Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

striog (12)

 
deilbh 1
Bhí chuile dheilbh eile déanta aige san oíche Dia Domhnaigh ach an pota a leagan síos, agus bhí sé le sin a dhéanamh an oíche sin. Ba cheart dó a bheith réidh faoi seo. Mura dtapaí tú é mar sin féin, dheamhan an striog a bheas aige. Ní túisce réidh anois é ná bhíos an iarraidh fuadaithe cruinn baileach. Mura bhfaighe tú aon deoir aigesean, tá tú réidh lena fháil in aon áit eile
 
'Sé do thráth a theacht anois. I ndeireadh na bliana a rugadh thú. Níl striog sa mbuidéal nach bhfuil ólta
 
deoir
Ara céard atá tú ag rá! Níl deoir ná striog ólta aige sin, más in é do scéal. Uair annamh a mblaiseann sé sin d'aon deoir
 
Bhí ól faoi is thairis, agus má bhí féin bhí sé in ann caitheamh a chur ann. Ní chónaíodh sé ó mhaidin go faoithin ach ag ól, ach Dia shúlach ní bhfaigheadh an striog uaidh. Diabhal é muis. Ba ghearr ar a mhéadail féin é
 
Bhí dubhdhodaíl uirthi anocht. Thug sí cic don tsoitheach agus chuir sí in aer é. B'éigean dom an bhuarach a chur uirthi ansin nó ní fhéadfainn striog a thabhairt uaithi. Is cailín críochnaithe í
 
Má tá muid cúng, níl muid doicheallach. Sin é a bhí J. Ph. A. a rá an oíche ar pósadh é. 'Brúigí isteach a fhearaibh. Má tá muid cúng, níl muid doicheallach.' Bhí an teach sách cúng gan dabht, ach m'anam go raibh a dhóthain fairsingeachta ann freisin dhá mbeadh aon cheo le cur ann. Fliuchadh a (ár) mbéil féin níor éirigh linn i gcaitheamh na hoíche. Ó dheamhan an striog!
 
Nach maith a chaithfeadh sé a bheith ina dhreancán thar aon duine. Séard a bhí a dhéanamh leis sin, é a fhágáil ina sheasamh suas ansiúd agus gan an striog féin a thabhairt dó ó tharla nach bhfuil sé in ann é féin a iompar
 
Tháinig pucairí as Gaillimh anseo lá i ngleoiteoig. Chaith siad an lá ag treabhadh leo ar fud an oileáin nó gur imigh siad aríst tráthnóna. Casadh liom féin ansin thoir iad. Bhí bean ann agus bhuail sí bleid chainte orm fhéin go háirid. 'An bhfeiceann tú an dubhchosach a fuair mé,' adeir sí. 'D'éireodh dhuit,' arsa mise. 'Tá sí ina snáth mara ar fud an oileáin seo. Is deas an ball í sin anois in do pharlús, ach bí san airdeall uirthi go maith agus déan leabthachaí teo lena haghaidh agus coinnigh striog uisce uirthi …' An bhfuil a fhios agat céard a bhí aice: geosadáin. Diabhal focal bréige atá mé a rá leat: geosadáin!
 
dúch
Ní bheadh aon striog dúigh de bhrabach ortsa
 
dúil
Ná bí ag coinneáil an phoitín seadaithe. Nach bhfuil a fhios agat go bhfuil mo dhúil bainte as ó bhí na misinéaraí againn. Níor bhlais mé de striog ó shin
 
Tháinig trí galúin déag poitín ann le aghaidh cleamhnais agus bainse, agus nach dalba an dustaí a fuair sé agus nach raibh striog ann ag an dó dhéag an oíche sin. B'éigean do thriúr a dhul chun tiomána go S. an A. gur chíor siad é in athuair. Trí galúin a d'éirigh leo
 
Bhí dhá ghalún poitín d'fhuílleach ann agus chuaigh sé thríd in imeacht seachtaine. Sin í an fhírinne. Dheamhan cúnamh ná a dhath a fuair sé faoi. D'ól sé féin chuile striog dhe