→
do 1
dhúinn (20)
→
cíble
Tháinic sé in a chíbleadh bháistighe orainn ag Á. Dh. l. a's ní raibh snáth orainn nach raibh fliuch báidhte ar a theacht abhaile dhúinn.
→
boscaed
Fuair sé fhéin cliabh mór oinniúin lán go buinne bruach anuiridh, a's sin é ar thug sé dhúinn in ómós imbliadhna — boscaeidín beag bídeach, a's gan é sin fhéin lán.
→
aer
Má tá sé in áit a' bith faoi'n aer, tá sé ro-ghar dhúinn = droch-dhuine, no duine narbh fhearr beo é.
+
→
aire
Tiubhra sé sin aire mhaith dhúinn, chomh uain's aireochas sé aon-bhrabach orainn = beidh sé isteach a's amach againn go minic, an fhad's bheidh fhios aige, go mbeidh aon-bhantáiste dhó ann.
TUILLEADH (1) ▼
Thug sé aire dhúinn, an fhad's d'fhan aon-cheo de'n mhuic, ach's beag a' luath a bhí aige, muid a thaobhachtáil ó shoin.
Ní f'lár (fuláir) dhúinn a bheith bogadh amach noiméad a' bith anois, má's linn a bheith sa mbaile ó ló.
Lá eirghe-amach L. N. Ph. a cuireadh é. Casadh a' tsochraide dhúinn a's muid a' teacht abhaile.
+
→
anam
'Ní bailtí fearanna, stoc, ná tréada; a mhúineas an tslighe go Flaithis dé dhúinn; ach leasú ar n'anama 'léar (de réir) mar léightear; le breitheamhnas aithrighe, trosca a's déirce' (Rafteri)
TUILLEADH (1) ▼
Is fhearr dhúinn paidir a chuir le'n anam.
→
imní
Má's cúrsaí imnidhe é, tá sé chomh córa dhúinn uilig imnidhe a bheith orainn leatsa = má's rud é go bhfuil imnidhe ortsa, ba cheart go mbeadh imnidhe ar an gcuid eile againn chomh maith (le foighid a chur induine, nó le na chuid imnidhe a mharbhú, deirtear é — deirtear ar bheagán sásaimh é freisin)
→
istigh
Tá sé chomh maith dhúinn an áit istigh a thabhairt orainn fhéin = tá sé chomh maith dhúinn, a dhul isteach sa teach nó faoi dhídean.
+
→
deibhil
Anois atá againn a thapú ó tá an deibhil ann. Tiubharfaidh sé fuighleach le déanamh dhúinn, ach b'fhéidir go gcuirfeadh muid 'un caladh í mar sin féin. Tá ciothréabachaí fairrge ann
TUILLEADH (2) ▼
B'éigin duinn fuirsheacht annsin ag maraidheacht na h-uaire, ag síleachtáil go bhfuigheadh muid deibhil 'chuile phuínte, agus gan baoghal ar bith orainn. An bhfuil a fhios agad cá'id a bhí muid ann: Ó bhuilg an lae nó go raibh sé in a lán-mhara. Ní raibh an aimsir faoi dhúinn le a theacht isteach 'na chlochair chor ar bith. Deibhil fhánach a tháinig an uair sin féin. Níl ann ach go raibh muid indon clochar an bháid a dhéanamh
Ní raibh sé inrásta aca an bealach a rith meireach an deibhil a tháinig. B'fhada a chaith siad ag maraidheacht anonn agus anall i mbéal na trágha sul má d'fhéad siad a n-aghaidh a thabhairt isteach. Má bhíonn lonnadh ar bith le tír, is olc an bealach í an chuisle sin aníos. Chuaidh sé 'fhoisceacht mbeannuighidh Dia dhúinn muid a chur soir ar an bhfearsaid, agus dhá gcuirtí, bhí ar gcuid bádóireacht ar iarraidh
→
droim
Deanadh an méid sin ar fad dhe dhruim oíche. Ní raibh pioc air ag dul a chodladh dhúinn ins an oíche, agus bhí an bhail sin air ar maidin
→
dúshlán
Chuir sé soipín luiche eadrainn, agus thoisigh sé dhár saghdadh ag iarraidh orainn smugairle a chaitheamh thar an soipín. Bhí muid fhéin in ar bpleibeanna cho mór an uair sin agus go raibh muid aige ar sheol na braiche. Annsin chuir sé faoi ndeara dhúinn dubhshlán a chéile a thabhairt, agus na dornaí a thomhais le chéile. Ba ghearr, mo léan, go raibh sé ina Chath na bPunann. Ní raibh splanc chéille againn an uair sin. Ach bhí breathas eicínt airsean. Mhairfeadh sé go deo ar an gceird sin