Foclóir Mháirtín Uí Chadhain: litir

Nualitriú Bunlitriú

litir

—

scríbhinn thríd an bposta.

Ní bhfuair mé litir ná scuan ó d'imigh sé — scéala ar bith

scéala achainí.

Litir i ndiaidh an éaga duit a bheith ag tnúthán go dtabharfaidh an bhean sin a dhath airde ort anois — bhí sé chomh maith dhuit a bheith ag súil go dtiocfadh marbhán ar ais beo le bheith ag súil go dtabharfadh an bhean sin aon chluais dhuit ná aon airde ort anois. Caith sneachta ar a lorg

"Litir i ndiaidh an éag, damhsa a bheith in do dhiaidh; agus nár aithris mé mo scéilín fós duit" (Nóra Ní Chonchubhair Bháin)

Féach freisin

→ leitir 2

litir in iontrálacha eile (36)

→ freagra

Ní bhfuair mé aon fhreagra ar mo litir ó shin

→ fánach

Uair fhánach a fhaigheas muid aon litir as Meiriceá anois — i bhfad ó chéile

→ bealach

Tuige nár chuir tú an litir sin chun bealaigh fós.

→ cuilín

Ní fhaca tú aon fhear ariamh a chuaigh i ngeallta ach é nuair a thit an chuilín súí ar an bpáipéar. Ach ba bheag an dochar dó: b'éigean dó tosaí as a nua, agus chuile mhíle focal den litir a scríobh aríst.

→ beo 1

Níl aon tseachtain beo nach bhfaighim litir uaithi — níl aon tseachtain san aer nach bhfaighim litir uaithi.

→ aer

Dheamhan lá san aer nach dteagann (dtagann) litir chuige.

→ buail faoi

Scríobhfainn fhéin an litir murach leisce bualadh fúithi.

→ folamh 1

Fuair muid litir ach bhí sí folamh (gan aon airgead)

→ fraigh

Chuaigh sí sna fraitheachaí ansin. Bhuail sí síos Gaillimh agus d'imigh sí le mairnéalach agus níor tháinig litir ná scuan uaithi uaidh sin suas

→ fuagair

Má fheiceann sibh J. ag dul thart fuagraidh air go bhfuil litir anseo dó — insidh dhó

→ iarraidh

Chuaigh an litir ar iarraidh orm

→ failligh

Ná failligh an litir sin. Scríobh í ar a dhul suas duit anois

→ fill

Más leat an litir sin a chur sa bpóca seo, ní mór di trí fhilleadh. Tá na pócaí (envelopes) sin an-bheag

→ foithnín

Níor fhága sé foithnín den litir nár stróic sé

→ feire

Cén fáth an feire seo sa litir? — an stríoc poillíní a bhíos trasna ar chuid de na litreachaí i riocht is go mba éascaíocht é lena n-oscal

→ fudar fadar

Rinne sé fudar fadar críochnaithe den litir a bhí sé a scríobh. Deir sé fhéin gurb é an gleo a chuir as a bhuille é, ach sílimse dheamhan litir ar bith atá sé in ann a scríobh ach go ligeann sé air fhéin go bhfuil

→ dallarán 1

Bím in mo dhallarán d'uireasa mo chuid spéacláirí. An gcreidfeá mé nach léir dhom litir ar an bpáipéar sin anois

→ deargán

Deargán de dhúch é seo shílfeá. Ní raibh a fhios agam ariamh cheana go scríobhfaí litir le dúch dearg

→ dearmad 1

'Sé m'ainm féin a chuir mé i ndearmad leis an litir i leaba ainm an té a raibh mé ag scríobh dó, agus chaith páipéir agus litreachaí ag teacht chugam go ceann bliana faoi

→ de

Scríobh an litir de léim

→ deireadh 1

Caithfidh mé an litir seo a léamh go deireadh shula n-imí mé

TUILLEADH (1) ▼

An litir faoi dheireadh a tháinig uaidh, dúirt sé go raibh sé ag déanamh mar adéarfá leis é

→ deireanach

Seo í an litir dheireanach (an litir a tháinig scaitheamh ó shin; nó, an ceann nach dtiocfaidh litir ar bith eile ina dhiaidh, late: last)

→ dlús

Breá nach scríobhann sibh an litir sin agus gan a bheith dhá cur ar an méir fhada i gcónaí. Nach bhfuil a fhios agaibh féin go bhfuil dlús léithe

→ do- 2

Chaithfeadh sé go mba litir doscríofa a bhí inti, má chaith sí léithe ó eadarshuth go tráthnóna

→ doicheall

An bhfuil sibh i ndoicheall le chéile chomh mór sin agus nach dtógfadh duine agaibh litir le tabhairt don cheann eile. Is dona an chomharsanacht é sin

→ domhan

Tá an domhan agus a mháthair aige sa litir seo. M'anam gurb aige atá an t-ionú go bhféadfaidh sé an oiread sin a scríobh

→ dona

Nach dona uaidh litir a scríobh. Shíl mé go raibh riar scoláireacht thairis sin air

→ dromchlár

Dhá mbeadh sé in áit ar bith ar dhromchlár an domhain, nach scríobhfadh sé agam leis an fhad seo, ach litir ná scuan níor tháinig uaidh le hocht mbliana

→ dáta

Cén dáta a bhí ar an litir

→ dátáil

Níor dhátáil tú an litir sin chor ar bith

→ déan 1

Déanfaidh sí gáire nuair a gheobhas sí an litir sin. Diabhal bréag nach ndéanfaidh.

→ díobháil

D'éirigh an mistake sin dó díobháil an litir a léamh mar ba cheart

→ dúchan

Tá dúchan mór déanta agat bail ó Dhia ort (an-lear scríbhneoireachta). Ag scríobh ag do bhuachaill atá tú bail ó Dhia ort. Ní chuirfeá an méid sin i litir dole ar aon nós

→ dúlaí

Meas tú céard is cor do Phat bocht chor ar bith ar an saol seo. Diabhal mé go mba bharrúil (greannmhar) é céad slán dó. An dteagann litir ar bith uaidh ní mé? Tá sé i Sasana i gcónaí. Hé brí cén áit a bhfuil sé, tá sé dúlaí ag na mná i gcónaí. Bí siúráilte gob é (gurb é) atá

→ téigh ar

Chuaigh an litir sin daor go leor air. Dar príosta ní fiú litir ar bith dhá chéad punt. Múinfidh sin é céard adéarfas sé aríst. Beirtear ar adharca ar na ba adeir siad, ach ar theanga ar na daoine