Nualitriú
Bunlitriú
doirt
—fc. druid
Féach freisin
→
druid 2
doirt in iontrálacha eile (26)
→
dlúth 1
"'Sé an dlúth a dheilbhítear ar an gcrann deilbh. Cuirtear an dlúth ina uige chuig an bhfíodóir. Téann an t-inneach ina cheirtlín aige (chuige). Cuirfidh sé an dlúth isteach sa seol ansin. Cuireann sé an dlúth ar fhad an bhréidín sa bhfíochán. Caitear é a chur thríd an tslinn agus thrí na huamachaí. Bíonn an dlúth ansin leis an éadach ar a fhad ag dul ó gharmain go dtí an gharmain eile. Casann sé suas an dlúth ar gharmain an tsnátha. Nuair a bheas sé ag fíochán ansin, déanfaidh sé próistí beaga den inneach. 'Sé an t-ainm atá orthu eiteáin, agus beidh sé ag caitheamh na n-eiteáin thríd an dlúth léar (de réir) mar a bheas sé ag fíochán. Nár chuala tú M. Mh. Ph. ag caint ar chaitheamh an smóil. Sin é é. Bíonn sé ag cur tointí air, nó ag tointeáil. Ní mór an t-inneach a chaitheamh i chuile áit ar an dlúth i gcruth is go bhféadfaidh an tslinn é a fháscadh isteach. Tá clár ar an seol — an lámhchlár — agus bíonn a láimh ag an bhfíodóir air, dhá dhoirtim isteach is amach leis an inneach a chur ar an dlúth agus lena chruadhú. Istigh sa gclár sin atá an tslinn. Rudaí iarainn atá sa tslinn. Fáisceann sí an t-inneach isteach ar an dlúth. Bíonn cláirín ar chiumhais an éadaigh, agus teannann sé isteach é sa tslinn. Is éascaíocht dó é sin freisin leis an inneach a chur ar an dlúth. Tá sé ag tarraingt an tointe, adéarfas sé, nó chaith sé an toint: sin é léar (de réir) mar a bheas sé dhá fhíochán, beidh sé dhá tharraingt air den gharmna. Tá an dhá gharmna ann: garmna an tsnátha agus garmna an abhrais. Is mó an t-inneach nach foláir don dlúth caol ná de dhlúth atá sníofa ramhar. Bíonn cuid den bhréidín a mbíonn leithead ann thar a chéile léar (de réir) mar a bheas an tslinn … Sa deilbh a bhíos na clannaí. Sin an dá snáth a chur le chéile — dhá snáth dlútha — nuair a bheas tú dhá dheilbh. Bíonn easnamh agus lán stéige ann scaití freisin." (Sliocht as cuntas faoi éadach a fuair mé ó m'athair)
Ar chuala tú céard adeireadh T. Mh. fadó. Ní raibh aige ach prochóg de theach. Dheamhan a bhféadfá casadh istigh ann. Théadh scata againn féin suas chuile oíche ar cuairt ann. Nuair a theagadh muid faoin doras i gcónaí, sé an leathrann a bhíodh ag T. 'Doirtigí anuas a scorachaí. Má tá mé cúng, níl mé doicheallach.' Is minic a chonaic mé an teach sin lán go drad. Ní thoillfeadh duine eile ann. Is iomaí siamsa a bhíodh ann. Ní bhíodh d'fhaitíos ar T. i gcónaí ach go mbainfeadh duine eicínt an maide mullaigh, agus go dtitfeadh an teach anuas orainn. Leagfá do láimh mar sin ar an maide mullaigh. Bhí an teach chomh híseal sin
+
→
druid 2
Doirt anuas ag an tine agus ná bí do do chailleadh féin thuas ansin
TUILLEADH (22) ▼
An bhféadfá an bord sin a dhoirtim anonn scaithín eile go bhféada na daoine deasú timpeall na tine?
Ba bheag eile siar a dhoirtfeadh an carr nuair a bheadh sé thíos sa trinse
Doirt suas sa leaba; agus fág binn agamsa
Tá sí ag brath ar doirtim isteach in aice an bhaile mhóir an áit a mbeidh cóngar aici go dtí braoinín biotáille!
B'fhearr daoibh iad a dhoirtim soir chois an chlaí as sin agus gan iad a bheith i lár an bhealaigh
Is gearr go mbeidh mé ag doirtim aníos ón bhfarraige anois. Tá mé ionann is réidh ann
Ar dhoirtim síos dom go dtí ceann an bhóithrín, cé a gheobhainn romham thíos ach é aríst
Tá sé in am a bheith ag doirtim chun an aifrinn chreidim
Doirt amach uaim … sin é é … níl tú sách doirte uaim fós — brúigh, deasaigh
Doirt amach ón gclaí sin. Tá sé ar bheidhil titim
Dhoirt sé chomh fada ó láthair ó J. agus a lig an teach é, agus níorbh fholáir dó féin gur dhoirt. Bhí an chloch sa muinchille ag J. dó ach ligean ar bith a fháil air
Doirt isteach ar an stól roinnt
Ní dhoirtfeadh sé amháin isteach ar an sate, le áit a thabhairt do dhuine eicínt eile, ach é in aon bhleitheach amháin ansiúd agus gan gair a dhul isteach ná amach thairis. Shílfeá gur leis féin an bus ar fad
Doirt dhíom, nó cuirfidh mé ar shlatrachaí do dhroma ar an urlár thú — teann dhíom
Tá an slaghdán seo anois gan doirtim díom le dul chun mhíosa — gan mé a fhágáil
Tá an tart ag doirtim leis aríst muis, agus é a bheith ag dul soir — an tart ag teannadh leis; ag teacht air
Bíonn sé ar fheabhas nó go ndoirteann an tart leis. Nuair a dhoirteas, imeoidh sé roimhe ag ól
Shílfeá go raibh sé ag iarraidh doirtim síos léithe
Doirt léithe sin a mhic ó. Tá an éadáil aici sin — teann isteach léithe; téirigh ag cúirtéireacht léithe
Doirtfidh sé leis an gcailligh anois de ghrá an t-airgead a mhealladh uaithi
Má dhoirteann siad siúd isteach leis cuimleoidh siad sop na geire dhó — má theannann siad, nó má shíneann siad leis; má ghníonn siad carthanas an-mhór air, imreoidh siad air
Is beag den doirtim isteach sin a bheadh ann muis dhá mbeadh a hathair ag baile. Dhéanfadh an t-athair cuailín cnámh dhó dhá bhfaigheadh sé timpeall a thí é, agus dheamhan ceo den cheart nach mbeadh aige leis