Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

sine (21)

 
abair
Má deir tusa gur sine é ná S., deirimse féin nach sine. Is sine S.
+
Tá dallán na sine calctha ar chuma eicínt — sin nó níl sí ag tál an bhainne. Tá an úth lán aici ar chaoi ar bith … Nach í an píopa agat í go mbeadh sí calctha. Diabhal aithne ort nach súlach a theagas as sine i leaba bainne. Cén chaoi a bhféadfadh sine calcadh. Bíodh unsa céille agat — bíodh sin
TUILLEADH (1) ▼
Tá dallán chomh mór ar an tsine aici bail ó Dhia uirthi, agus go sílfeá gur béal soithigh iad an chaoi a dtálann siad an bainne. Níl an mianach sin i mbó na tíre seo chor ar bith. Ní ligeann siad uathu ach streancáiníní righne
 
dán
Ní raibh i ndán é a chur amach as an teach nó go dteagadh an mac ba shine as Meiriceá
 
deara
Tabhair faoi ndeara an raibh aon duine clainne aige chor ar bith leis an gcéad bhean? 'Sé mo bharúilse nach raibh. Nach n-aithneofá an tsrón atá ar an mac is sine sin as srón chúbach Mh. Sh. Sróinín bheag gheancach a bhí ar athair an chéad bhean
 
Ní déidín ar bith a bhí tite aige sin ach sine siain. Is mór atá eatarthu a mhic ó. Is furasta an tsine siain a leigheas, ach ní hé sin don déidín é. Drochéadáil ceart é sin. Bíonn an tseamair Mhuire ag an té a theagas uaidh. Buaileann sé caiple agus beithígh chomh maith leis an duine agus níl a fhios agam nach measa a bhíos sé orthu ná ar an duine. Tabhair faoi deara nach measa freisin
 
dia 1
Bóín Dé, sine Dé, tine Dia, tine Dé (Aodh? (fc. , tine, sine)
 
Is maith an dícheall di a gcumhdach ar fad — cheithre dhuine dhéag acu. Cén bhrí ach tá an chuid is sine acu chomh hábhailleach lena bhfaca tú ariamh, agus an chuid is óige an-chantalach
+
díle 1
Tá seanfhear eile ann nach bhfaca mise ariamh ach aon uair amháin, agus is sine é ná Fionntán Fáidh nár báitheadh sa Díle. Chonaic mé ag teacht anuas an seanbhóithrín taobh thiar ansiúd é agus ualach móna ar asal aige. Is beag a chorraíos sé amach chor ar bith sílim. Níl aon ghus a rath ann.
TUILLEADH (1) ▼
'Sí M. Ph. is sine sa tír seo anois. Tá bliain nó dhó aici ar Fhionntán Fáidh nár báitheadh sa Díle sílim!
 
Tá sé ar an diúgaireacht chéanna sin anois le dhá lá agus dhá oíche. Níor thit néal ar mo shúil aréir ná arú aréir aige, ach ar an gceird sin. Ní bhíonn sé gártha chor ar bith ach ar an diúgaireacht sin i gcónaí. Ag diúgaireacht leis i gcónaí i gcónaí. Shíl mé gur fiacla a bhí ag gabháil dó i dtosach ach ní cheapaim gob (gurb) ea anois. Tá a fhios ag mo chroí gur deacair a n-oiliúint — na páistí céanna, bail ó Dhia orthu. Ní túisce galra dhíobh acu ná ceann eile orthu. Mo dhóthain mhór a fuair mise le déanamh ón mbeirt is sine anuraidh. Chaith mé seachtainí i mbéal a chéile ar neamhchodladh an t-am ar bhuail an triuch iad … Sin í an fhírinne dhuit muis. Ach dheamhan mórán anró a fuair mé uaidh seo fós gur bhuail an méid seo é. Ní beag do dhuine a thúisce arsa tusa
 
diúl
Tá somachán ag diúl ar an gcích fós ann, théis an aois atá ag an gceann is sine
 
dlí
Tá sé ag cur an mhac is sine le dlí
 
Is deirfiúr dhlisteanach dó S. ach níl C. ach ina leasdeirfiúr aige. Fuair an mháthair bás agus í ag oiliúint an dá leanbh sin. Dar fia is fadó ariamh an lá é. Más í an deirfiúr is sine, níor cheart di a bheith i bhfad as deich mbliana fichead
+
Bhí cráin anseo uair againn, agus bhí cheithre bhanbh dhéag aici ar an ál. Dheamhan a raibh uirthi ach trí shine dhéag. An banbh corr a bhí ann nach bhféadfadh a dhul ag diúl, thosaigh muid féin ag tabhairt bhainne dhó. Shíl muid go ceann fada nach n-éireodh sé, arae bhí sé ina aircín dona. Ach scinn sé amach sa deireadh, agus rinne sé an-rampaire muice. Choinnigh muid é go raibh sé in am a dhíolta go maith. Diabhal mé dhuit go raibh carghas orainn scaradh leis chor ar bith. Bhí sé ina pheata againn. Dónaillín a thugadh muid air
TUILLEADH (1) ▼
Chonaic mise banbh is fiche ar ál ag cráin a bhí ag Ph. Ní dónaillín a bhí ann, ach trí nó ceathair de dhónaillíní. Ní cuimhneach liom anois cé mhéad sine a bhí ar an gcráin. Dar fia, sílim gur mhair siad ar fad
 
Bhí an fear is sine a bhí ansin an-doscúch. Bhí sé amhlaidh ina ghasúr féin. An bhfuil a fhios agat céard a rinne sé agus é ina stócach ag dul chuig an scoil? Bhí an cogadh ar siúl an uair sin agus dream ag dul thart ag liostáil daoine. Diabhal easna dó nár liostáil agus b'éigean don athair agus don mháthair a dhul isteach agus é a cheannacht as aríst. Ara rinne sé sin an oiread rudaí …
 
dréim
Dá mbeadh cupla bliain eile don mhac is sine atá aige, bheadh sé in ann a dhul ag dréim lena rogha fear. Is diabhlaí an bodach fir atá sé a dhéanamh bail ó Dhia agus ó Mhuire air. Diabhal mórán a bhfuil aon tuilleamaí cheana féin aige leo
 
dual 1
Tá an ghaisce ag M. agus ar ndóigh mo léan má d'fhága an chlann aon dual ná aon tslis di ina ndiaidh castar leo é. Is diabhlaí ríméadach é an mac is sine sin ann. Tá culaith duine uasail air
 
dún
Dún do bhéal agus bíodh múineadh ort! Ag tabhairt aisfhreagraí ar dhaoine is sine ná thú féin!
 
Is cosúil le seandall glic an scorach is sine sin aige. Tá cloigeann chomh mór, chomh seanórtha air