Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
feasach
+
Má tháinig sé an bealach seo ní feasach mise é — níl a fhios agamsa é
Buaileadh é ar buaileadh? Ní feasach dom é a mh'anam
TUILLEADH (8) ▼
Tá sé tinn, adeir tú. Ní feasach mé go bhfuil muis — ní heolas dom
Ní feasach mé go bhfuil faoi aon teach nua a dhéanamh.
An feasach thú go raibh muid anseo aréir do do thóraíocht?
Ní feasach do Sheán cá'il an mac agus is ríchuma leis. Cúl le abhras a thugas sé air i gcónaí
Síleann tusa gur féidir a dhéanamh. Ní feasach mise gur féidir. Ach ar a fhéachaint a bheidh a fhios é
Ní feasach mé sa domhan brách cár cuireadh an seanchorrán a bhíodh agam ansin anuraidh
B'fhéidir go bhfuil sin amhlaidh, ach ní feasach mé air má tá — níl a fhios agamsa é
Thiocfadh dhó an ceart a bheith aige ach ní feasach mé air. Is iomaí rud a d'fhéadfaí a dhéanamh i ngan fhios domsa
·
Bhí sé i Sasana ab ea? Ní feasach liom é (ní feasach dom é, ní feasach mé é. Deirtear na trí rud, ach ní go minic a chloisfeá: ní feasach liom. Measaim gur sórt truailliú é. feasach agus ní feas adeirtear i gcónaí)

feasach in iontrálacha eile (41)

 
cailm
Dhá mba feasach mé go mbeadh aon chailm air, ghabhfainn in éindí leis. Ach ní chomhairim go bhfaighidís iontub fhéin a dhul ag tabhairt áladh ar mhalrach mar é sin.
 
Ní feasach mé beirthe ná beo cén fáth atá aige a bheith chomh coimhthíoch leis an teach seo agus atá sé. Shílfeá nach araoid ná múisiam ar bith a chuir muid ariamh air, mura bhfuil i ndán is gurb é a bhealach é.
 
baile
Ní feasach mé faoin mbogha bán cá'il sí — amuigh ná i mbaile.
 
Cáide an bealach sin leis? Níorbh fheasach mé go raibh sé achrannach chor ar bith — cáide ó thug sé d'fhaisean dó fhéin a bheith ag troid agus ag achrann?
 
B'fhéidir go n-éireodh leat coca a fháil ar an leathbhaile thiar. Ní feasach mé aon cheann a bheith ar an leathbhaile abhus ar chaoi ar bith.
 
beo 1
Ní feasach mé go ndeachaigh mac an bhéil bheo as an tamhnaigh chéanna ariamh go Meiriceá. B'fhearr leob fanacht sa mbaile ag mucaireacht leob.
 
Ní feasach mé beo cén chaoi a bhfuil sé chomh múinte agus atá sé, agus gur tógadh é istigh i gceartlár na bratainne sin.
 
aer
Ní feasach mé ó aer go talamh céard a bhí sé a dhéanamh ann.
 
Is feasach mé gur holc an éadáil é, ach thiocfadh sé in aiféala orm, dhá dtógainn mo láimh chuige.
 
Dheamhan an feasach an dochtúr céard atá air ach an oiread linn fhéin, ach go bhfuil sé buailte síos.
+
buail
B'fheasach dhom go raibh sé do mo bhualadh aréir agus chomh marbhánta agus a bhí mé.
TUILLEADH (1) ▼
Ní feasach dom go barainneach céard is cor dhó ag siúinéireacht, ach is feasach dom nach bhfuil a bhualadh ann le scabhaitéireacht.
 
amach
Tá an Nollaig amach romhainn go gairid anois, agus ní feasach mé cá bhfaighidh mé rud lena haghaidh.
 
Ní mise atá dhá rá. Is feasach an saol gur antlachán é.
 
anuas
Ní feasach mé ó fhlaitheas anuas cár chuir mé i dtaisce é.
 
Is fada fiannach a chaith sé ag múineadh scoile anseo thíos. Ní feasach duit céard is cor dó chor ar bith anois, nó an maireann sé? Má mhaireann, is maith an aois atá aige
 
fiach 1
Tá an fiach dúisithe agamsa, ach ní feasach mé cá gcuirfidh mé é mura gcuire mé soir go dtí M. Mh. Bh. sa tSraith é (ainm garraí) — ní raibh baol ar Mh. Mh. Bh. a bheith críochnaithe sa tSraith
 
fáth
Níor tháinig sé agus a fháth aige. B'fheasach é dhá mbeirtí sna bólaí seo air go bhfaigheadh sé tuirne Mháire
 
fód
Ní feasach aon duine cá mbíonn fód a bháis
 
'Sé Baile an Daighin é má cheannaíonn sé clog eile. Nach bhfuil an teach aige treanach ar tigh F. cheana le cloig. Ach ní feasach dó, ach an oiread le duine, cén chóir chaite a chuirfeas sé ar a chuid airgid
+
Níor chuala mé gur tógadh deachmaí anseo ariamh ach bhídís ansin thoir ar Dhúiche an Bh. Na ministéaraí a d'fhaigheadh iad sin nach iad. Dheamhan mórán a chuala mé ariamh fúthu. Tá siad sin caite suas le saol is aimsir … Ón drochshaol ab ea? Bail ó Dhia ort. Tá agus i bhfad roimhe. Rugadh m'athair — beannacht Dé lena anam — trí bliana roimh an Drochshaol (1846—1847) agus ní raibh siad ann lena linn. Cáid ó bhí Oíche na Stoirme Móire ann? … Céad bliain díreach. Bhuel is roimhe sin a bhí na deachmaí ann, más fada gearr roimhe é, sin rud nach feasach dom. Ach fiafraigh de Sh. Ó C. é. Sin é an fear a inseos na húdair dhuit … Tá aois mhór agamsa air, ach má tá féin, níl mé ach ar chosa bacóige lena ais. Tá údar aige faoi chuile shórt ón Díle
TUILLEADH (1) ▼
Féadfaidh sibh an ghrifisc bheag sin soir i mB. L. a thabhairt don deachma. Ar ndóigh ní in ann ball a bhualadh atá siad sin. Tá muis. Bhuailfeadh imreoir maith a bheadh ar an bpáirc ar rugadh ariamh acu. Is feasach domsa go maith céard é a ngníomh sin. Nach mbínn ag traíáil a n-aithreachaí fadó, nuair a bhíodh muid dallta anseo thoir. Bhuailinn a raibh istigh ar thrí bhaile acu; agus mé ar mo chromada. Is minic a bhuail. Ach bheadh neart glaomaireachta acu nuair nach n-aireoidís aon fhear maith ann … Siúd é anois a ndéanfainnse leo — a dtabhairt don dul amú. Ní fhónfaidís do thada eile
 
Ní feasach dom cén fáth a gcaithfinn tobac. Ag ligean deatach le gaoith ab ea? Is suarach an cheird a bheadh orm muis
+
deis
Shantaigh sé an deis. Sin é an fáth ar chuir sé an iníon ann. Leabharsa ní raibh néal ar bith ar siúd. B'fheasach dó cá raibh an ciste gan aon neach a theacht chuige!
TUILLEADH (1) ▼
Seas ar an taobh seo agus píceáil amach ar do dheis í. Nach feasach duit gur in aghaidh deise atá tú ag píceáil anois. Shoraidh dhíot nach nglacann go réidh thú féin, agus gan furú mar sin a bheith ort. Is iomaí oíche ag an teampall orainn
 
Tá sé chomh doghrainneach le aon Chríostaí dhá bhfaca mise ariamh. Má théann beithíoch thar claí isteach ar a chuid, is olc an peata é. Diabhal níos measa. Bhí diabhlánach de bhó bhradach agam anseo uair. Le M. Ph. Uí Dh. a dhíol mé í, agus mé reicthe aici ag dul i mbradaíl. Bhí an-tseasamh ag a raibh ar an mbaile léithe. Níl lá ar bith nach dtéadh sí ar dhuine eicínt, agus ba mhinic a rinne sí foghail freisin. Ach le chuile chamánaí ar chuma ar bith, ní dheachaigh sí airsean ach lá amháin. Bhí maolbhearna leagtha i gclaí Gharraí an tSléibhe an áit a raibh siad ag cur isteach coirce as an lá roimhe sin, agus ní mórán tógáil a thug siad uirthi. Casadh an bhó ann ar chaoi ar bith. Níor léithe ab fhaillí é ar ndóigh. Isteach léithe ar an gcoinleach, áit nach bhféadfadh sí mórán millteanais a dhéanamh. Ní raibh sí chúig nóiméad ann nuair a rug sé uirthi. Rinne sé a sheacht míle dícheall í a bhascadh, ach bhí sí siúd í féin sách aigeanta. Anuas leis anseo ina thine bhruite ag fuagairt foghlach agus dlí orm féin de ghorta gharta. 'Sé a thug fúm. D'éist mé féin. Ar ndóigh, mar adeir an fear fadó, bíodh an chluais bhodhar ag fear na foghlach. Agus bhí na seacht ndiabhail ar an mbó. Ach ina dhiaidh sin agus uileag, scáth ar mhill sí airsean, bhí aige a ligean thairis. B'fheasach dó go raibh fúm a díol ar aon nós, ach a bhfaighinn an té a thógfadh uaim í. Ach tá sé chomh doghrainneach sin agus go gcaithfeadh sé an ailp sin a bhaint asam faoi gur tangaíodh (teangmhaíodh) chor ar bith leis féin
+
Bhrisfinn leicín an doichill aige dhá mb'fheasach dom go bhfaighinn amharc ar an inín siúd nach gcorraíonn amach. Deir siad gur mór an áilleacht í. Ní fhaca mé ariamh í, agus tá mé i ndiaidh a feiceáil i gcónaí. Nach mór an feall nach bhfuil aon teacht i láthair inti. Bheadh candáil ar a leithide anois. Tá cailíní deasa na tíre scuabtha go Sasana
TUILLEADH (1) ▼
Fanóidh mé as ar fad. Ní maith liom a dhul ag brú ar an doicheall. Is maith is feasach domsa nach bhfuil aon ghnaoi acu sin orm
 
droim
Bhí an bheirt sínte síos ar dhroim na trá agus iad dhá n-únfairt féin sa ngaineamh agus gan folach orthu ach an oiread leis an oíche ar rugadh iad. Shílfeá go mba bheag an dochar dhá leithidí sin náire a bheith orthu, ach dheamhan náire muis, ná cuid de náire. Is feasach dóibh go maith nach n-aithneoidh na daoine iad
 
dubh- 5
Carracháinín dubhthaghdach é le araoid ar bith a chur air. Ní feasach mé sa domhan brách tuige nach mbuaileann duine eicínt dual na droinne air
 
déan 1
Is feasach duit go maith nach mbeadh aon ghair ag an scriú sin na gnaithí a dhéanamh. Ar an gcéad iarraidh tá sé rólag. Is maith láidir féin an scriú nach mór ansin
 
Deir siad gurb éard a d'fhága an díleá air sin, sceach a raibh geis uirthi thiar i ngarraí an Ch. a bhaint. Bhí na daoine maithe — diúltaí muide dhóibh — fúithi. Nuair a tharraing sé an tua, tháinig an guth go dtí é: 'ná buail,' adeir sé. Ach bhí S. chomh doghrainneach, chomh dúshlánach sin, agus nach gcoiscfeadh sé a láimh. Bhain sé an sceach thrí chuile údragáil. Ón lá sin amach bhí an díleá air: leá chúr na habhann ar a raibh aige. Dar fia bhí an fear sin deisiúil, ach ba bheag an mhaith dhó a chuid deis lá is gur thosaigh an saol ag dul ina aghaidh. Níor fhan bó ná gamhain ná caora aige nár báitheadh nó nár bascadh nó nár cailleadh. Ó bhuaileas an smál sin iad, is furasta leo imeacht. An tsiocair is lú faoin domhan, agus scaití ní call dóibh tsiocair ar bith. Bhí sé taobh le seanbhó bhuí sa deireadh. Chonaic mé féin í sin aige. Ní feasach dom ar cailleadh í sin nó gur cailleadh í le aois, ach ba chuma dhósan sin. Ba mhaith bocht an fear é i ndeireadh a shaoil, agus beo bocht a bhí a chlann ina dhiaidh nó gur dhealaigh siad leo ar fad as. Sin é an chaoi a ndeachaigh an sceach dó. Ara bhí sé chomh dochomhairleach leis an saol. "A chomhairle féin do mhac dhanra," arsa tusa, "agus ní bhfuair sé ariamh níos measa." Níor ceart do dhuine ar bith ar aon chor, a dhul thar thaispeánadh, agus fuair seisean an taispeánadh — go ndéana Dia grásta air!
 
díol 2
Is díol déirce baintreachaí agus dílleachtaí, ach ní feasach dom gur ceart a dhul ag caitheamh airgid ag daill agus gan aon cheo daille orthu ach an oiread liomsa nach bhfuil a dhath ariamh ar m'amharc míle buíochas le Dia. Tá sé anseo thoir agus é in ainm is gan spré a bheith aige agus séard a bhí sé a dhéanamh romham an oíche cheana, ag cur snátha agus snáthaid: snáthaid bheag nár léir dom an cró inti, mura bhfaighinn ó ló í …
 
díon 1
Níl díon ar bith sna láimhíní seo, théis cúig déag a thabhairt orthu … Tá baol air! Dheamhan iall leathair ag gabháil leo. Craiceann gabhair nó rud eicínt atá iontu. Ní feasach dom go bhfuil sé chomh maith sin fhéin
+
dóigh 1
Réiteach a dhuine! Réiteach. T'anam ón diabhal, ní fhéadfaidh tú dóigh a dhéanamh den scéal ceart críochnaithe. Nach feasach duit féin chomh maith agus is feasach domsa má ólann tú a leath sin, agus uisce a chur thríd an gcuid eile, go mbraithfidh sé é. Is air nach mbeidh an mhoill. Nach furasta a aithinte dhó é!
TUILLEADH (1) ▼
Is olc an rud dóigh a dhéanamh de do bharúil. Nach maith atá a fhios agat gurb é a ghoid í. An bhfaca tú é? … Cén chaint sin ort mar sin. Nach feasach duit, dhá gcloiseadh sé an chaint sin in do dhiaidh, go mb'fhéidir gur dlí a d'fháiscfeadh sé ort. Ar adharca a bheirtear ar na ba, agus ar theanga ar na daoine
 
Cailín dóighiúil í. Ach is feasach di sin
 
Ní leatsa atá mé ag caint beag ná mór. Nach feasach duit go bhfuil dhá Dhónall i gCúige Uladh
 
Ní feasach mé cén chaoi a mbeadh gaibhte fúithi chor ar bith murar ól sí an t-uisce, ach b'fhéidir go ndearna sí sin féin. Ní móide go ndeachaigh aon chuma déanta uirthi
+
téigh
Ghabhfainnse tuilleadh léithe, ach b'fheasach dom go maith nach raibh aon tsomhaoine dhom a dhul ag margáil fúithi, nach ligfeadh sé as an airgead adúirt sé í
TUILLEADH (1) ▼
Cén fáth a dtabharfainn breith do bhéil féin duit? Dhá mbeadh fataí dhá dhul sin, thabharfainn duit é, ach is feasach duit féin chomh maith liomsa nach bhfuil. Is fada uathu é