Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

Luain (20)

 
Ní hé boladh na deataí a bhí air maidin Dé Luain … bhuel ní móide gurb é. B'fhéidir gur boladh airgead luachra nó boladh eicínt eile mar sin a bhí air
+
deilbh 1
"Bearradh Luain nó deilbh Chéadaoin, níor dearnadh ariamh gan osna nó éagaoin" (pisreog faoi gheis oibre atá ar laethantaí áiride den tseachtain)
TUILLEADH (2) ▼
Ní dheilbheoidh muid é Dé Céadaoin. Tá geis ar an gCéadaoin a dheirfiúr mo chroí. "Bearradh Luain nó deilbh Chéadaoin, ní raibh ariamh gan osna nó éagaoin"
Diabhal a ndéanfaidís aon deilbh Dé Céadaoin fadó, dhá bhfaighidís Éire bronnta orthu. Bhídís ag ceapadh dhá ndéanadh, nach mbeadh aon lá den ádh orthu. Bearradh Luain nó deilbh Chéadaoin adeiridís
 
Dhá mbeadh chuile dhuine chomh deisiúil le chéile, ní bheadh fear mór ná fear beag ann, agus bheadh an saol ar deil. Ach níl sé mar sin, ná ní bheidh sé mar sin go lá an Luain
+
dia 2
An bhfeiceann tú í sin thuas nach ligfeadh aon luaith amach Dé Luain. Deir sí nach bhfuil sé sonaí. Sin í an chailleach a bhfuil na pisreogaí aici
TUILLEADH (10) ▼
Tá mise réidh leis an ngrifisc sin aríst go lá an Luain, agus a údar agam faraor
Má fhaigheann na tincéaraí sin ligean ar t'asal, go lá an Luain aríst, ní bhfaighidh tú aon dé air. Do chumhachta cinn ní aithneoidh é
Lomadh Luain agus deilbh Chéadaoin agus marú salach Sathairn ─ tá geis ar na ceann oibreachaí sin na laethantaí sin
"Lomadh Luain agus deilbh Chéadaoin: ní raibh ariamh gan osna nó éagaoin"
Mo lomadh Luain ort!
Lomadh Luain ort le cleas a dhéanamh!
Lomadh Luain air le am a theacht, i lár a (ár) gcruóige!
Mo lomadh Luain agus mo sheacht ndóláis, nár fhan mé mar a bhí mé agus gan an tabhairt seo a chur orm féin, scáth a bhfuil ar a shon agam
Lomadh Luain agus marbhfháisc ar an asal sin, mura bhfuil lasctha aríst dó. Caithfear a dhul ar a thóir anois muis, faitíos na fálach thuas
Lomadh Luain ar an bpiodarlán sin nach dteagann isteach agus gan é fhéin a chailleadh ag déanamh spraoi amach ansin. Meas tú an bhfuil spíonán ag gabháil linn nach bhfuil bainte aige aríst!
 
díol 1
Dhíol sé an déirce, ach m'anam má dhíol, nach i ngan fhios dá chnámha féin sin. Tháinig sé isteach ansin thuas áit nach raibh slí do choise de thalamh, agus an méid sin féin chomh maolscreamhach leis an bpláta sin. Chuir sé a chuid allais leis. Bhí sé amuigh moch is deireanach ag obair agus ag luain, ag rómhar agus ag fuirseadh. Rinne sé cat agus dhá rioball ann. Ach rinne sé seanfhear dhó (dhe) féin fiche bliain roimh an am freisin
 
díol 2
Rugthas air san oíche Dia Luain agus gan an chruithneacht ach cruaite aige. Chaith póilí trí huaire tigh Sh. an lá sin, agus bhí a fhios ag muintir Sh. go raibh an iarraidh fuisce ar na bacáin. Nach in é do dhíol!
 
"Diomdha Rí na hAoine don té a thógfadh mo ghrá uaidhm (uaim); Nach bhféadfainn a dhul dá féachaint aon oíche Dhomhnaigh ná go moch Dé Luain" (diomdha Rí na hAoine; diomdha Dé; ná raibh Dia buíoch dó!; go n-agraí Dia air é!)
 
Tús Aoine agus deireadh Sathairn. Tá an Aoine in aghaidh na seachtaine. Lomadh Luain agus bearradh Céadaoine. Biseach an Domhnaigh agus ardú na Céadaoine. Dé Luain soir agus Máirt siar, agus tá an Déardaoin sonaí soir nó siar: anois an bhfuil aon cheann eile acu agat. Bhí siad sin ann ar fad roimhe seo, ach tá siad caite in aer anois