Nualitriú
Bunlitriú
déas
—fc. dias
Féach freisin
→
dias
déas in iontrálacha eile (12)
→
finne
Is gearr eile a gheobhas sé anois nó go dtosaí sé ag dul chun finne. Is breá an déas atá amuigh ag an ngarraí sin thíos
+
→
dias
Is gearr anois go gcuire sé déas amach — go dté sé i ndéas
TUILLEADH (8) ▼
Bíonn an déas cruinnithe ina mogall san eorna, sa gcoirce agus sa seagal. Níl le déanamh agat ach breathnú ar ghort ar bith agus feicfidh tú féin é
I gCrígh Lochlainn atá an chuach anois. Ní imíonn sí as seo go dtugann sí déas ina béal léithe — deirtear nach n-imíonn an chuach as Éirinn nó go mbíonn an t-arbhar i ndéis
Tá an chuach ar fáil. Ní imeoidh sí aríst nó go mbeidh déas ag imeacht ina béal aici. Is fada é sin i mbliana
Cuireann an phis chapaill déas amach freisin
Tá sí ina ceanna déas ar fad (fc. ceanna)
Beidh sé in am déas a bhaint as lá ar bith feasta — in am a dhul ag baint an arbhair
Ní mór dhom a dhul ag baint déas as anois. Tá sé ina bhainne bhán
Níl tú ag brath ar a dhul ag baint aon déas as, ná eile. Má théann féin ní bhainfidh tú glas as é
→
dornán
Cuid den déis an dornán (seanfhocal) — bíonn déasacha i ndornáin. Ní bheadh dornáin ann dhá bhfuireasa; mura mbeidh an déas ar fónamh, ní bheidh an dornán ar fónamh; mura dtuga tú aird ar na rudaí fánacha beidh do shaothar ina iomlán lochtach