fiachadh
—ainm briathartha; ní bhaintear leas as ach ina ainm briathartha
—
foghail, creachadh, místaid a dhéanamh ar dhuine nó ar rud; é a ghortú; leagan air i dtaobh páí, íocaíochta, nó eile; rud a chur as do dhuine, nó a bheith ró-dhanra leis.
+–
Lig mé leis leisce a dhul ag fiachadh air — níor bhuail mé é, nó ní dhearna mé aon cheo air, le trua dhó nó le leisce a dhul ag cur rud as dó
Ní fiú dhuit a dhul ag fiachadh ar an dreolán sin. Tá sé marbh ó Dhia agus ón saol mar atá sé. Dhá dtugtá iarraidh dhó, ghiorrófá leis
TUILLEADH (6) ▼
Ní fhéadfaidh mac Sh. Ph. a dhul ag fiachadh uirthi siúd. Tá sí ró-óg. Dhá bhfanadh an rúisc mhór a bhí cheana ann, bhainfeadh sé a dhíocas aisti sin — fear a ndeachaigh droch-cháil amach dó faoi a bheith ag foghlú ar mhná
Mura raibh aige le dhul ag fiachadh air ach an donáinín sin, is gann a chuaigh an saol air. M'anam muise má thugann an donáinín chun cúirte é gur daor a íocfas sé an buille sin. Tuilleadh diabhail agus deamhain aige! Ba bheag an scéal é dhá n-íocadh féin
Fear gan aon choinsias a gheobhadh ann fhéin a dhul ag fiachadh ar an mbaintrigh bhoicht sin, ach is mian leis an diabhal siúd a dhá láimh a fháscadh timpeall ar an saol. Is cuma leis é ach chuile shórt a chrapadh leis dhó fhéin. Ba mhinic lena mhuintir an tréatúlacht a dhéanamh
Dhá mbeadh scruplaíocht ar bith ann mar mháistir scoile, ní ag dul ag fiachadh ar an dílleachta sin a bheadh sé. Ach tá sé siúd beo drochmhúinte. M'anam gurb é a chuma sin atá air
Breá ar thug sé cead dó a dhul ag fiachadh air. Cá'il a theanga?
Fuagair ar an madadh sin agus ná sceanadh sé an chaora ó chéile. Is mór an trua a dhul ag fiachadh uirthi
fiachadh in iontrálacha eile (26)
Níorbh fhiú d'aon duine a dhul ag fiachadh ar an bhfeithideach bocht sin. Níl ann ach na cheithre eite. Is beag le go bhfuil sé i ndiaidh a chéile chor ar bith
Murach nárbh fhiú liom a dhul ag fiachadh ort a chuimleacháin, mo choinsias is dar m'anam, ní fhágfá ball na háite go dtugainn do chuid fola le n'ól duit.
→
bior
B'fhearr liom bior a chur faoi mo shúil ná a dhul ag fiachadh ar na dílleachtaithe bochta sin.
→
aiféala
Dhá choipthe dhá raibh mé, bhí a fhios agam go mbeadh sé in aiféala orm choíchin dhá dtéinn ag dhul ag fiachadh ar an rud salach (bradach) — dhá oibrithe (dhá chorraithe, dhá fheargaí srl.) dhá raibh mé, thuig mé go mbeadh aiféala orm i gcónaí dhá mbaininn leis an duinín gan mhaith. Ní chiallaíonn salach brocamas anseo, ach donacht, easpa téagair, nó laigeacht
→
anó
Níorbh fhiú dhom a dhul ag fiachadh air agus an t-anó atá air — níorbh fhiú dom mo láimh a thógáil aige faoi rá is éalang a bheith air
→
ionsaigh
Dhá n-ionsaíodh sé duine ar bith ach an té a d'ionsaí sé — créatúr bocht nárbh fhiú d'aon duine a dhul ag fiachadh air — ní chuirfeadh duine ar bith aon araoid ar an té a d'ionsaigh sé, mar bhí sé rólag nó róchloíte nó róshean agus níorbh fhiú bacadh leis
→
deis
Chaith mé lá ag casadh fóidín baice in aghaidh mo dheise do J. ansin thíos. Mura gcasainn mar sin é, chaithfeadh seisean an chlaise a chur isteach in aghaidh deise, agus ó bhí sé ina sheanfhear, ba mhór liom a dhul ag fiachadh air
Deir siad gurb é M. D. a mharaigh í — diúltaí muide dhó. Hé brí cé a rinne é ar chuma ar bith, is dona a d'oibrigh sé. Níorbh fhiú do dhuine ar bith a dhul ag fiachadh uirthi — an díthreabhach bocht!
→
dlí
Dhá mb'fhiú liom a thabhairt faoi dhlí, d'fheicfeá féin air go scarfadh sé leis go beo sciobtha, ach ní maith liom a dhul ag fiachadh ar an rud salach
A muise a mhuirnín, má théann tú siar go R. Mh. gabhfaidh tú ag brú ar an doicheall. Thug an tincéara fhéin a mhallacht dó: ceathrú cloch fhataí a bhí aige théis soláthar trí lá, agus ina cheann sin, goideadh an sádar (solder) uaidh. Nach gann a chuaigh an saol orthu go mb'éigean dóibh a dhul ag fiachadh ar an tincéara. Ach cén neart a bhí acu air. Ar ndóigh níl ní dhár dhealbh an ghrian ann ach breaclachaí agus clochair
→
donán
Ní fiú dhuit a dhul ag fiachadh ar an donán bocht. Scaoil amach aríst é. Is gearr gurb é an cat a bheas ag crinneadh a chnámha ar aon chor — éinín beag
Muise a Dhia dhá tharrtháil! Nach dramhsach an cleiteacháinín a bhí ag iarraidh achrainn istigh i mbaile a bhfuil bullies ann mar an baile sin. Ach is dóigh gur spóirt a fuair siad air. Níorbh fhiú d'aon duine a dhul ag fiachadh air. Faigheadh sé a chónra, 'sé is gaire do leas dhó, agus ní achrann
→
dreolán
Ní fhaca mé aon dreolán d'fhear ariamh in mo shaol nach mbeadh ina ghlaomaire. Tá sé ansin thíos ag S. G. Ar chuala tú ariamh a leithide de cheolán. Chuirfeadh sé coc achrainn ar John L. Sullivan agus ba mhaith an fear é. Ní fiú le duine ar bith a dhul ag fiachadh air leisce a dhul ag salú a láimhe leis, agus sin é an fáth nár fágadh céir air fadó. Ach níl sin ach ag borradh leis ina dhiaidh sin
→
dris
An bhfaca tú an iarraidh a thug an bithiúnach do mo chuileata. Nár thuga tú do láimh glan ó do thóin ná do thóin ó na driseacha leat, muran tú atá tráthúil le do ghadhar i gcónaí. Cén bhrí ach mé taobh léithe. Chaithfeá, mo léan, a dhul ag fiachadh orm
→
dádach
Dar príosta, ní hin dádach. Tá an lábán ann fós. Ba mhór an feall a dhul ag fiachadh air, agus a dtiocfadh d'eochraí uaidh. Tá an-aois aige mar sin féin
Agróidh Dia é ar dhuine ar bith a chuaigh ag fiachadh ar na dílleachtaí bochta sin. Déarfá gur beag an tsúil le Dia a bhí aige agus a dhul dhá dhéanamh
Ar ndóigh ní ag dul ag fiachadh ar an díthreabhach bocht sin a bheadh sé. Más ea muis, is beag a shúil le Dia atá aige. Ach níl scrupall ar bith fanta sa diabhlánach úd
An bhfeiceann tú an áit a bhfuil dónaillín istigh faoin gcloich. Ní fiú duit a dhul ag fiachadh air. Níl sprúille ar bith éisc air sin. Triáil na clocha sin. B'fhéidir go gcasfaí iascán fúthu (dónaillín: portán beag bídeach sa gcás seo. Is minic a tugtar ar phortáin ríbheag é)
→
dúradán
An dúradáinín sin thíos ag S. G. a bhí ag iarraidh achrainn ar an aonach. M'anam go raibh caite dhó, dhá bhfaigheadh sé an té a thabharfadh aird air, ach níorbh fhiú le duine ar bith a dhul ag fiachadh ar a leithide de gheospailín
Is minic a tháinig sé thríom broicneáil bhuailte a thabhairt dó, ach ba shuarach liom a dhul ag fiachadh air ina dhiaidh sin. Dheamhan a fhios agam cén chaoi a ngabhfadh sé leis murach an t-ómós atá ag chuile dhuine dhá bhean
→
téigh
Ara tabhair cead glaomaireachta dó go mbeidh sé tuirseach. Sin é eile a bhfuil sé in ann a dhéanamh. Is gearr le dhul é má chuireann sé achrann ar aon duine. Níl brí slat mhara lofa ann. Níorbh fhiú d'aon duine a dhul ag fiachadh ar an gcleiteacháinín bocht: níorbh fhiú sin