fhleascaigh (41)
→
fáinne
Ná lig ón méir anois é. Iontaigh é a fhleascaigh … fáinne óir ort! Tá muid fhéin cluiche — d'iontaigh sé an chúig
→
fána
Fan amach uathu a fhleascaigh! Ligfidh muid le fána ón ngaoith í, nó tabharfaidh an Chorainn timpeall í
+
→
buail
Buail é a fhleascaigh! — ag muinniú nó ag maíomh gasúir a bheadh ag troid
TUILLEADH (1) ▼
Tarraing a fhleascaigh, tá sí buailte!
→
fonn
Croch suas streancán foinn a fhleascaigh! … Ara éist anois … Chomh maith agus nach bhfuil aon amhrán agat! Tá lán mála agat agus sreangán cuachóige air!
→
fonnmhar
Leag ort fhéin anois a fhleascaigh. Scar amach í go beo deifreach (móin). Is maith fonnmhar a ghabhfá amach go barr scartha dhá mbeadh bean romhat amuigh ann!
→
isteach
Beir isteach air a fhleascaigh (a chladhaire, a chailleach) — seo é an rud adéarfadh duine a bheadh ag saighdeadh duine eile le dhul ag coraíocht. (breith isteach = do dhá láimh a chur siar thíos faoi phoill ascallaí do chéile coraíochta agus snaidhm a chur ar a dhroim. Ach ciallaíonn sé go minic breith íochtarach ar dhuine, cuirim i gcás faoina lár)
+
Anois a fhleascaigh leag air! — anois a chailleach, a chladhaire, a dhiabhail!; déarfaí le duine é a bheadh i muinín a chroí agus a chruite in éadan obair sháraithe .i. ag coraíocht, ag iarraidh beart a ardú, ag iarraidh marcaíocht a bhaint d'asal nó de chapall, ag rith i ndiaidh duine eile, ag bualadh báire nó peile, ag argóinteacht srl.
TUILLEADH (10) ▼
Ara a fhleascaigh, cár frítheadh thú chor ar bith! Cuimhnigh ar t'athair! Ab in é a bhfuil de mhaith ionat?
Anois a fhleascaigh, deasaigh isteach faoi agus tabhair cor coise dhó!
Bain as a fhleascaigh agus bí ag an mbóthar roimhe!
Ná lig uait é a fhleascaigh, nó go mbeire mise air!
Fáisc ar marcaíocht (maircíocht, adeirtear) air a fhleascaigh!
Rith a fhleascaigh, agus tabhair scéala dó seo thuas!
Buachaill a fhleascaigh! Ciceáil chuig S. í. (liathróid pheile)
Buachaill a fhleascaigh! Coinnigh leis iad ag bun an bhalla — mo chuach thú! Coinnigh an liathróid ailí buailte ar íochtar an bhalla
Buachaill a fhleascaigh! Sin é an chaoi le boc a thabhairt di (liathróid bháire)
Tá sé in am agat rud eicínt a dhéanamh. Bhíomar ag ligean uisce isteach. Cá'il do chíonán anois le lomadh? Buachaill a fhleascaigh! Fáinne óir ort ansin!
+
→
fuil 1
Ná lig do chuid fola leis a fhleascaigh — ó tharla gur bhuail seisean thusa, bain thusa díoltas amach thú fhéin
TUILLEADH (1) ▼
Is furasta a aithinte nach bhfuil aon fhuil ionat. Dhá mba liomsa adéarfadh sé é, speirfinn é. Ara beir ar chloich a fhleascaigh, agus cuir báite ina bhaithis í
Cas amach é (súgán). Cuir fuinneamh ann a fhleascaigh! Nach bhfuil sé chomh bog le gruth agat.
→
fuis
Th'anam ón diabhal tú a fhleascaigh, ná caill go deo é! Bíodh teacht i láthair fir ionat agus seas amach roimpi seo anoir agus cuir fuis uirthi. Má thugann sí aon thaitneamh dhuit, tá an báire leat
Daingnigh ort a fhleascaigh nó go bhfuagraí mise ort stopadh … Hó teaga leis. Ba cheart go ndéanfadh sin cúis anois
Tabhair an dara hairt dó a fhleascaigh! An bhfuil fuil ar bith ionat. Má tá an sramacháinín sin ag cinnt ort, is mairg a bheadh do do bheathú!
→
dearna
Má imíonn tú ar do dhearnachaí siar sna raithneachaí, dheamhan a bhfeicfidh sé dhíot. Cuir bealadh faoi t'ioscadaí nó beidh sé in do mhullach. Corraigh leat a fhleascaigh!
→
deasaigh
Deasaigh isteach léithe a fhleascaigh! Bí ag baint corrscealpóig as na colpaí aici. Is beag a aireos sí é, bail ó Dhia uirthi
→
ding
Ginn thú! Ginn thú a bhuachaill! Leag air a fhleascaigh. Tabhair an dara hairt dhó! Tabhair cor coise dhó agus buail fút é a chailleach … Dheamhan de rath ort ina dhiaidh sin … Dar fiagaí, tá tú in do phuca aige … Ginn é an fear eile féin … Aire dhuit … Diabhal mé go gcuirfidh sé taobh na bpoll os do chionn fós … Tá féith ón tsinsir sa ngearrbhodach sin.
→
dol 2
Cuir dol den cheann téide sin ar an gcloich sin thuas ar an gcaladh. Daingnigh thairis sin í a fhleascaigh! An síleann tú gur asal atá sa mbád! Ní chorródh asal b'fhéidir, ach corróidh an bád
→
déan 1
Déanfaidh tú fós é ach ná lig dó cor coise a chur ionat a fhleascaigh! (leagfaidh tú fós é)
→
dóigh 3
Dóigh é a fhleascaigh, dóigh é. Cé leis a ndeachaigh tú chor ar bith. Shíl mé go raibh rath eicínt ort thairis sin. Beidh sé "sa mbaile" shula bheas an liathróid caite agat. Tá cor tuaifeal in do láimh. Chlis tú go dona air!
→
téigh ar
Cheal nach bhfuil de rath leat ach sin a fhleascaigh, théis an aire atá mé a thabhairt duit. Tá dul ort. Déanfaidh malrachán a bhfuil dhá bhliain agat air puca dhíot, déanfaidh sin