Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

sochar (18)

 
Dhá dtugadh sé deáanna uaidh anois, ba mhór a rachadh sé 'un sochair do na daoine.
 
Tá an garrdha curtha anois go dtí an cúinnín sin. Ara fágfamuid ag an deachma é sin. Ní fiú dúinn a dhul dár meárú féin leis, scáth a mbeidh de shochar air = fágtar cúinní beaga scaithtí i ngarrantaí cuir, ingeall ar a bheith ro-aistreánnach, nó iad a bheith ionann agus do-churtha de bharr cloch nó a leitheid. Nó d'fhágfaí cúilíní ingarrantaí cheal leasuighthe scaithtí agus déarfaí an rud céadna leo
 
deis
Níor fhága sé sop feamuinne ins an gcladach anuiridh nachar sciob sé. Dheamhan sop muis. Bhí an snáth bailighthe aige i gcomhnaí uair roimhe lá, agus ba dona an deis a chuir sé uirre in a dheidh sin: a fágáil in a meall thuas ar bruach nó gur lobh sí — gur lobh 'chuile dhosán ariamh di. B'fhearr leis sin féin chreidim, ná a feiceál ag dul 'un sochair do'n chomhursa
 
díon 1
D'fheicinnse M. fadó ag cur díon' ar fheamuinn tirm, ach bhíodh gnaithí dhá chuid fhéin aige-sin i gcomhnuí … Níl mé ag rádh nach dtiocfadh sé 'un sochair do'n fheamuinn. Choinneochadh sé an súighteán innte agus sin é maith na feamuinne
+
dochar
Ní dochar ach sochar a dhéanfas sin duit = má ghníonn tú é sin, 'sé do leas, agus ní hé t'aimhleas a dhéanfas tú
TUILLEADH (10) ▼
Bail ó Dhia ort! Má theigheann tusa soir annsin thoir 'na'n aonaigh agus péire banbh a cheannacht le airgead an ghearrbhodaigh eile, ní dochar ach sochar a dhéanfas sin daoib beirt. Cé fearr dó in a chomhnuí mar airgead.
M'anam nach dochar, ach sochar — agus sochar mór freisin a dhéanfadh múr báistighe anois. Tá 'chuile shórt spalptha
Ba aon-chás amháin duit dochar le sochar a dhéanamh dhó, arae 's mar a chéile an buidheachas a bhéas aige ort. Dhá ndéantá an saoghal dó, bheadh sé in t'éadan lá'r na bháireach
Is corr an sórt duine é. Déanfaidh sé an sochar agus an dochar duit i dteannta a chéile. Níl aon-duine in Éirinn is grádhdiadhamhla ná é. Roínnfeadh sé an greim a bheadh sé a chur in a bhéal leat. Ach dhá dteigheadh sé amach an núiméad (nóiméad) in a dhiaidh sin, agus asal leat a fháil istigh ins an sean-riasc bréan siúd thuas aige, bheitheá istigh aige an chéad-chúirt eile
Níl an dochar ná an sochar ins an gceann céadna. Ní chuirfidh sé ann ná as duit. Bhí a athair féin amhlaidh
Dheamhan dochar ann, ach tá sé mar sin leis an sochar. Níl an mhaith ná an t-olc ann. Sin é an chaoi a bhfuil sé
Dar príosta hébrí cé'n sochar a rinne sé do na daoine, ní fhéadfadh duine ar bith a rádh go ndeárna sé dochar. Chonnaic muide an-tsoilgheasach ariamh é — an fear croidhe
Níor chumaoin dó a dhul ag déanamh sochair ar bith dóibh sin, agus a ndearna siad féin de dhochar air cheana. Ach d'orduigh Dia maith in aghaidh an uilc chreidim
Ba ghearr le dhul a chuid sochair ar ghualainn a chuid dochair. Chuir sé amach a raibh ins an leath thoir de'n dúithche ar fad, agus mar gheall gur shásuigh sé é féin, d'fhága sé cupla tunónta a bhí salach, i seilbh annseo. Nachar mhór an sochar é sin — nachar mhór!
Níl aon-dochar uair nó dhó a chaitheamh ag cuartuidheacht 'chuile oíche. Is mó an sochar é go fada, thar agus a bheith sactha istigh go h-acht agus go h-áirid
 
Ar na drochóirí dó nar imigh anonn go Sasana agus rud eicínt a shaothrú ann a thiocfadh 'un sochair dó féin agus dá mháthair. Ach ba bheag an baoghal air. B'fhearr leis in a thaidhbhse istigh annsiúd ag breathnú ins an straois uirre agus ag leiciméaracht ó'n leabaidh go dtí an teallach. Nach deacair a bheith ag iarraidh maitheasa ar chuid de na daoine = tá an rud i gceist annseo nach mbeidh saothrú i Sasana i gcomhnuí agus go mbadh é leas duine a thapú an fhad agus atá sé ann.
 
Bhí an-loilgheach annsin thuas ag an gC.: bó druimfhinne. Diabhal a n-imigheadh sí amach go dtí an lá a mbíodh a h-aimsir caithte. Cé'n bhrigh ach an uair a bheadh sí ar a sochar! Ba mhó bainne í na cheithre cinn
 
Chuaidh sé 'un sochair ('un leasa, 'un maitheasa, 'un tairbhe agus rl.) dó an méid sin scíthe a fháil