→
dúchas
dúchais (27)
+
→
dáimh
Níl gaol dáimhe na dúchais ann — níl gaol ná páirt ann; níl cosúlacht ar bith acu le chéile
TUILLEADH (5) ▼
Níl gaol dáimhe ná dúchais ann. Is beag an baol. Cá mbeadh sé?
Ní cheapfadh aon duine beo go mbeadh gaol dáimhe ná dúchais ag an mbeirt le chéile. Tá P. lách spridiúil, ach maidir leis an gceann eile, is creagaire críochnaithe é
Go deimhin níl gaol dáimhe ná dúchais ag J. le duine ar bith eile dhá bhfuil istigh ar an mbaile sin. Amhais de speireadóirí uilig iad ach é féin. Níor rugadh aon duine ariamh ar an mbaile sin nach mbeadh anam duine air — cosúlacht
Níl gaol dáimhe ná dúchais ag an dá rud le chéile. Is féidir fear a chur amach as lóistín nó as seomra thíos i nGaillimh dhá mbeadh a chíos íoctha aige faoi chéad. Níl i lucht seomraí mar sin ach pailitéaraí. Ach má tá fear pósta agus clann air amuigh faoin tír, is deacair é a chur amach. Níl mé ag rá nach féidir é a chur amach, ach is deacair leis an Land Commission é a dhéanamh ina dhiaidh sin
Níl aon mhaith dhuit a bheith ag caint mar sin. Níl gaol dáimhe ná dúchais ag an rud sin leis an scéal ar ball. Scéal ann féin é sin. Níl an government ná dream ar bith eile in ann tada a dhéanamh faoi sin, nó go ndéana na daoine fhéin é
Tabhair chuile shórt dó ach ná hiarr tada air. Ní bhfaigheadh Dia shúlach aon cheo uaidh féin. Daoithiúlacht den tsórt sin a bhain dó féin agus dá mhuintir roimhe. Ba a dhul in aghaidh dúchais dóibh é dá scaraidís le tada, ach chuile rud a bheith craptha isteach acu féin (chucu)
→
dream
Daoine fiúntacha a bhí i chuile dhuine dhá dhream, agus ba deacair dhó féin a bheith ar a mhalrait mura dtéadh sé in aghaidh dúchais
→
dual 1
Ní tada eile is dual dó ach an tútaíl. Mura mbeadh sé mar sin, bheadh sé ag dul in aghaidh dúchais.
+
→
dúchas
Tá sé ag dul in aghaidh dúchais — tá sé ag dul in aghaidh muintire; ní hiad na tréathra is dual dó na tréathra atá ann; níl sé ar aon cháilíocht lena mhuintir roimhe
TUILLEADH (17) ▼
Ó ní fheicfidh tusa aon duine acu sin ag taobhachtáil ceoil ná damhsa. Ach dheamhan a fhios agam céard adéarfainn leis an gceann óg sin ann. Tá an-fhonn amach uirthi. B'fhéidir go ngabhfadh sí in aghaidh dúchais
Tá chuile dhuine go tóin acu mar sin cé is moite de P. Tá sé sin ag dul in aghaidh dúchais
Cébí cé uaidh a dtug sé é muis, tá sé gnaíúil, ní hé sin don chuid eile é. Téann éan as chuile ál in aghaidh dúchais.
Diabhal suim ar bith ag J. in airgead. Chaithfeadh sé airgead na hairí agus bíodh sé aige. Chuaigh sé in aghaidh dúchais ceart muis. Ach bíonn coilíneach ar chuile thréad adeir siad
Níor dhual di muis a bheith mar sin. Chaithfeadh sé go bhfuil sí ag dul in aghaidh dúchais. Ní raibh duine ar an bhfeadhain acu sin nach raibh drochmhúinte anglánta
Bheadh sé ag dul in aghaidh dúchais mura ndéanadh sé é sin. Chonaic mise a athair thíos sa teach cheana. Bhí duine den chlann sin anois ina ghasúr bheag ag tónachán ar an urlár. Tháinig P. F. isteach. Thug sé píosa sé pínne don ghasúr. Bhí an-phráinn ag an ngasúr as. Chreidim go raibh práinn chomh mór ag an athair as, nó b'fhada leis go raibh muid ag imeacht nó caoi eicínt. Sciobann sé an sé pínne ón ngasúr ar chuma ar bith. Bhí na hollghártha ag an ngasúr ag iarraidh an airgid
A Dhia dhá tharrtháil muis! Cuir eanga sa ngabháil, má bhí duine de mhuintir Fhínneadha óltach. Ab é an smutachán beag sin? Is fear é muis a chuaigh in aghaidh dúchais. Níor chaith aon duine acu ariamh bonn le ól cheana
Gaol dáimhe na dúchais (fc. dáimh)
M'anam dhá mbeadh dúchas air, go mbeadh sé thar a bheith i fits. Níl dochar ar bith sna fits sin. Ach ní fhaigheadh an madadh dúchais biseach ar bith go maraítí é. An té a mbéarfadh sé air, bhí sé le dúchas chomh maith leis an madadh. Dhá bhféadthá an madadh a mharú, é a bhruith, agus an sú a thabhairt le n-ól don té a mbéarfadh sé air, leigheasfadh sé é. Dhá mbeireadh madadh ort fadó, nó dhá bhfuileodh sé chor ar bith ort, bhainfí ribe as an madadh agus leagfaí leis an ngearradh é
Dúchas go sábhála Dia sinn! Má tá sé le dúchas, tá sé réidh. Is fada théis an madadh fuiliú ar dhuine go séideann an dúchas. B'fhéidir go mbeadh sé sé seachtainí nó ráithe nó tuilleadh. Isteach faoi do dhealrachán ansin slán an tsamhail, a bhuailfeadh an phian thú, nó isteach in do gheolbhach. Thiocfadh scéin in do shúile, agus thosófá ag cur chúir amach. Ó is gearr a mhairfeadh duine leis. Trí lá nó cheithre lá ar a fhad. Bheadh daol ort chuile phointe agus meirfean ina dhiaidh. Ribe fíonnaigh as an madadh dúchais féin an t-aon leigheas a bhí air. Deir siad nach mór do chuile shórt leigheas dhá chuid féin
Tá sé seo amuigh ina mhadadh dúchais — le buile, i ngealta, oibrithe
Ba gheall le madadh dúchais é ag imeacht ag tóraíocht Mh. go maraíodh sé agus go n-itheadh sé é
Bíonn sé sin ina mhadadh dúchais ag imeacht chomh luath agus a bhlaiseas sé d'aon deoir phoitín. B'éigean a chur soir cheana (go dtí an gealtlann i mBéal Átha na Sluaighe)
Bíonn sé ina mhadadh dúchais i ndiaidh mná soir anseo ar na bóithrí chuile oíche
Tá sé chomh dona le madadh dúchais — duine, capall nó rud ar bith imithe i bhfiántas ceart
Tá an mac sin thiar aige ina mhadadh dúchais tá sé chomh fiáin sin
Ó heitíodh é faoin mbean sin, níl samhail ar bith aige ag imeacht ach madadh dúchais. Is beag obstaireacht a gheobhas sé anois, nuair a éireos an ceann air. Tá sé leathéirithe go leor mar atá sé