Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

gabha (9)

 
Chuir an gabha an t-iarann san teallach agus ba ghairid go raibh sé dubh-dhearg agus annsin cró-dhearg aige. Thosaigh sé dhá lascadh ar an inneoin annsin agus, marar bhain sé dreas as ní lá go maidin é
 
déan 1
Ní dhéanfadh tada na gnaithí anois, ach dhá mbeadh an bhís atá ag an ngabha againn go bhféadfadh muid a chur isteach innte, agus chasfadh sin gan bhuidheachas é
 
Thóig sé as an teine é, an uair a bhí sé in a dheargán agus thosuigh sé dhá lascadh ar an inneoin. Níor chuir sé biseach ar bith isteach ann, ach an dá bhrionglán a thathú agus aon-cheann amháin a dhéanamh dhíob. Siúd é atá deas air. An-ghabha é. Níl goir ar bith ag an mb. air. Níl sé 'fhoisceacht mbeannuighidh Dia dhó
 
Ní mór an tlú sin a thabhairt ag an ngabha, nó ag fear deasuighthe eicínt go dtathuighthear an dá bhrionglán
 
dreas 2
Is gearr a bheadh an gabha ag cur deis' air sin. Thiubharfadh sé goradh dhó sa teallach, agus ghabhfadh sé in a éadan ar an inneoin annsin, agus bheadh sé dhá ghreadadh, nó nach bhfágfadh sé a dhath de'n dreas sin air. D'fheicfeá ag eirghe dhó leis an ordlaidheacht é. Féadfaidh tusa an cleas céadna a dhéanamh, mara bhfuil tú ro-dhíomhaoineach
 
dubh 1
Gabha dubh é = gabha ceártan
 
T'anam ó'n dacs é, níor thug tú an méid sin dó. Ní raibh aon-phunt ag dul dó: dhá chrudh tá cupla mí ó shoin, agus dhá shean-chrúdh anois, agus thug tú gualach aige an uair dheireannach. Scriosadóir é, má bhain sé an oiread sin díot. Tá rud le déanamh leis: a dhul ag gabha eicínt eile
 
An uair a theigheas an gabha do'n teampall teigheann sé go h-altóir (fc. gabha, teampall)
 
Tá an tlú sin gaibhte ó mhaith. B'fhéidir dhá dtugthá ag an ngabha é, go dtaitheochadh sé aríst é