→
dia 1
bodach (23)
→
abair
Is mór adéarfá le gasúr nach mbeadh aon chiall aige, ach bodach mar é sin! — chuirfeadh sé iontas ort, go ndéanfadh gasúr gan aon chiall féin é, ní áirím bodach mar é sin
→
daidhce
Is furasta leis sin daidhce a theacht air. Níl ort ach breathnú cam air agus tá sé éirithe ina choileachín agat. Má chuaigh leis muis an oíche faoi dheireadh, castar leis é. Ní túisce a bhí sé ina shuí ná bodach eile nach raibh aon bheann aige air: P. Ch. Sin é an buachaill aige
→
deaide
Is cam a bhreathnódh an bodach is deaide dhi uirthi dhá dtugadh sí isteach an cleiteachán sin aige
+
→
dia 1
Ní mar a chéile bodach agus Dia. (fc. bodach)
TUILLEADH (1) ▼
Ní hionann bodach agus Dia (fc. bodach)
Tá an bodach sin drochmhúinte (m maon. Béim an ghutha ar an gcéad siolla) díbheirgeach ach deile cén chaoi a mbeadh sé. Ní fhaca muid aon duine dhá chineál ar a mhalrait ariamh. Níor casadh bó ná gamhain ar chuid a athar ariamh nár mharaigh sé. Ach thug M. Mh. giorrachan saoil dhó sa deireadh, agus ba bheag an scéal é go ndéana Dia grásta air. 'Sé an t-iontas é, nárbh fhadó roimhe sin a rinneadh leis é. Bhí an baile faoina chosa ceart aige. Bhascadh sé a mbíodh acu
+
→
díogha
A roghain don bhodach agus tógfaidh sé an díogha; tabhair a roghain don bhodach agus tógfaidh sé an díogha — má fhaigheann an duine daoithiúil breith a bhéil féin, 'sé an rud is measa a thógfas sé i gcónaí
TUILLEADH (5) ▼
Chonaic tú ansin thiar é mac Mh. Ch. Bean ar bith a shamhlódh an t-athair leis, ní raibh aon mhaith inti. Bhí mná maithe faighte aige dhó ach ní bhreathnódh sé sa taobh a mbeidís. Ansin dúirt an t-athair leis a dhul agus bean a fháil é féin. Chuaigh. Iníon T. Sh.; sliseog chaite chaillte nach raibh cianóg rua ar a fáltas. Reic sí an tseanbhean a bhí sa teach. Níor fhága sí ní dhár dhealbh an ghrian istigh faoi chaolachaí an tí nár ardaigh sí soir abhaile. Sin é an fear a rinne an drochphósadh. Ach ar chuala tú ariamh é: tabhair a roghain don bhodach agus tógfaidh sé an díogha
Ar chuala tú ariamh nuair a thug an C. Peadar Th. — seanathair P. P. anois — anseo gur thug sé roghain dó ar cheithre ghabháltas: gabháltas J. Th. ar an mbaile seo, gabháltas F. Ch. ar an gC. Dh. nó gabháltas Mh. Mh. 'Sé gabháltas J. C. a thóg sé. Sin é an fear a raibh an smál air, agus an mhaith a bhí ag ceachtar den phéire eile ar an ngabháltas sin. Ar ndóigh níl san áit a thóg sé ach driseachaí agus clochair. Níl acra talamh cuir ag gabháil leis. Ach sin é é. Tabhair roghain don bhodach agus tógfaidh sé an díogha
Bhí mise istigh in éindí leis dhá cheannacht. Leag fear an tsiopa anuas cheithre ghiota agus thug sé roghain dúinn orthu. Aon phraghas amháin uileag a bhí siad. Dúirt sé go mba é an t-éadach buí ab fhearr a mbeadh caitheamh ann. Bhí sé an-chrua agus ní raibh aon chosúlacht air go dtréigfeadh sé. Ach ní raibh rud ar bith ag marú mo dhuine ach an ghalántacht. Cheannaigh sé an leamháinín scanraithe donn siúd, agus an chéad mhúr báistí a gheobhas sé ní bheidh folach dó nach mbeidh tréigthe anuas dhá chraiceann. Mar adeireadh P. N.: tabhair a roghain don bhodach agus tógfaidh sé an díogha. Is cuma leis é ach an chosúlacht a bheith ann
Dúirt sí leat ceann ar bith a thogair tú a thabhairt leat, agus d'fhága tú an langa agus an trosc in do dhiaidh, agus chroch tú leat an faoitín! Diabhal bréag nach ait an soláthraí thú. Ó chuala mise ariamh é: tabhair roghain don bhodach agus tógfaidh sé an díogha. Sin é a fhearacht agatsa anois é
Is cumasach an duine thú. D'fhága tú fataí agus feoil agus bláthach in do dhiaidh, agus chuaigh tú ag ól an choffee bhrocaigh sin agus an aráin. Tabhair roghain don bhodach ar ndóigh, agus tógfaidh sé an díogha. Is beag an dochar duit a bheith snoite caite féin agus gan de chothú agat ach é sin
Tá doicheall eicínt aríst air muis. Ach sin é an chaoi a mbíonn an bodach sin i gcónaí. Ní túisce leat ná in t'aghaidh é. Tá sé chomh luathintinneach leis an ngaoith agus chomh bundúnach le múille
→
Domhnach
"Domhnach Chrom Dubh, lá na Móna agus Lá Fhéil Muire Mór thall sa bhfómhar: trí lá a bhfaigheann an bodach a sháith le n-ithe" — deirtear é seo
+
→
dréim
Níl aon ghair agamsa a dhul ag dréim (/ə d′r′ēm′/) le máistir scoile. Is beag an baol. Ní hionann bodach agus Dia. Geobhaidh máistir scoile bean, lá nach bhfaighidh mo leithidese í — ag comórtas, i gceartas
TUILLEADH (1) ▼
Dá mbeadh cupla bliain eile don mhac is sine atá aige, bheadh sé in ann a dhul ag dréim lena rogha fear. Is diabhlaí an bodach fir atá sé a dhéanamh bail ó Dhia agus ó Mhuire air. Diabhal mórán a bhfuil aon tuilleamaí cheana féin aige leo
Tá neart drochmhúineadh sa mbodach. Is maith gasta a bheadh sé sin ag tabhairt cniogaide dhuit dhá gcuirtheá aon mhúisiam air
→
dualgas
Má fhaighimse ligean ar bith choíchin air gheobhaidh sé dualgas an tslisne uaim, diabhal bréag nach bhfaighidh. Hé brí céard a chuirfeas mé as dó, ní ghabhfaidh rud ar bith ann dó ar chaoi ar bith. Comaoin a láimhe féin atá a thabhairt don bhodach sin
Tá sé ag dul chun staince ar an mbodach seo aríst. Ní dhéanfaidh sé aon cheo faoi shásamh aríst go faoithin. Ní dóichíde cleas dhá ndéanfadh sé anois ná an láí a chaitheamh i dtigh diabhail ansin ar fad agus lascadh leis soir ag an S.