na maidí. Scaití bheadh agus tuilleadh. Féadfaidh siad tuilleadh rungaí a chur ann de réir (léar adúirt sé) mar a fheilfeas dóibh. Tugtar céadta sa deilbh den uige léar (de réir) mar is maith leat leithead a bheith ann. Féadfaidh siad hocht gcéad (snáth) nó seacht gcéad a chur ann. Mura mbeadh ann ach seacht gcéad, ní bheadh aon leithead ag an snáth nuair a bheadh sé deilbhthe. Beidh leithead ag hocht gcéad. Nuair a bhíos an oiread seo clannaí thíos ar an gcrann buaileann siad sreangáinín ar an méid sin. Céad a bheadh ansin. Beidh farasbarr leithid san éadach léar (de réir) mar a ghabhfas céadta ar an gcrann. Féadfaidh tú deilbh dhá shnáth a dhéanamh nó dhá shnáth dhéag nó scór má thograíonn tú. Chonaic mé chaon chineál acu. Bíonn chúig chlannaí fichead i chuile chéad. Ní foláir fios a bheith agat cé mhéad céad ann shula bhaineas tú den chrann deilbh é. Nach in é an fáth a gcuirfidh tú síos air é. Comhairfear na clannaí amach ina gcéadta. Beidh an bhean nó an fear atá ag deilbh ag siúl i gcónaí i gcónaí. Ní fheilfeadh dhuit aon bhuille marbh a ligint in do chuid oibre dhá mbeifeá ag deilbh. Is maith an píosa de lá a chaithfeá ag deilbh giota. Sa ngeimhreadh bheifeá an lá leis ar fad. … Nuair a thógtar anuas den chrann é, bíonn an-fhad ann. Bhuailfeadh tú snaidhm nó crios ar chaon chloigeann dhe ansin, agus déanfaidh tú suas ina throisleáin é mar a bheadh gruaig mná ann go díreach. Sin í an uige. Tá sé faoi réir ansin le dhul ag an bhfíodóir … Gan amhras is aon tsnáth amháin a bheas ann. Dhá mbriseadh an snáth sa deilbh, ghreamódh sí ar an bpointe den chuid eile den tsnáth é. Chuirfeadh sí snaidhm air … " (Giota faoi dheilbh shnátha a fuair mé ó m'athair. Rinne sé féin an obair go minic)

Chuaigh seisean faoi dheireadh an chrainn agus chuaigh mise faoina cheann, agus chroch muid linn é

Bhí an crann deilbhe deisithe aici ar m'aghaidh isteach inniu agus mé ag dul ag an bportach. Is mór an saothraí í, go dtéann sí ag deilbh fós

A Mhic Dé a crochadh sa gcrann!

Bun crainn a thruisleáil mé agus a chuir i ndiaidh mo mhullaigh isteach i gcrígh mé. Níor fágadh liobar leathair ná liobar éadaigh orm ach níor chás dom é agus a theacht chomh saor sin as. Tá an áit ar fad faoi bhunannaí crainnte agus faoi chlocha, agus is fánach an chaoi a bhfaigheadh duine drochthreascairt ann. Ní leithne an t-aer ná an timpiste adeir siad