Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

daoine (100+)

 
Bhíodh an-chaint ar dhaoine a dhul sna céadéaga fadó, ach ní chloisfeá caint ar bith anois air. 'Sé an chaoi a raibh siad an uair sin, ar an dá luath is a bhfeicfidís ualach ar bith ag teacht orthu, chuirfí na hordógaí orthu ar an bpointe. Ba é a scil ann é, ba é sin
 
'Sé Baile an Daighin é más féidir leis éirí i mullach na ndaoine ar an gcóir sin. Bhfaighidh (gheobhaidh) sé maide dhá mheá féin fós, nó is mór atá mise ag dul amú. Ach bíodh a lear air féin. An té a dhéanas an t-olc, is maith an oidhe air a bhfaighidh sé féin dhe
+
dáimh
Ha muise, is dual dáimhe agus daoine dhó a bheith drochmhúinte. Ar ndóigh dhá dtéadh sé le Clainn Mhac Chonfhaola, ní bheadh léamh ná inseacht scéil air
TUILLEADH (3) ▼
Is dual dáimhe agus daoine di cúl a cainte a bheith léithe. Níor lig a máthair aon duine thairti ariamh gan sclamh a bhaint as
Bíonn sí ag brú gaoil i gcónaí orthu faoi rá is gur daoine móra iad, ach dheamhan gaol ná dáimh ann
Níl aon mhaith dhuit a bheith ag caint mar sin. Níl gaol dáimhe ná dúchais ag an rud sin leis an scéal ar ball. Scéal ann féin é sin. Níl an government ná dream ar bith eile in ann tada a dhéanamh faoi sin, nó go ndéana na daoine fhéin é
+
Tá an Béarla chomh daingnithe sin isteach i gcuid de na daoine, agus nach mbainfeadh geanntrachaí amach é
TUILLEADH (1) ▼
Tá fear an airgid in ann é féin a dhaingniú isteach ina rogha áit. Ní comórtas ar bith do dhaoine dhona é
 
dairt
Ara beannacht Dé dhuit, ní raibh sa rud a bhí ann an uair sin ach caitheamh dairteacha le hais na gcogaí a bhíos ann anois. Daoine a dhul amach ar aghaidh a chéile le claimhí, le sleáchaí agus le tuaití. Ar ndóigh, dheamhan deichniúr a bheadh maraithe seachtain. Is mó an t-ár a dhéanfadh bomb amháin anois ná a dhéanfaidís i gcaitheamh a saoil. Seo é deireadh an domhain ach grásta Dé. 'Sé Cogadh an Domhain é: Cogadh na gCríoch a bhí tugtha síos sa targaireacht. Dheamhan ceo dhá raibh sa targaireacht nach bhfuil istigh. Fainic thusa nach bhfuil
+
dalba
Nach dalba an bealach atá leis: ag imeacht mar sin ag béadán agus ag coiriúint ar a chomharsa, agus i gcónaí ag ullmhúchan achrainn. Dheamhan sástaíocht aige ann mura bhfeice sé daoine i mbroinnleachaí a chéile, agus ag troid agus ag achrann. Sin é a bhuac
TUILLEADH (2) ▼
Is dalba an aimsir í, agus gan cosúlacht claochmú ar bith air. Má mhaireann an sneachta seo i bhfad eile, beidh beithígh cniogtha, nuair nach féidir a ligean amach. Ach diabhal mé go bhfuil na daoine féin in anchaoi freisin
Is dalba an obair a rinneadh ansin. Ach ba orthu nach raibh an mhoill. Is beag a aireos daoine obair a dhéanamh, nuair a bheas chuile shórt ar a mian acu
 
dall 2
Tá na daoine sin suas anois chomh dall (dímheabhrach, aineolach) le amhas a chasfaí leat amuigh san áit a ndeachaigh sagart Sh. Th. Níl aon tsamhail eile acu ach iad
+
'Níor mhaith liom do bhris,' adeirim féin leis. 'Chreidim gur buaileadh an dallach dubh ort faoin gcruachín mhóna. Diabhal neart air. 'Sé J. F. an buachaill ag daoine simplí.' Spréach sé. Spréachann sé má chásaítear chor ar bith leis é, ní áirím a chásamh leis mar a rinne mise!
TUILLEADH (1) ▼
Nach lena aghaidh sin atá sí ann. Cén mhaith di a bheith ina bean leanna mura bhfuil sí in ann an dallach dubh a chur ar dhaoine. Sin é a gceird sin ar fad: thú a choinneáil ar strapa go gcaithe tú an chianóig dheiridh. Bóthar agus bata a thabhairt duit ansin. Is cóir adúirt an té adúirt é: "Agus a liachtaí teach ósta ar ól mé ariamh coróin ann; Agus nach dtabharfaidís dom lóistín na hoíche"
 
Chonaic mise bó thiar anseo ag N. Mh. Bhí an úth calctha aici. Chinn orthu aon deoir bhainne a fháil uaithi théis a ndíchill. Bhí fear beag ag obair anseo thoir ag C. — níl a fhios agam beirthe ná beo cérbh as é. Tháinig sé ag breathnú ar an mbó agus í cinnte ar C. agus ar chuile dhuine. Fuair sé ruainnín den wire beag sin a d'fheicfeá ar scloig na mbuidéil lemonade. Dhírigh sé amach é nó go raibh sé chomh díreach le dorú. Sháigh sé suas i chaon dallán den úth é i ndiaidh a chéile. Dheamhan cor na car a rinne sé lena láimh ach é a shá leis suas. B'iontas an chaoi a raibh sé in ann é a dhéanamh ach níorbh é a chéad uair é. Bhuel tháinig an bainne, gan bleán ar bith. Tháinig sé mar a bheadh Dia dhá rá leis. Bhí bleánach dhó (dhe) ar an talamh shular féadadh soitheach a fháil. Is diabhaltaí stuama a bhíos daoine thar a chéile
 
Ara choinnigh muintir an Ch. sin thiar ar neamhchodladh mé ar feadh na hoíche aréir lena gcuid glaomaireachta. Tá a shliocht orm: tá mé in mo dhall dúda inniu. Airíonn siad na daoine go dona. Bhí lá den tsaol muis, agus ba bheag an ghlaomaireacht a bheadh acu sna bólaí seo, ach airíonn siad a raibh ar fónamh ann imithe anois
+
dálta
Tá T. go lách, ach ní hé a dhálta sin ag J. é. Níl comharsanacht ar bith ann. Caitheann sé a shaol ag forcamhás ar bhearraíochaí a bhaint dhe dhaoine eile
TUILLEADH (1) ▼
Is tú atá dícheallach bail ó Dhia ort, ní hé dálta daoine eile é. Is maith luath atá tú aníos ón gcladach agus an mhuintir s'againne faoin bpluid fós. Ach ba lá corr é an lá inné.
 
Rud damáisteach é an poitín: fágann sé na daoine gan spré, ach breá nach bhfanann muid uaidh. Ní chuireann sé aon fhios orainn murach go dtéann muid féin chuige, murach go dtéann sin. Muid féin is measa
 
Tá eitinn iontu! Dar príosta muise mura bhfuil le casadh leo ach an méid sin, ní cás dóibh é. Más peaca a bheith buí, tá na mílte damanta. Ní hionann anois agus ariamh. Bhíodh náire ar dhaoine fadó a amhdachtáil go mbeadh sí in aon duine a bhainfeadh leo, ach níl ceilteamas ar bith acu anois air
+
Go ndamnaí an cat mara agat é, nach mbeireann air agus é a chaitheamh amuigh ar an tsráid, agus gan na daoine a bheith thar bharr a gcéille ag éisteacht leis istigh anseo. Is furasta a aithinte go mba deas an t-amhantar a thug sí duit. Dhá mba rud ar fónamh é, is fada go scarfadh sí féin leis
TUILLEADH (3) ▼
Damnú síoraí air mar shneachta. Níl oiread agus caorán móna ar an teallach agam ó am suipéar aréir, agus níl aon asal in araíocht a dhul 'na phortaigh inniu ach oiread le inné. Shílfeá gur dúil atá ag an aimsir bothae a dhéanamh de na daoine!
Is dona na gnaithí atá ort do do dhamnú féin le na seanchlochair sin, agus fios agat nach réiteodh na Fiannta Éireann iad, agus bídís ar an saol inniu. Ach níl aon chomhairleachan i ndán do chuid de na daoine, nó go bhfága an saol a shéala féin orthu. An bhfeiceann tú M. Ph. Sh. ansin thoir, agus é sníofa de bharr a bheith ag plé le clocha
Tá mé damnaithe ag bróga cúnga atá do mo thógáil. Tá léas tógtha acu ar chaon laidhricín liom, agus ní mó ná go bhfuil siúl an bhealaigh ionam acu. Ach is ceart do na daoine a bheith buíoch agus a bhfáil mar sin féin agus chomh gann agus atá siad ar ala na huaire
+
dán
Séard a bhí le déanamh leis sin dán a chur air, agus a thabhairt síos sa gcaladh agus an chéad bhád a bheadh ag dul ar an talamh ó thuaidh, é a chur isteach inti. Rómhaith a bheadh sé aige agus an bhail atá sé a chur ar na daoine
TUILLEADH (2) ▼
Ní raibh sé ariamh ar dhánta na talúna aon chur is fhearr a d'íocfadh duine ná an bheet sin, ach cén mhaith sin nuair nach bhfuil aon talamh ag na daoine lena cur. Tá bláthannaí agus beatha muc agus beithíoch uirthi; ní ídíonn sí an talamh mar a ghníos an chruithneacht; agus dar príosta tá sí ag dul airgead mór. Tiocfaidh an lorry isteach ag an gclaí agat lena hardú uait. 'Sé an scéal é, tá an tír seo buailte ar chuile chaoi ina dhiaidh sin
Sílim féin gur bunscéal é i ndán (/ɛ̄ ɴān/) sin. Níl i ndán ar bith ann ach go gcaithfidh daoine a bheith ag caint
 
dána
Deir siad go bhfuil alltrachaí an-dána in Árainn. Le téad a scaoiltear síos daoine ar éadan na haille. Téann siad ann ag coilleadh neadrachaí
+
danra
Níl aon fhód talúna ag gabháil leis nach bhfuil deacair danra mar sin, faoi bhroibh, faoi dhriseachaí, faoi chíb ar éigean, faoi chuile mhíle rud dhá dhonacht. Ar ndóigh murach é a bheith ina fhear chomh maith agus atá sé, ní bheadh sé in ann giota fataí a chur beag na mór. Agus cloisfidh tú daoine dhá cháineadh ina dhiaidh sin agus ag rá go mba cheart dó dúchan a dhéanamh. Dúchan mo chreach! Ar an talamh siúd
TUILLEADH (1) ▼
Tá an saol danra a mhic ó, nuair a thosaíos sé ag gabháilt dá mhaidí ar dhuine. Daoine. Agus daoine eile a mbíonn sé ag féithiú leo mar adéarfaidís é. Sin é an chaoi
 
daoire
Dhá dhaoireacht dhá raibh an saol ariamh, ba bheag an bhrí é le hais na cheithre bliana seo caite. Ach ní cás do na daoine é agus a bheith beo chor ar bith, agus an drochbhail atá ar an domhan
 
B'fhéidir go bhfuil leabhra acu, ach mo choinsias má tá, ní le t'aghaidhse ná le aghaidh aon duine eile iad. Níl sé cruthaithe ar an talamh inniu an té a thabharfas ceann de na leabhra sin amach an doras. Daoine daoithiúla mar sin iad faoin rud atá acu. Ba deas ba mhian leo an rud a bheadh ag duine eile a fháil iad féin muis. Ach tá rud le déanamh leo: cor in aghaidh an choir agus cam in aghaidh an chaim a thabhairt dóibh
 
Is beag an lua a bheadh aige na geanntrachaí a thabhairt dhom théis gur iarr mé air iad. Cén bhrí ach ní leis féin iad. Sin geanntrachaí a bhí ag lucht an bhóthair agus choinnigh seisean iad nuair a bhí an oirnis thuas ann. Rinne sé a chuid féin dhíobh. Dhá mba leis féin féin iad, nár dhaoithiúil an chaoi dhó gan a dtabhairt do chomharsa — ní áirím nach mba leis. Mhúinfeadh cuid de na daoine críonnacht duit, ach dheamhan a fhios agam an den chríonnacht an cheird sin ach oiread
+
daor 1
Níl sé leath chomh dona is atá a cháil. Dheamhan a leanann sé daoine ródhaor chor ar bith. Ach an té nach dtugann mórán tráchta dó, leagann sé air. An milleán sin air?
TUILLEADH (1) ▼
Ba daor an dá fhocal cainte air iad. Múinfidh sin é greim a choinneáil ar a theanga aríst. Is cóir adeir siad, gur ar adharca a bheirtear ar na ba agus ar theanga ar na daoine
 
Ainneoin a bhfuil de chlamhsán ag na daoine, ní saol daorbhasctha é an saol seo. Tá cearc an áil (fear na clainne) ag fáil an oiread seo leathchorónacha; tá giolla na leisce ag fáil trifle(beagán); tá an carracháinín de ghasúr a fheiceas tú ag imeacht agus a bheaig (bag) aige faoina ascaill ag saothrú a chion féin (dhá phunt na Gaeilge); agus ansin ar ndóigh, tá pensions thar a chéile ann. Má mharaíonn tú sionnach ar an saol seo, gheobhaidh tú cineál eicínt pinsean, agus dar príosta, is fhearr an oidhe ort é ná ar chuid mhaith atá dhá fháil, mar hé brí céard a dhéanfas tada, bhí sionnaigh a chur in aer ar chaoi ar bith. Mo lachín imithe ó inné … ní saol daorbhasctha é chor ar bith
 
Tá sí sách dathúil ag fear ar bith. Agus tá cuntanós aici le na daoine rud nach bhfuil ag cuid mhaith dhá samhail. Is minic, adeir siad, gránna geanúil agus dathúil dona
 
de
Is den uaisleacht a dhul dhá shiúl (aistir), nuair nach bhfuil a chapall agus a shrian aige. Ní thabharfadh sé sin le rá anois go ndéanfadh sé aithrist ar dhaoine dona agus imeacht ar bhicycle. Ach 'sí an uaisle anuas de lota na gcearc anois aige í sílim
 
Dhá dtugadh sé dea-ana uaidh anois, ba mhór a rachadh sé chun sochair do na daoine.
 
deacair 1
Léan agus deacair agat air! Caith uait é, agus ná bodhraíodh sé na daoine
+
deacair 2
Is deacair do na daoine bochta cúis ar bith a dhéanamh agus an saol atá ann
TUILLEADH (1) ▼
Is deacair do dhuine a bheith scanraithe ag obair i gcónaí. Ní mór do na daoine scíth corruair
+
Bhíodh ar an daoine deachmaí a íoc roimhe seo, ach ní fhaca mise ariamh iad. Ní raibh mé beirthe ná go ceann dhá fhichead bliain ina dhiaidh. Ní mó ná m'athair — go ndéana Dia maith air — a chonaic iad. É sin féin, ba tanaí é déarfainn. Ach chuala mé seandaoine ag caint orthu. Tá sé na cianta cairbreacha ó bhí na deachmaí sin ann — nach bhfuil?
TUILLEADH (6) ▼
Is fadó fiannach an lá ó bhí na deachmaí sin ann. Ní hé an ministéara a chruinníodh chor ar bith iad, ach bhí proictéara aige a théadh thart. Chuala mé an tseanmhuintir ag rá go mbíodh conacra acu thíos i mB. an Ch. agus go bhfágaidís na hiomrachaí ansin gan baint go dtigeadh sé féin agus go mbaineadh sé iad. Gach deichiú hiomaire a d'fhágaidís aige. Déantaí an cleas céanna le na stucaí coirce: stuca as chaon deich stuca a fhágáil gan tarlú, nó go dtugadh an proictéara leis é. Ba in é dualgas an mhinistéara. Bhí na daoine in ainm is an teampall gallda a chothú freisin. Thigeadh na sagairt ansin, agus chaithfidís a ndualgas féin a fháil: coirce freisin. Sin é an uair a raibh an chreachadh ann. Chuile dhuine agus a bhuille féin ar an duine bocht. Ba doiligh dhó é a sheasamh eatarthu … Ní raibh cur in aghaidh dualgas an tsagairt chor ar bith, ach chloisinn na seandaoine ag rá go mbídís ag blaoch i dtóin an phroictéara nuair a thigeadh sé i gcoinne an deachma, nó dhá dhalladh le scrathachaí ó chúl an chlaí. Bheadh rud ar a shon agat dá mbeirtí ort. Chuirfí isteach thú (sa bpríosún). Ach ní raibh baol orthu siúd go raibh siad chomh hadhartha agus go mbéarfaí orthu. Measaim go mbíodh an ministéara féin ann scaití, mar chuala mé P. N. ag rá nuair a bhí siad ina bputaí, go gcuirtí suas leo a dhul isteach ar chúla an chlaí ag fuagairt i ndiaidh an mhinistéara: "a mhinistéirín cár fhága tú do bhean?" Deir siad gur sagart a d'iontaigh, a bhí sa ministéara a bhí anseo … (Cuntas faoi na deachmaí sa gceantar sin ó Sheán Ó Beáin, Páirc Gharbh, An Carn Mór, Baile Chláir)
Bhí na heiricigh (Protastúin) go dona an uair sin a dheartháir mo chroí. Ag imeacht le Bíoblaí agus le soup, agus dhá bhaint siar as na daoine le deachmaí théis sin. Ba bheag an cheart a bhí le fáil ag an Rómhánach (Caitliceach) an uair sin. Mo choinsias ba bheag. Nach cóir adúirt an ceann eile féin san amhrán: "'S go bhfuil an dlí ar fad acu ó mharaíodar Rí Séamas." Ní mé an faoi na deachmaí sin a rinneadh an t-amhrán do Chac i Mála a bhí siar faoi Chonamara … Ach ní hea. Ag iontú daoine a bhí sé sin. Níor mhaith dhuit é sin a lua siar in áiteacha ann fós. Chniogfaidís thú faoi
Ar ndóigh bail ó Dhia ort, agus an tslí atá agat, níor ceart go mbeadh aon chall duit an deachma a chur ar cairde, ní hé sin do dhaoine dona mar mo leithidese é. Ach chreidim go bhfuil dola mór ort mar sin féin. Ní fhéadfaidh tusa a theacht le fataí tura mar a fhéadfas muide
Maidir le na murlacha sin atá thíos ansin aige, ní bhuachfaidh sé aon phínn go brách orthu. Dheamhan pínn muis. Nach mór den leibideacht atá air a bheith dhá gcoinneáil fálaithe. Cén bhrí ach bíonn claíochaí chomh hard aige orthu le balla an phríosúin: ag iarraidh daoine a bhascadh, agus treampán a chur orthu, deile. Dhéanfadh an draíodóirín siúd lena chuid aisiléireachta é. An bhfuil a fhios agat céard adúirt sé liom an lá cheana: go raibh sé ag brath ar an gcurach thoir acu a leasú i mbliana. 'Go gcuire Dia an t-ádh ort,' adeirimse. 'Tabhair don deachma iad agus ná bídís ansin in do bhealach féin, agus i mbealach an bhaile, scáth an tairbhe atá orthu'
Is aisteach an rud í an tsláinte a dheartháir ó. Daoine a mbíonn sí go maith acu gan pian gan tinneas ón lá a saolaítear iad go dtí an lá a dtéann siad sa roinnín (reilig). Daoine eile a bhíos meath-thinn i gcónaí. Ach duine i bhfad ó chéile nach bhfaigheann poc eicínt. Caitheann chuile dhuine — hé brí cé hé — deachma na sláinte a íoc
Ó thiocfas deachma na sláinte ar dhuine tá a chuid maitheasa ar iarraidh. Sin é a fhearacht agamsa anois é. Caithfidh siad cúis a dhéanamh de m'uireasa. Ach tá neart acu fhéin ann anois go lige Dia slán na daoine
+
Ní chreidfinn ón saol go mbíonn mórán de bharr an phoitín théis a dhaoireacht agus atá sé. Ara tá an iomarca deachmaíochta air. Féacha a n-óltar ag stillhousachaí, agus a n-óltar sna tithe nuair a théas daoine dhá iarraidh. Imíonn a leath go fánach
TUILLEADH (1) ▼
Is diabhlaí an pháí atá dhó, murach a bhfuil de dheachmaíocht ann. An té atá ag traibhléaracht mar sin i gcónaí, caitheann sé an domhnaíocht airgid, mar bíonn daoine ag castáil dó i chuile áit
+
Is beag dea-chomharsanacht atá sna daoine anois, ní hionann agus fadó — níl siad ina ndea-chomharsanaí dhá chéile
TUILLEADH (1) ▼
Bhíodh dea-chomharsanacht ar an mbaile seo fadó, ach d'imigh sin. Is mór leo féin a chéile anois, agus bíonn siad ite le cantal, má fheiceann duine acu maith bheag ar bith ar an duine eile. Tá an aicis sna daoine anois
 
Is mór an díth céille dhuit a bheith chomh dea-chroíúil agus atá tú. Ní raibh agat an ghail a d'éireodh de do chac a thabhairt do chuid de na daoine
 
Más dea-dhíolaí féin é, is dó is fusa. Cuireann sé dhá fhoireann muc amach chuile bhliain agus níl seachtain ag éirí ar an mbean nach mbíonn seifte Gaillmheach aici. Tá sí in ann a dhul Gaillimh ar sheascach na gcearc féin, agus gan ubh ná eirín ag daoine eile le cur isteach ar a gcroí, ní áirím a ndíol. Is furasta dhá leithidí sin a bheith glan sna siopaí
 
déag
Ó bheas siad sna déaga chor ar bith (gasúir), ní airíonn na daoine ag scinneadh amach ina bhfir iad. Ach ní mar a chéile uileag iad sin féin. Cuid acu a mbíonn an-bhiseach fúthu, agus cuid eile nach ndéanann aon bhiseach chor ar bith. De réir mianach an duine a bhíos sé
 
Murar phós daoine i mbliana, ná buailidís a mhilleán ar an aimsir. Dea-Inid a bhí inti
+
Tá na Gaeilgeoirí ar fad dealaithe leo abhaile. Ní fearr beirthe é. Beidh suaimhneas ag na daoine aríst go ceann bliain eile
TUILLEADH (3) ▼
Tabhair cead dó dealachan leis ar fad. Is fearr faoi dhó a bheas na daoine dhá uireasa ar scáth a bhfuil sé in ann a dhéanamh. Is mó atá an ceann céanna a mhilleadh ná a leasú fúinn
Dhá ndealaíodh an bhruitíneach seo le na gasúir — shílfeá gur righin uaithi — b'fhéidir go mbuailfinn siar ar cuairt chugaibh. Ach dheamhan gair agam corraí anois. Tá anró le fáil uathu, go lige Dia slán na daoine!
Séard a theastódh, deis eicínt ansin a dhealódh an drochbhainne ón dea-bhainne, más cúrsaí den tsórt sin é. Ach níl leathchreistiúint agam féin go dtolgann bainne daoine ar an gcaoi sin
 
dealbh 1
Póilí! Tá cúlshráideannaí ansiúd nach bhfeictear a dhealbh iontu ó bhliain go bliain. Go gcuire Mac Dé an t-ádh ort a mhic ó! Is measa an póilí i New York ná an crochadóir is mó sa mbaile mór. Níl ort ach ladhar a chaitheamh ag an bpóilí ann, agus d'fhéadfá lán sráide a mharú agus ní thiocfadh aon tréas go brách ort. Bhí aithne agamsa ar dhaoine a bhí sna póilíos ann — Éireannaigh. Cuid acu amach as do pharóiste féin …
 
dealg
Má tá a dhealg sáite ag an sáirsint ionat beidh sé ar siúl go deo go gcuire sé i dteannta thú. Sin é an sórt duine é. Tá an oirille ann. Féadfaidh daoine a rogha rud a dhéanamh ansin os comhair a dhá shúl, ach níl neart ag daoine eile an bóthar a shiúl nuair is mian leis iad a chur i bhfostós. Fuair mise mo dhóthain dó (de). Níl aon cheo dhá raibh ina chumhachta nach ndearna sé ormsa
 
deamhan 1
Dheamhan an ceann muis. Dheamhan é. Ba díol déirce le na daoine "na Meiriceánaigh" féin a fháil anois, ach níl siad sin féin ann
+
déan 1
Dhá bhfuiríodh sé ansin dhá lá a shaoil ní dhéanfadh sé aon ghnaithe ann. Ní ann a d'fheilfeadh dhó chor ar bith, ach istigh ar shlata na Gaillimhe in aice le séipéal eicínt in áit a bhféadfadh sé a dhul amach chuile Dhomhnach agus a shais uaithne air ag cur na ndaoine síos go haltóir
TUILLEADH (4) ▼
Ní féidir dhó gur ól atá déanta aríst aige, agus a laghad achair ó thóg sé an pledge ón misinéara. Thug sé na mionnaí agus na móide nach dtiocfadh aon deoir ar a bhéal lena ló aríst. Nach gearr an chuimhne a bhíos ag cuid de na daoine!
Shílfeá théis a bheith ina luí gan cor ná car sa bplástar sin (othar eitinne) ar feadh dhá bhliain, go mba mhaith an scaitheamh go mbeadh a cosa déanta aríst aici, agus bíodh arann fhéin iontu. Ach deir siad go raibh siúl aici an lá ar baineadh as an bplástar í. Moladh go deo le Dia, is mór a bhíos ag cuid de na daoine le dhul thríd
Rinne an bóthar anoir aonach lena raibh de dhaoine air
Tá sé ag déanamh go hóg. Deir tú leis a chaitheas an lá ó mhaidin go faoithin amuigh ar an talamh ag obair. 'Sé an gnaitheach é anois, agus daoine ag rá nach ndéanfadh sé sin aon bhuille maitheasa lena ló
 
Ní chaitheann sé snig bháistí amach sna réigiúin sin ó bhliain go bliain ach nuair a dhéanas sé í, déanann sé go deannachtach í. Chuala mé mac Ph. Sh. a bhí in Australia ag rá go bhfuil áiteacha ansin nár facthas aon deoir bháistí ariamh. Tagann daoine ar an saol agus faigheann siad bás — agus b'fhéidir saol maith féin a fháil — gan aon mhúr báistí a fheiceáil. Is aisteach an chaoi a bhfuil cuid de na tíorthachaí bíodh a fhios agat
+
Scaoil amach mé go bhfaighe mé deannóid anála. Tá mé plúchta istigh sa teach sin, lena bhfuil de dhaoine ann. Diabhal mé go bhfuil an t-allas ag scairdeadh díom, go bhfuil sin
TUILLEADH (1) ▼
Oscail suas an doras agus lig isteach deannóidín ghaoithe. Is mór an fionnórtas ar na daoine í. Tá an oíche an-mheirbh … An bhfeiceann tú P. seo thuas nach dteagann aon deannóid ina ghaire ó bhliain go bliain ach an dá dhoras agus a bhfuil d'fhuinneoga sa teach dúnta aige. Is mór an seasamh aige é
 
Tá sé chomh coimhthíoch ar na daoine inniu agus a bhí sé an chéad lá in Éirinn ar tháinig sé, théis go bhfuil sé in am aige feasta a bheith déanta ar na daoine
+
Ba deacair dhó aon déantús maitheasa a bheith ann, mar sin é an tógáil a fuair sé. Bhí a athair féin amhlaidh. Ní dhéanfadh sé smeach ó mhaidin go faoithin dhá bhfaigheadh sé duine ar bith lena dhéanamh ar a shon. Ach d'imigh an saol sin a bhfaighfí daoine ina n-amadáin. An té a ghabhas ar a shláinte anois, ní mian leis gan a luach a fháil, agus tá an ceart aige
TUILLEADH (1) ▼
Ní fhágfaidh an dole sin déantús maitheasa ar bith san aos óg. Duine ar bith acu a bhfuil aon traidhfilín dó, níl aon tsástaíocht air a dhul ag obair. Is fearr leis an díomhaointeas fhad is a bheas luach tobac aige agus luach céilí san oíche Dé Domhnaigh. Sháraigh sé gach is a dtáinig amach ariamh, feictear dhomsa. Seo é an saol ar chuma ar bith a bhfuil na daoine ag fáil a mbeatha ó neamh
+
deara
Is beag an baol nach bhfuil sé tugtha faoi ndeara aige. D'fheicfeadh cuid de na daoine an fhríd
TUILLEADH (1) ▼
Má thugann sé faoi deara dhó féin a beith ag ól súmógaí mar sin, is gearr go dtosaí sé ag ól gloiniúchaí. 'Sí an bhlaismínteacht sin a ghníos druncaeraí de chuid mhaith de na daoine
 
dearg 1
Tháinig sé abhaile aríst agus a lámha dearg le fuil. Ar ndóigh mura dteagadh, ní bheadh a fhios ag na daoine go raibh aonach ar bith ann. Is faisean leis anois é.
 
Deargadaol ab ea! Tá ga sa deargadaol amuigh ina chloigeann. Diabhal ga a chuir sé ionamsa ariamh, ach chonaic mé daoine ar chuir sé iontu é
+
Sin deargán. Bhíodh an-tóir ag daoine roimhe seo air, ach ní hé an oiread sin a mbíonn a bplé anois leis
TUILLEADH (1) ▼
'Sé a bhíodh ag na daoine ar fad fadó, an deargán sin. Nuair a bhí mise ag éirí thuas, níl lá ar bith nach mbíodh sé againn — scaití den bhliain. Ach héiríodh as uileag. Ní móide gur donaide na daoine sin ach oiread. Pébrí cén moladh a chloiseas tusa ag daoine ar an saol fadó, ní raibh aon ghair aige ar an saol atá ann anois. Tá na daoine ag fáil dalladh le n-ithe ar chaoi ar bith anois, ní hé sin don tsaol fadó é. Is cam a bhreathnódh fear oibre anois ort dhá dtairgtheá deargán dó le haghaidh a dhinnéir. Fadó féin ar ndóigh, bhí rud acu thairis
+
deas 1
Is deas an obair atá ort: ag caitheamh smugairlí le na daoine. Beidh a shliocht ort ach a dteaga t'athair. Gheobhaidh tú garbh é
TUILLEADH (1) ▼
Nach deas an béas a thug tú faoi deara dhuit féin: a dhul ag athléamh ar na daoine. Tá an diabhal ag cur chathaithe ort
+
Bhí deascán maith daoine ann, pé ar bith cérb as a dtáinig siad
TUILLEADH (1) ▼
Rinne deascán bulláin le S. Ph. Mh. foghail air anseo an bhliain cheana. Ba bheag acu a bhí ann déarfainn, ach má ba bheag mór é, soir leis de mhaoil a mhainge gur fhuagair sé do na póilíos é. Sin é an fear atá géar faoi fhoghail. Agus cuid chuile dhuine foghlaithe aige féin. Ach bíonn daoine ann mar sin
+
Dea-scéal ó Dhia againn. Slán an scéalaí! Beidh biseach ar an tae an tseachtain seo chugat adeir tú! M'anam nach miste! Bhí na daoine tolgtha ag an gcaifí
TUILLEADH (1) ▼
Dea-scéal ó Dhia againn muis! Is mór an saothrú a thabharfas sin fhéin do na daoine dar príosta
 
Go gcuire Dia ar dhea-staid na daoine! (beannacht) — go gcuire sé ar dhea-riocht muid; go gcuire sé ar staid na ngrást muid, nó go dtuga sé an bheatha mharthanach dúinn
+
Ní bhíonn deatach ar bith gan tine. Marach go raibh aicíd eicínt ann, tuige a raibh siad ar fad ina luí, agus gur chuir an dochtúr aithne ar dhaoine gan a dhul isteach ann
TUILLEADH (4) ▼
Más deatach le spóirt acu sin é, ní deatach le spóirt ag daoine eile é. A dtabhairt chun cúirte a bhí a dhéanamh, 'sé sin. Ní spóirt ar bith loscadh sléibhe den tsórt sin
Mo dheatach air agat nach ndúnann suas é. Tá na daoine sáraithe ag éisteacht leis ó tháinig oíche. Is olc an rud an iomarca d'aon earra
Tá triúr acu ag baint deatach as coirce thíos sa gcró. Sin iad na buachaillí agat nach mbeidh i gcleithiúnas meaisín ar bith, ach a bhuailfeas a gcuid coirce féin go gaelach mar a rinne na daoine ariamh é. Ach tá an iomarca den spreallaireacht anois ar thuilleadh le dornán a thógáil ina láimh agus bualadh na cloiche a thabhairt air. Chuile shórt dhá chur ar éascaíocht ar an saol seo. Sea i nDomhnach!
Theastódh ó dhuine eicínt deatach a bhaint as ar scáth a bhfuil d'fhaitíos aige roimh an mbaile seo. Airíonn sé na daoine go dona: sin é atá air. Tá an strabhsachán sin thiar ag M. T. chomh dona leis chuile orlach
+
Dheamhan duine muise as an teach a thiocfas a (do) chúnamh dó dhá dtiteadh déidín aige ag forcamhás orthu. Nach réidh a gheobhadh sé daoine ag dul dhá marú féin dósan agus gan é ach ag magadh fúthu aríst ar fud an bhaile. Chuaigh beirt as an teach dhá lá le coirce aige anuraidh agus 'sé an seamsán a bhí aige soir faoi na bóithrí aríst go mb'fhearr dóibh a bheith ag déanamh rud eicínt ó tharla nach raibh aon choirce acu féin. Ag ceapadh go dtabharfadh muide lá don fhear sin aríst!
TUILLEADH (1) ▼
Tá déidín tite aige go gcailltear an tseanlánúin agus go n-éirí an áit leis féin. Ach dheamhan is móide fód dó a chomhairfeadh sé go brách, théis an forcamhás atá aige air. Tá an tseanbheirt siúd sách aigeanta freisin, agus tá daoine is gaire dóibh ná eisean lena gcuid a thabhairt dóibh
 
deifir
Ní deifir portaigh atá air, mo léan, mar atá ar dhaoine eile. Dheamhan éirí a ghníos sé go dtí an haon déag chuile lá
+
Trí ceathrúnaí unsa tae: sin é a bhfuil na daoine a fháil. Ach is buí déirce le na daoine an méid sin féin. Dhá mbeidís taobh leis an scodalach eile sin — an coffee — bheadh na daoine tolgtha ar fad
TUILLEADH (2) ▼
Clogs … sin é a bhfuair mé. Níl tada eile istigh ar shlata na Gaillimhe; ná níl a fhios cén uair a bheas. Tá cantáil ar na clogs féin ann: fir Achréidh ag sceanadh a chéile dhá gceannacht. Ba mhó déirce liom tada a fháil théis m'aistir agus m'anró. Tá leathar féin ar a ghainneacht ann. Ba bheag nár chinn sé orm ábhar péire tosaigh a fháil do C. Má mhaireann an cogadh seo i bhfad eile beidh na daoine i ndroch-arán. Deir siad muise go bhfuil na Germans ag beochan suas aríst
An déirce bheag sin féin, murach é, bheadh cuid de na daoine thart