Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

duáin (22)

+
buail
Bhuail ballach mé agus nach mba diabhaltaí dalbaí í, gur bhris sí frídín an duáin.
TUILLEADH (3) ▼
Bhuail sí mé ceart go leor, ach d'imigh sí agus mé dhá tarraingt. Chaithfeadh sé nach raibh frídín an duáin i bhfostós mar is ceart inti.
Tá sé fánach agat aon bhreac do do bhualadh comhuain is a bheas do chuid baoití chomh stráiciúil maolscríobach agus atá siad. Breá nach gcuireann tú an duán agus na péiste siar go tóin tharas iad a bheith ar sliobarna mar sin le na duáin.
Nárbh áibhéil an spreacadh a bhí sa mballach a bhí buailte agam agus gur lúb sí lorga an duáin mhóir! Dheamhan smid bhréige ann muis!
 
Fuair mé neart priocaí, agus bhí na duáin sciúrtha chuile uair dhár tharraing mé an dorú, ach cén mhaith sin, arae ní raibh bualadh ar bith orthub.
+
Ní raibh frithghob an duáin i ngreamús ann chor ar bith. Sin é an fáth ar thug sé an eang leis. Tá a chomhairleachan faighte aige anois. Ní hé an chéad bhreac a thiocfas ag smúrthacht timpeall ar bhaoite aríst é
TUILLEADH (1) ▼
Ní raibh flithghob an duáin sa mbéal dearg aige beag ná mór. Dhá mbeadh, sin ní fhágfadh sé. Ach tá iasc sa bhfarraige chomh maith agus a gabhadh fós, tá sin!
 
fríd 2
Ní raibh frídín an duáin sa bpus gorm ceart aige (ag breac) — loisead an duáin
 
dearg 1
Is diabhlaí mór an t-ionadh nár imigh sé. Ní raibh frídín an duáin i bhfostós chor ar bith, ní áirím é a bheith sa mbéal dearg
 
dorú
Cailleadh an dorú agus an duáin ort! (fc. cailleadh)
 
Tá sí ag imeacht mar sin agus a cuid eochraí i mbarr an duáin aici, ach ní rachainn i mbannaí nach gcodlaíonn sí ar chuasnóig dhreancaidí chuile oíche sa leaba ina dhiaidh sin. Ar ndóigh, ar chuala tú ariamh é: ceann cíortha a dhíolas na cosa
+
duán
Caithfidh mé cupla glinne a fháil le aghaidh duáin
TUILLEADH (7) ▼
Bhris sí luiseag an duáin, bhí sí chomh mór sin
Dheamhan a raibh frídín an duáin i bhfostós ann chor ar bith, ach choinnigh sé ina dhiaidh sin é. Níor mhór dhuit sracadh a thabhairt faoi ar an bpointe nó bheadh sé uait. D'imigh dhá bhromóig ormsa inniu le buille marbh
Theastódh riar duáin cheathrún le aghaidh na curraí
Tá a cuid eochraí ar bharr an duáin aici; tá a cuid eochraí ar an duán aici — na heochraí atá sa bportán síoda agus sa bportán rua, baoiteáiltear duáin bhallach, agus duáin eile leo. Bíonn siad dearg agus follasach agus an-tóir ag an iasc orthu. Is minic gurb i dteannta baoite eile a chuirfí eochraí na bportán: daba dhíobh a bhualadh amuigh ar cheann an duáin go dtabharfadh an t-iasc faoi deara é. Cuireann iasc cronaí iontu ar an meath bhallach go háirid; mar tá go leor fáis ann ar thóin na farraige. Is dhá réir sin a bhíos a cuid eochraí ar bharr an duáin ag an iascaire. Ach bíonn a cuid eochraí ar bharr an duáin freisin ag bean a bhíos ar a mine ghéire ag iarraidh cluain a chur ar fhir. Bíonn taibhse inti má fhéadann sí. Ní cheileann sí slacht ar bith dhá bhfuil inti. Gléasann sí í féin ar áilleacht. Cuireann sí púdar agus smearadh béil agus eile uirthi féin
Nach í atá gléasta! Dar príosta tá a cuid eochrachaí ar bharr an duáin aici ar chaoi ar bith. Is méanar don té a gheobhas í. Tá maith uirthi thar bhean ar bith eile!
Ná bac le na Poncáin sin. Diúltaímid dóibh! Chuirfeadh cuid acu an chluain Mhuimhneach ar naomh. D'éireodh dhóibh, agus a gcuid eochrachaí ar fad ar bharr an duáin acu
Go dtarrthaí Dia sinn! Dheamhan liobar fíonnaigh ariamh ar a mala. Agus is geall le deargadh tiaraí a béal! Sin í an cailín a bhfuil a cuid eochraí uileag ar bharr an duáin aici! Nár thé sé chun tosaigh ná chun tairbhe di muis, gan díobháil gan dochar dúinne
 
déan 1
Rinne a raibh d'arbhar againn anuraidh ga duáin
 
Ná bac leis an nglagaire sin. Chuile shórt dhá mbeidh aige sin, is é an sméar mhullaigh é. An síol coirce a bhí aige anuraidh bhí sé molta go haer ag chuile dhuine, ach i ndeireadh na cúise, ní raibh ann ach an díogha. Tá a fhios agamsa é. Cheannaigh mé céad dhe, agus an méid nár loic, rinne sé coirce scéin. Nuair a bhí muid dhá bhualadh bhí sé ina gha duáin as éadan
 
Cén áit a n-airíonn tú ag dul duit é. Isteach anseo slán an tsamhail … Drocháit. Tá na duáin ansin