Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

garrdha mór (12)

 
buail
Dubhairt mé leat an lá ar innis tú dhom, go gcoisne(ochth)á an garrdha sin, nar mhór dhuit brat múirín a chuir air, nó go mbeadh a' féar buailte ann. Nach bhfeiceann tú fhéin anois go bhfuil.
+
deifir
Is mór de dheifir garrdha agus guirt a bhí air ariamh, agus céard atá dhá bharr aige indiu ach an oiread linne. Dheamhan a dheatach!
TUILLEADH (1) ▼
Nach mór an deifir damhsa atá oraibh! Dhá mbadh é an garrdha nó an portach é, ní bheadh a leath-oiread deifir oraibh
 
deis
Má theagann sé ar mo dheis sean-leasóchaidh mé an garrdha sin imbliana. Ach ní móide go dtiocfadh. Is iomdha cruadhóig eile orainn, agus b'fhéidir nach dtiocfadh an fheamainn dearg an-chóireamhail
 
Beidh seachtain ar a laghad ar bith air anois ag deismínteacht timcheall na h-iothlann. An bhfuil fear ar bith faoi na brait is puinteáilte ná é? Má tá níl a fhios agamsa é. Ní chodlóchadh sé suaímneach mara mbeadh an iothlainn sin in a garrdha mór aige (fc. garrdha mór)
 
diaidh
Tá sé thíos annsiúd ag cur deatach amach as an sean-dúda indiaidh a leicinn, agus ag innseacht faoi "bhliain annseo a raibh garrdha an tS. curtha agam, agus nach raibh aon-fhata ann ní ba mhó na cubharláin lá Fhéile San Seáin, agus go raibh siad cho mór le turnapaí Domhnach Chrom Dubh." Má tá an scéal sin cloiste agam uair, tá sé cloiste agam míle uair
 
D'fhéadfá a rádh gurb é atá gíogáilte ag imeacht. Agus an láimh thuas i gcomhnuí aige faitíos a mbeadh cuileoigín chlúmhaighe ná donóid shalachair ar a chuid éadaigh. Is fiú dhó. Sin é a bhfuil ar a aire. Dá mbeadh cúram gort agus garrdha air mar atá air thuille mise 'mbannaí dhuit gur beag an díogáil a bheadh aige air fhéin. Ach is mór is feicthear do'n diomhaointeas arsa tusa
 
dris
Tá an garrdha gleannach anois in aon-charra amháin driseacha. Chonnaic mise an t-am nach raibh aon-dris ag gabhail leis, ach a mbíodh sé saothruighthe 'chaon tríomhadh bliain. Ach leig an fear seo atá ann anois i léig é. Is maith an stócáil nar mhór a dhéanamh ann anois, le go bhféadfaí a chur
 
droim
An fheamainn bhuidhe sin bhainfeadh sí fataí de dhruim an diabhail. Cheannaigh mé lucht di ó fhear aniar amach an bhliain cheana, agus leasuigh mé garrdha Dh. Fh. annsin thuas léithe. Níl aon-bhliain roimhe sin le mo ghéar-chuímne dhá raibh sé faoi fhataí nachar loic siad. Beannacht Dé dhuit a mhic ó, bhí an-bharr air. Dheamhan thiomanta fata dhá raibh ann nach raibh cho mór le gruadhán cloiche. Dar príosta leasóchaidh mé aríst imbliana léithe é, má eirigheann lucht di liom in áit ar bith
 
Roinn muid an lucht feamuinne druimscoilte — leath ag an duine. Dheamhan crann ná crann a cuireadh air. Thug mé breith a's dhá roghain do Sh. Rinne sé roghain go díreach ar an leith a thiubhar[fainn] féin dó, dhá bhfaghainn breith mo bhéil féin. Níor leasuigh mo chuid-se ach an dá chúl thoir de gharrdha Dh. Fh. agus an cúl ó dheas. Bhí scaipiúch bheag d'fhuighleach agus chaith mé isteach í ar an bpóicín sin thiar le h-aghaidh "mangols". Leasuigh cuid Sh. Garrdha na C. dó agus an T. Á. Ba mhó an drabhlás a bhí in a chuid-seisean ar chuma eicínt, aindeoin go ndearna muid an dá leith druimscoilte di mar atá mé th'éis a rádh leat
 
dubh 3
Tá dubhachan mór déanta aige — garrdha na h-A., agus an M., agus is gearr go mbeidh an Bh. Bh. dubhuighthe freisin aige. Thiubharfadh cupla lá eile iarracht mhaith air. Is beag an stró air siúd talamh a dhubhachan. Níl leisce ná drugal air. Tá sé cho sanntach ar an droch-lá agus atá sé ar an lá breagh
 
Tá Tóchar na Dúrlinne tachttha aríst, agus an garrdha báithte. Shnámhfadh bád mór anois ann. Ní dhéanfaidh sé siúd aon-mhaith go dteighidh comhla taobh amuigh ins an dúrlinn